درخت حوزه‌های تخصصی

علوم مرتبط

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
آموزش زبان دوم ترجمه شناسی زبان شناسی در هنر و ادبیات زبان شناسی عمومی زبان های باستانی شنوایی شناسی گفتار درمانی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲٬۰۲۹ مورد.
۱.

بررسی منتخب ابیاتی از چهار برگردان فارسی چهار غزلواره شکسپیر از منظر چهار راهکار ترجمه ای جیمز هولمز (۱۹۸۸)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 63 - 92

کلیدواژه‌ها: غزلواره های شکسپیر راهکار ترجمه ای هولمز شکل-وابسته محتوا-وابسته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۶
این مقاله، منتخب ابیاتی از چهار برگردان فارسی چهار غزلواره شکسپیر را از منظر چهار راهکار ترجمه ای هولمز بررسی تطبیقی می کند تا نشان بدهد کدام راهکارهای ترجمه ای وجه غالب دارند و مترجمان کدام راهکارها را اتخاذ کرده اند. از نظر هولمز، شعر ترجمه شده، نوعی «فرا-شعر» و مترجم نیز فرا-شاعری است که می کوشد عینیت کلامی را در قالبی کم و بیش مشابه شعر اصلی، بازآفرینی کند. روش این این مقاله، کیفی-تحلیلی و مطابق با نقشه راه مطالعات ترجمه است. از چهارگونه فراشعر یعنی محاکاتی، قیاسی، انداموار و انحرافی، دو راهکار اول، «شکل-وابسته» و دو راهکار دوم، «محتوا-وابسته»اند. نتایج بررسی نشان می دهند برگردان طبیب زاده «فرا-شعری» است که نه به نثر است و نه به نظم؛ برگردان تفضلی، شکل-وابسته؛ برگردان مقدم، مبتنی بر راهکار انحراف است؛ و ابجدیان نیز راه میانه را اختیار کرده است. در مجموع، طبیب زاده با انتخاب راهکار «قیاسی»، ترجمه هایی به مثابه فراشعر از غزلواره های شکسپیر در زبان فارسی پدید آورده است.
۲.

تئوری بازی ها و نگرش واقع گرایانه دیکنز: تحریف حقایق اجتماعی و سازمانی و شخصیت های فرعی رمان دوریت کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 1 - 27

کلیدواژه‌ها: رئالیسم چارلز دیکنز دوریت کوچک پنهان کاری اجتماعی و سازمانی تئوری بازی ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۶
رمان دوریت کوچک (۱۸۵۷) اثر چارلز دیکنز نگرش واقع گرایانه جالبی به اسرار اجتماعی و سازمانی دارد. با این پیش فرض که توجّه سبک واقع گرا به جزئیات، فراتر از دنیای داستان است، نظریّه تحقیق حاضر این است که در رمان دوریت کوچک، دیکنز اسرار اجتماعی و سازمانی را به سان سیستم های بازی ناعادلانه ای به تصویر کشیده که تحت کنترل طبقه حاکم و ثروتمند هستند. روش تحقیق این پژوهش برگرفته از نظریّه های بازی با اطّلاعات ناقص است و هدف آن، یافتن سیستم بازی غیرمنصفانه اجتماعی که بر روابط افراد و طبقات داستان دوریت کوچک حاکم است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که هنر داستان سرایی واقع گرایانه دیکنز محدود به روایت دقیق جزئیات و آشکار ساختن حقایق زمانه خود در دوره ویکتوریا نیست، بلکه انعکاسی از سیستم پیچیده اطّلاعاتی جامعه دوران وی است که حکایت از درگیری میان طبقه حاکم با قربانیان شان برای پنهان کردن حقایق دارد.
۳.

ارتباط میان هیجانات، هوش هیجانی-حسی و نمره نوشتاری: مقایسه دانشجویان ایرانی و عراقی رشته زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 1 - 36

کلیدواژه‌ها: هیجانات هوش هیجانی-حسی دانشجویان ایرانی زبان انگلیسی دانشجویان عراقی زبان انگلیسی نمره نوشتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
با معرفی هوش هیجانی-حسی و نقش آن در آموزش و یادگیری در سال های اخیر، مطالعه تأثیر حواس و هیجانات بر یادگیری مهارت های زبانی اهمّیّت یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش هوش هیجانی-حسی و هیجانات در مهارت نوشتاری و مقایسه آن بین زبان آموزان ایرانی و عراقی انجام شده است. ازاین رو از 301 دانشجوی ایرانی و عراقی رشته زبان انگلیسی خواسته شد تا دو پرسشنامه «هوش هیجانی-حسی» و «هیجانات در حین نوشتن» را پر کنند. نتایج نشان داد نمره نوشتاری زبان آموزان با هیجانات مثبت آن ها رابطه معنادار مثبت و با هیجانات منفی آن ها رابطه معنادار منفی دارد. همچنین بین برخی از هیجانات تجربه شده زبان آموزان ایرانی و عراقی مانند خستگی، لذّت، امید و آسودگی تفاوت معناداری مشاهده شد و در برخی از هیجانات ازجمله اضطراب، لذّت و غرور از نظر عوامل انسانی و غیرانسانی به وجود آورنده هیجانات تفاوت معناداری وجود داشت. افزون بر این، یافته ها نشان داد هوش هیجانی-حسی به طور مثبت و معناداری نمرات مهارت نوشتاری زبان آموزان ایرانی و عراقی را پیش بینی می کند. درنهایت، نتایج موردبحث قرار گرفت و کاربردهای آن در زمینه آموزش زبان ارائه شد.
۴.

تحلیل خطاهای زبان آموزان دوزبانه کردی-فارسی در کاربرد حروف تعریف زبان انگلیسی و بررسی تأثیر یادگیری معکوس بر عملکرد آن ها بر اساس نظریّه فضاهای ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 28 - 62

کلیدواژه‌ها: حروف تعریف خطا دو زبانه کردی – فارسی فضاهای ذهنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۸۲
هدف این پژوهش، تحلیل خطاهای زبان آموزانِ دوزبانه کردی-فارسی در استفاده از حروف تعریف زبان انگلیسی و بررسی تأثیر یادگیری معکوس بر عملکرد آنها بر اساس نظریّه «فضاهای ذهنی» بود. این پژوهش بر نوع خطاهایی تمرکز داشت که توسّط 92 نفر از دانش آموزان دوزبانه کردی - فارسی دختر ۱۲ تا ۱۵ ساله و همچنین 32 نفر از دانشجویان دختر ۱۸ تا ۲۱ ساله در رشته های روان شناسی و حسابداری تولید شدند. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی-تحلیلی بوده و با استفاده از آزمون بسته داده ها جمع آوری شدند. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که فراوانی خطای حاصل از کاربرد نامناسب حروف تعریف بیشتر از عدم استفاده از آن در میان زبان آموزان بود. همچنین، این پژوهش نشان داد که معلّمان می توانند با استفاده از این رویکرد، فضاهای ذهنی زبان انگلیسی را در مورد حروف تعریف به زبان آموزان بیاموزند و یادگیری پایداری را در بحث آموزش حروف تعریف ایجاد کنند. افزون براین، اجرای راهبرد یادگیری معکوس در میان زبان آموزان در زمینه آموزش حروف تعریف نیز سبب افزایش ارتباط کلامی میان زبان آموزان با یکدیگر و نیز باعث تعامل بیشتر بین مدرس و زبان آموزان شده است
۵.

مفهوم فرهنگی اجتماعی جنسیت در ترجمه بین نشانه ای: نگاهی به سینمای اقتباسی مهرجویی با محوریت زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 96 - 131

کلیدواژه‌ها: ترجمه بین نشانه ای سینمای اقتباسی مهرجویی زنان زنانه زدایی کلیشه های جنسیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
در تحقیق حاضر به بررسی تغییرات مفهوم فرهنگی اجتماعی جنسیت با تمرکز بر زنان در انتقال از آثار ادبی مکتوب به سینمای اقتباسی به عنوان نوعی ترجمه بین نشانه ای پرداخته شده است. دو فیلم پری (۱۳۷۳) و مهمان مامان (۱۳۸۲) به کارگردانی داریوش مهرجویی به همراه آثار ادبی متناظر آن ها به عنوان پیکره تحقیق انتخاب شده اند. از مدل پردیکاکی (۲۰۱۷) برای بررسی عناصر همیشه حاضر در داستان گویی شامل پی رنگ، تکنیک های روایت، شخصیت پردازی و زمینه استفاده شد و تحلیل داده ها با استفاده از یک چارچوب نظری تجمیعی صورت گرفت. نتایج نشان داد کارگردان با به کارگیری تکنیک زنانه زدایی و با تأکید بر ویژگی های تأثیرگذار زنان در مقابل تفکر قالبی مقاومت کرده و تصویری بهتر و ارتقا یافته از شخصیت های زن در مقایسه با شخصیت های زن آثار اصلی ارائه داده است. همچنین پری که اقتباس از اثری غیر بومیست، نسبت به مهمان مامان که اقتباس از اثری بومیست، به دلیل ملاحظات فرهنگی تغییرات بیشتری داشته است.
۶.

بررسی تغییرات نوسانی امواج مغزی توجه و تمرکز زبان آموزان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی در حین آزمون درک مطلب استنتاجی خواندن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 155 - 177

کلیدواژه‌ها: الکتروانسفالوگرافی کمی توجه خواندن درک مفاهیم نسبت تتا به بتا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۳
پژوهش بین رشته ای حاضر به بررسی فعالیت های ارتعاشی-مغزی نسبت تتا / بتا (TBR) حین انجام آزمون خواندن درک مطلب می پردازد. سی نفر زبان آموز سطح متوسط (15 مرد،15 زن)در این مطالعه شرکت کردند. شرکت کنندگان آزمون خواندن درک مطلب را جواب دادند در حالی که ارتعاشات مغزی آنها با استفاده ازدستگاه الکتروانسفالوگرافی کمی (QEEG) اندازه گیری می شد. نتایج تحقیق نشان داد تفاوت های معناداری بین مقادیر TBR (شاخص توجه) قبل و در حین انجام آزمون خواندن وجود دارد. به طور مشابه، یافته های توپوگرافی کاهش قدرت TBR در مناطق Fz و Pz مغز در حین انجام آزمون خواندن را نشان می دهد که بیانگر نقش مهم آزمون درک مطلب استنتاجی در افزایش توجه داخلی است. این مطالعه برای تمام محققان رشته آموزش جهت استفاده از رویکردهای بین رشته ای و در نظر گرفتن اهمیت آزمون های خواندن و درک مطلب به منظور افزایش توجه مفید است.
۷.

ضعف و شکست های دستگاه های ایدئولوژیک (ISA) بر اساس نظریه آلتوسر در رمان پرتقال کوکی (۱۹۶۲)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 93 - 119

کلیدواژه‌ها: آلتوسر برجس پرتقال کوکی ایدئولوژی دستگاه های حکومتی دستگاه های ایدئولوژیک دستگاه های سرکوبگر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۷۹
آلتوسر معتقد بود حکومت ها برای تأمین خواسته های طبقه حاکم، نیازمند ابزارهایی در جهت تسلّط بر توده ها هستند. او عقیده داشت سیستم تک دستگاهی که مارکسیست های سنّتی طرح کرده بودند و طبق آن حکومت فقط با ابزار زور و سرکوب به کنترل جمعیت ها می پرداخت، ناقص و غیر جهان شمول است؛ چراکه با استناد به آن نمی توان توضیحی برای سرسپردگی داوطلبانه جامعه ارائه کرد. در همین راستا، او ابزارهای حکومتی را به دو دسته ایدئولوژیک و سرکوبگر تقسیم و بیان کرد که فعّالیّت دائمی دستگاه های ایدئولوژیک باعث حفظ تعادل قدرت در جامعه خواهد شد. این پژوهش به بررسی چند مورد از ناکارآیی عملکردهای دستگاه های ایدئولوژیک در رمان پرتقال کوکی اثر آنتونی برجس می پردازد. قهرمان قصّه نوجوانی خشن و قدرت طلب است که ارزش بالایی برای فردیت خود قائل است. تقریباً هیچ کدام از نهادهای مرتبط با دستگاه های ایدئولوژیک در این رمان قادر نیستند به نحو مطلوب روی قهرمان تأثیر بگذارند. پرتقال کوکی هنرمندانه و کامل، تقریباً، تمامی قسمت های مرتبط با دستگاه های ایدئولوژیک حکومتی را در سرنوشت شخصیت اصلی دخیل می کند. نتایج نشان می دهد که نهادهای ایدئولوژیک در این رمان به وظایفشان عمل می کنند، امّا کارآیی ندارند.
۸.

عاملیت ترجمه در ورود علم روان شناسی به ایران (۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 68 - 95

کلیدواژه‌ها: عاملیت ترجمه روان شناسی نشر صفی علیشاه مجله کاویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
آغاز ترجمه از زبان های اروپایی در ایران در عصر قاجار مبتنی بر نیاز کشور به علوم جدید بود که ایران از آن عقب مانده بود. این دلیل تابه امروز، یکی از دلایل عمده ترجمه به خصوص از زبان های اروپایی بوده است. بنابراین بررسی عاملیت ترجمه در ورود علوم مختلف به ایران ضروری می نماید. پژوهش حاضر به بررسی عاملیت ترجمه در زمینه سازی برای ورود علم روان شناسی به صورت آکادمیک در دهه ۴۰ به ایران می پردازد. پژوهش حاضر بااتکابه مفهوم عاملیت در ترجمه، به بررسی نهادها (مؤسسه انتشارتی صفی علیشاه و مجله کاویان) و افرادی (برادران مشفق همدانی و علی اکبر کسمایی) می پردازد که در چهار دهه نخست ۱۳۰۰ش عامل ورود این علم به ایران بوده اند. بررسی موضوعی و محتوایی دقیق آثار ترجمه شده در انتشارات صفی علیشاه و نشریه کاویان، به علاوه فعالیت های برادران مشفق همدانی و علی اکبر کسمایی و همین طور مطالعه مقدمه های آنان از نقشی که ترجمه و مترجمان در زمینه سازی برای ورود رشته روان شناسی به صورت آکادمیک به ایران داشته اند پرده برداری می کند.
۹.

شکسته نویسی در ترجمه: مطالعه موردی رمان ماجراهای هاکلبری فین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 132 - 161

کلیدواژه‌ها: شکسته نویسی طبقه ی اجتماعی زبان ماجراهای هاکلبری فین ترجمه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : ۲
تعیین مرز شکسته نویسی در زبان فارسی همواره مورد مناقشه بوده است و در ترجمه که مترجم با دو زبان سروکار دارد نمود بیشتری پیدا می کند. مطالعه حاضر با رویکردی توصیفی - مقایسه ای در تحقیق کیفی از نوع موردپژوهی و با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر مبنای اصول شکسته نویسی طبیب زاده به بررسی 15 ترجمه از رمان «ماجراهای هاکلبری فین» می پردازد تا به راهکارهای مترجمان در انتقال افت وخیز کشمکش های طبقانی میان فرادستان و فرودستان به واسطه استفاده آنان از زبان پی ببرد. بررسی 15 ترجمه مذکور روشن ساخت که هرگاه مترجمان با به کاربردن واژگان و نحو محاوره، متن را به گفتگو نزدیک کرده اند ترجمه انسجام زبانی بیشتری دارد و هرگاه مترجمان به طور افراطی جهت نشان دادن طبقه اجتماعی فرودستِ قهرمانِ داستان، واژگان شکسته به کار برده اند رسایی و روانی متن را مختل کرده اند که همین امر نهایتاً با معرفی واژگان نامأنوس، می تواند به آسیب جدی به زبان فارسی بینجامد.
۱۰.

راهبردهای مدرسان زبان انگلیسی ایرانی برای اصلاح خطاهای خود در کلاس درس و عوامل مؤثر بر انتخاب آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال ۵۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 120 - 154

کلیدواژه‌ها: خطاهای ایجادی مدرسان راهبردهای اصلاح خطا اصلاح خود باورهای آموزشی مدرسان زبان انگلیسی ایرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۶۳
این پژوهش راهبردهای به کارگرفته شده توسط مدرسان زبان انگلیسی برای اصلاح خطاهای ایجاد شده توسط خودشان در کلاس درس را مورد بررسی قرار داد. هدف این مطالعه بررسی میزان استفاده از هر راهبرد و عوامل مؤثر بر انتخاب روش اصلاح خطا توسط مدرسان بود. دوازده مدرس باتجربه زبان انگلیسی ایرانی به طور هدفمند برای شرکت در این مطالعه انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته، مشاهدات کلاسی و مصاحبه های یادآوری تحریک شده جمع آوری و با استفاده از رویکرد تحلیل موضوعی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که مدرسان شرکت کننده از راهبردهای مختلفی از جمله اصلاح فوری خود، اصلاح تأخیری خود، اصلاح توسط فراگیران و پذیرش و توضیح خطاها استفاده می کردند. انتخاب راهبردها تحت تأثیر عواملی مانند باورهای آموزشی، دانش محتوایی و مهارت های مدیریت کلاس قرار داشت. مدرسان به طور کلی خطاهای ایجاد شده توسط خود را جدی تر و نیازمند اصلاح فوری در مقایسه با خطاهای فراگیران می دانستند.
۱۱.

نگاهی به ریشه های آیین کهن «نری گله» در ندوشن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 133 - 145

کلیدواژه‌ها: نری گله گشن گیری گله داری زردشتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
رها کردن بزهای نر را در گله به منظور جفت گیری «نری گله» می گویند. از گذشته، در ندوشن (شهری در شهرستان میبد، غرب استان یزد)، این کار برای گله ها در روز بیست و پنجم مهرماه و با انجام مراسمی خاص شبیه یک جشن صورت می گرفته است. منظور از انجام پژوهش، پیدا کردن ریشه های کهن این آیین است. شیوه پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. کاربرد میوه انار (نماد باروری در فرهنگ های مختلف) در مراسم نری گله، نشان از اهمیت نتایج این مراسم برای برگزارکنندگانش دارد. روز انجام نری گله در بازه زمانی مناسب از لحاظ طبیعی و زیستی قرار دارد. همچنین روزی است (روز اورمزد از ماه آبان در گاهشمار زردشتی) که از  نظر زردشتیان آغاز آفرینش چهارپایان سودمند از جمله گوسفند است. نری گله با گهنبار ایاسرم همزمان است که زمان بازگشت گله و جفت گیری گوسفندان معنی می شود. نری گله را می توان با گشن گیری (گشن گذاری) در ادبیات مکتوب زردشتی همسان دانست. از نظر ارداویراف نامه یکی از وظایف شبانان، گشن گیری به قاعده گوسفندان بوده است. شیوه اجرا و زمان برگزاری مراسم نری گله در ندوشن نشان می دهد که مراسم نری گله، آیین بسیار کهنی است.
۱۲.

پیوند شاه و آیین در اساطیر ایران و یونان و بررسی استمرار آن در مشروعیت بخشی هخامنشیان (مطالعه موردی: کوروش دوم و داریوش اول)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 83 - 108

کلیدواژه‌ها: شاه آیین اساطیر ایران و یونان کوروش دوم داریوش اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
آیین و سیاست همواره دو رکن اساسی جوامع باستانی و در تمدن های کهن به نحوی با یکدیگر در ارتباط و پیوستگی بوده اند. اولین شواهدی که می توان از چگونگی شکل گیری آیین های نخستین به دست آورد در اساطیر یافت می شود. ایران و یونان به مثابه دو تمدن هماورد که با یکدیگر در تعامل و تقابل سیاسی-اجتماعی و فرهنگی-هنری به سر می بردند، بستری ارزشمند برای ریشه یابی مفاهیمی همچون آیین و پادشاهی هستند. بررسی تطبیقی اساطیر این دو تمدن ما را در تحلیل مناسبات و کنش ها و برهمکنش های اجتماعی-فرهنگی آنان یاری می کند. هدف اصلی این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی با استناد به شواهد ادبی تدوین شده، بررسی تطبیقی پیوند شاه و آیین در اساطیر ایران و یونان و نسبت آن با دوران فرمانروایی کوروش دوم و داریوش اول است. پرسش بنیادین پژوهش حاضر این است که با توجه به روایات اساطیری ایرانی و یونانی، ارتباط شاه و آیین در اساطیر این دو تمدن به چه شیوه ای بوده و این ارتباط در دوران هخامنشی چگونه در فرآیند مشروعیت بخشی برای شاهان ایفای نقش کرده است. فرضیه مطرح در این پژوهش بر این بنیان است که با توجه به ارائه نمونه های شاه آرمانی در سنت اساطیری هندواروپایی، تصور شاه بدون پیوند او با آیین، ناممکن و به همین طریق امکان در نظر گرفتن آیین بدون شاه نیز وجود نداشته است؛ بدین سان با قدرت گرفتن هخامنشیان نیز این مسئله با کارکرد مشروعیت بخشی به حکومت به استوارترین شکل خود ادامه می یابد.
۱۳.

دگرگونی تصویر هویّتِ ملّی در ترجمه: موردپژوهی نمایشنامه گزارش مردم گریز مولیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 1 - 32

کلیدواژه‌ها: تصویرشناسی ترجمه شناسی مردم گریز اتکین دیتسه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۶۵
امروزه می توان از ترجمه شناسی به عنوان یک ابزار به منظور تجزیه وتحلیل متون ادبی در حوزه تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه ها در ارائه تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به عنوان یکی از نمایشنامه نویسان برجسته فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب ورسوم فرانسویان در سده هفدهم ترسیم کرده است. مترجمان ایرانی نیز برخی از نمایشنامه های وی را به فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان قرار داده اند. در این پژوهش بررسی دگرگونی تصویر فراشخصی در ترجمه نمایشنامه گزارش مردم گریز مولیر به فارسی توسّط میرزاحبیب الله اصفهانی، هدف مورد نظر برای این تحقیق است. بدین منظور در تحلیل داده ها از روش توصیفی‑تحلیلی بهره گرفته خواهد شد و به طور خاص از دیدگاه دیتسه در حوزه تصویرشناسی و آراء اِتکین در حوزه ترجمه شناسی استفاده می شود. با تحلیل و مقایسه تصاویر متن مبدأ و متن مقصد، تغییرات به وجود آمده بررسی خواهد شد. این پژوهش نشان می دهد که مترجم برخی از تصاویر را خواسته یا ناخواسته تغییر داده است. ترجمه وی در دسته های ترجمه‑تقریب و ترجمه‑بازآفرینی مطابق با نظر اتکین قرار می گیرد.
۱۴.

خدمات مردان انیرانیِ تورانی به ایرانیان بر مبنای شاهنامه و متون باستانی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 171 - 192

کلیدواژه‌ها: اسطوره ایرانیان تورانیان خدمات راستی جویی شاهنامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
اخلاق ریشه در ژرف ترین بخش باورهای انسانی دارد. بسیاری متون باستانی ایران بر رعایت اخلاقیات تاکید دارند. در روایات اسطوره ای و حماسی ایران، برخی دشمنان بیگانه در تقابل با ایرانیان، به یاری ایشان کوشیده اند؛ در راستای اقدامات این بیگانگان که در این پژوهش با عنوان "انیرانیان" بررسی می شوند، این پرسش مطرح می شود که دلیل یاری رسانی ها چه بوده و چقدر پیروی از موازین اخلاقی و مقاصد خیرخواهانه در تصمیم ایشان موثر بوده است؟ این پژوهش، مطالعه ای مروری است که به شیوه کتابخانه ای انجام شده است. منابع مورد بررسی آن، برخی متون باستانی ایران و نیز شاهنامه فردوسی است، که منابعی قابل اطمینان در مورد روایات کهن اسطوره ای و حماسی ایران می باشند. در این پژوهش مردان انیرانی ِتورانی بررسی شده است که دربرخی موارد نسبت به سایر قهرمانان، کمتر شناخته شده اند. اما اقداماتی بس نیک و درخور توجه انجام داده اند. اساس تصمیمات انیرانیانی که در موقعیت های مختلف، به نحوی در مواجهه با ایرانیان تصمیم به یاری آنان گرفته اند، گاهی منافع و خواست فردی را نیز در برمی گیرد اما انگیزه بیشترشان زنده نگه داشتن ارزش های اخلاقی است. این افراد یا شخصیت هایی مانند افراسیاب هستند که در گستره قدرتهای سیاسی، و غیر مستقیم به ایرانیان خدماتی کردند، و یا کسانی چون اغریرث و پیران که از روی موازین جوانمردی و اخلاقی به ایرانیان یاری رسانیدند. در نهایت با تحلیل و بررسی انگیزه های پنهان هر شخصیت برای خدمت به ایران، میتوان گفت که چه بسا مشاهده و الگوبرداری از اخلاق نیک ایرانیان، انیرانیان را به چنین اقدامات نیک و خیر خواهانه ای واداشته است.
۱۵.

مقایسه تطبیقی «صحنه اهدای نمادهای مقدس به پادشاه» در سکه های اشکانی و ساسانی با رویکرد بینا تصویری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 1 - 27

کلیدواژه‌ها: سکه اشکانیان ساسانیان نماد مقدس رویکرد بیناتصویری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
سکه در دنیای باستان واحد استانداردی از جنس فلز بود که ابزار مبادله ای شمرده می شد. سکه ها را یکی از منابع مطالعاتی دستِ اول می دانند زیرا اطلاعاتی فراتر از ارزش مادی خود در اختیار پژوهشگران رشته های مختلف قرار می دهند. این داده ها شامل موضوعاتی مرتبط با تاریخ، زبان ، اسطوره ، اقتصاد، سیاست و هنر است. این پژوهش در نظر دارد با مطالعه در زمانی سکه های اشکانی و ساسانی رابطه میان تصویر صحنه اهدای نمادهای مقدس به پادشاه را مورد مطالعه قرار دهد. در سکه هایی که مورد بررسی قرار می گیرند یک شخصیت اسطوره ای فرّه یا نماد مقدسی را به شاه تقدیم می کند. این بن مایه تصویری بر برخی از سکه های اشکانی دیده می شود که ادامه آن را در سکه های ساسانی نیز می توان دنبال کرد. این مطالعه نشان می دهد که ارتباط شخص پادشاه با نیروی قدسی که نمادی از جهان مقدس را به پادشاه هدیه می دهد، از دوران اشکانی بن مایه ای نقش شده بر سکه ها بوده که با توجه به شرایط تغییر یافته، به حیات خود در سکه های ساسانی ادامه می دهد. در اصل پرسش اصلی این پژوهش چگونگی تحولات تصویری در هنر ایران پیش از اسلام و بررسی روند تبدیل یک مفهوم تصویری به شمایل است. این پژوهش با روش کتابخانه ای و مشاهده ای (مشاهده سکه های مربوط به دوران اشکانی و ساسانی) و رویکرد پژوهشی بیناتصویری انجام می گیرد.
۱۶.

ساختار ازدواج های برون همسری شاهنامه (مطالعه موردی: زال، بیژن، کیکاوس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 239 - 264

کلیدواژه‌ها: شاهنامه ساختارگرایی لوی استروس تقابل های دوگانه برون همسری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : ۱
رویکرد ساختارگرایانه میراث ارزشمند مردم شناس فرانسوی، لوی استروس است. وی پدیده های اجتماعی و روایات اسطوره ای را به مثابه متنی در نظر می گیرد و با استخراج تقابل های دوگانه و ترسیم جدول اسطوره واجی، به تحلیل داستان و یا پدیده مدنظر می پردازد. در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی، رابطه وصلت در ازدواج های برون همسری زال، بیژن و کیکاوس در شاهنامه بر مبنای شیوه ساختارگرایانه استروس بررسی می شود و در پی پاسخ به این پرسش است که نظام ساختاری و الگوی حاکم بر این ازدواج ها چگونه است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد جایگشت های چهارگانه هرکدام از این ازدواج ها بر الگوی ریاضی پیشنهادی استروس تطابق دارد و روایاتشان نیز دربردارنده تقابل های دوگانه متعددی است که مهم ترین آن ها، یعنی تقابل ما/ایشان، بیان کننده اهمیت مرزبندی های درون گروهی با افراد خارج از گروه نزد ایرانیان است. وصلت با بیگانگان از نظر اختلاط با چنین نژادهایی چندان خوشایند نیست؛ اما از جنبه آنکه در اثر این نوع ازدواج ها بخشی از سرزمین بیگانه به تصرف ایرانیان درمی آید، از قبح برون همسری می کاهد. در این ازدواج ها، تضعیف پیوندهای خانوادگی به صورت تقابل پدر/پسر یا پدر/دختر چشمگیر است.
۱۷.

نماد شناسی اسب بالدار در ایران باستان (مطالعه موردی مهری از موزه بوعلی سینای همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 109 - 131

کلیدواژه‌ها: اسب بالدار مهر اساطیر یونانی ساسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
یکی از نقوش به جا مانده بر مهرهای ساسانی نقش اسب بالدار است که پیشینه آن در ایران بسیار قدیمی تر از دوران ساسانی است و به قرن 10 یا 9 ق.م برمی گردد. در ابتدا تصویر اسب بالدار را نشان از مرکبی برای حمل روح درگذشتگان می دانستند که مفهوم آن به مرور زمان تغییر و جنبه اسطوره ای می یابد. وجه اشتراک افسانه های متفاوت درباره خلقت این موجود ترکیبی در تمدن های مختلف، ارتباط اسب بالدار با عالم ماورایی و ایزدان است. علیرغم تفاوت ها در افسانه های پیدایش اسب بالدار اما در آثار مختلف هنری، شباهت های زیادی وجود دارد. نقش اسب بالدار پشت سکه های یونانی، رومی و بعضی از سکه های اشکانی و روی مهرهای ساسانی آمده است. در ایران اسب بالدار به عنوان یکی از جلوه های ایزدان تیشتر و بهرام و به عنوان حمل کننده گردونه مهر در دین زردشتی بوده است. پرسش های این پژوهش عباتند از : تاثیر ایران در انتقال درون مایه اسب بالدار چیست؟ ارتباط میان نقش اسب بالدار با باورهای دینی و اساطیری چیست؟ بر اساس فرضیه این پژوهش اسب بالدار از ایران به تمدن های همسایه راه پیدا کرد و در دوره ساسانیان، نقش آن بیشتر بر روی مهرها و گاهی بر روی پارچه ها و ظروف استفاده شد که تاثیر باورهای دینی بر هنر را نشان می دهد. مطالعات انجام شده بر مهرهای کتیبه داری که حاوی نقش اسب بالدار هستند، حاکی از آن است که نقش این اسب بر روی مهرهای موبدان کاربرد بیشتری داشته است. پژوهش فوق به روش تاریخی- توصیفی وبه شیوه گردآوری مطالب کتابخانه ای انجام شده است.
۱۸.

مسابقه اعداد: مقایسه عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمین حرفه ای ترجمه شفاهی هم زمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ترجمه سال پنجاه و ششم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 33 - 70

کلیدواژه‌ها: ترجمه شفاهی هم زمان عوامل ایجاد مسأله اعداد مترجم مایکروسافت مترجم شفاهی حرفه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۲۱۷
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمه شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعه حاضر کیفیت ترجمه اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه ای هم زمان را بررسی می کند. برای این هدف، مجموعه ای از سخنرانی های سیاسی ارائه شده در سازمان ملل جمع آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» نشان داد که عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمان حرفه ای در زمینه ترجمه هم زمان اعداد یکسان است. درحالی که خطاهای مایکروسافت از نظر نوع نسبت به خطاهای مترجمان شفاهی محدودتر است. به عبارت دیگر، خروجی مایکروسافت فقط دو نوع خطا (حذف و سایر) را نشان می دهد. درحالی که مترجمان شفاهی تنوّع بیشتری از انواع خطاها (حذف، تقریب، واژگانی، آوایی و سایر) را در ترجمه اعداد انجام می دهند؛ بنابراین، به نظر می رسد که در زمینه ترجمه هم زمان اعداد تلفیقی از ترجمه مایکروسافت و ترجمه انسانی می تواند رویکردی مؤثر باشد. به عبارت دیگر، مترجم مایکروسافت می تواند به عنوان یک ابزار کمکی برای ارائه ترجمه های سریع و دقیق اعداد استفاده شود، درحالی که مترجمان هم زمان حرفه ای می توانند تمرکز و دقت خود را به سایر عناصر پیام اختصاص دهند.
۱۹.

ورزش و اخلاق در دوره هخامنشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 29 - 54

کلیدواژه‌ها: هخامنشیان ورزش اخلاق متون دینی کتیبه های هخامنشی متون کلاسیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : ۱
هخامنشیان (550-330 ق.م) به عنوان یکی از دولت های ایرانی در عرصه فرهنگ و تمدن جهانی آثار شگرفی از خود برجای گذاشته اند. ورزش و اخلاق از مسائل مهم فرهنگی دوره هخامنشی بوده اند. تقویت قوای جسمانی و معنوی از همان نخست مورد توجه ایرانیان بوده و این امر در دوره هخامنشی نمود بیشتری پیدا کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده تا با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع دست یکم به این پرسش پاسخ داده شود که ورزش و اخلاق در دوره هخامنشی چه جایگاهی داشته اند و چه ارتباطی میان آنها وجود داشته است؟ یافته های پژوهش بیانگر آن است که در دوره هخامنشی میان پرورش قوای جسمانی و معنوی رابطه متقابلی وجود داشته و پرورش هرکدام از این دو در گرو پرورش دیگری بوده است و انسان کامل کسی بوده که در هر دو زمینه پرورش یافته باشد. در این دوره ورزش هایی از جمله تیراندازی، نیزه اندازی، سوارکاری، شنا، چوگان، شطرنج و تخته نرد در کنار راست گویی، درست کاری، تحمل سختی هایی چون گرما و سرما، گرسنگی و تشنگی، تسلط بر خشم و هوای نفس، آموزش داده می شد.
۲۰.

بنیاد هستی شناختی خیر و شر در دیانت زردشتی و تأثیر آن در نظام اخلاقی دوره ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و زبان های باستانی سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷) 217 - 237

کلیدواژه‌ها: خیر شر دیانت زردشتی دوگانه گرایی سپندمینو انگره مینو فلسفه ی دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
پژوهش حاضر با بررسی متون زردشتی و با روش کتابخانه ای به بررسی بنیادهای هستی شناختی خیر و شر و نقش تقابل این دو در تنظیم نظم اجتماعی، دینی، و سیاسی پرداخته است. تصویر ساسانیان در خدای نامه ها نوعی شاهنشاهی متمرکز است که با همکاری روحانیان اداره می شد. با اینکه این اتحاد بیشتر جهت جلب اعتماد عامه مزدیسنان صورت گرفت (تلاشی جهت تمرکزگرایی)، اما در هر حال، حکومتی تر کردن دین، اسباب ضعف بیشتر حکومت و در نهایت، افول ایشان را فراهم ساخت. تلاش شده است تا نقش و تأثیر ثنویت مبتنی بر دو مفهوم خیر و شر به عنوان یک نگرش کهن در این سرزمین بر دیانت زردشتی به معرض نظر و نقد قرار داده شود و به تأثیر آن در فهم از بایدها و ضرورت های اخلاقی جامعه و چگونه واداشتن انسان ها به کنش بر آن اساس و به عبارتی گذر از «بودن» به «شدن» بپردازد. دوگانه ای که به ایجاد یک جامعه با نظم، اخلاق، و هارمونی کمک کردند و بخشی از هویت فرهنگی ایران را تشکیل دادند که اثرات آن تا امروز توانسته چه در جامعه ی ایرانی و چه در نظرات فلاسفه ی دنیا، به ویژه افلاطون و کانت، باقی ماند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان