مطالعات روان شناسی ورزشی

هدف: هدف پژوهش، تاثیر مراقبه تمرکزی بر اضطراب حالتی رقابتی و عملکرد سرویس بازیکنان نخبه والیبال زن تربت حیدریه بود. مواد و روش ها: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل والیبالیست های نخبه زن شهرستان تربت حیدریه بودند که در سال 2022-2021 در لیگ های برتر و دسته یک کشور بازی می کردند. نمونه آماری شامل 30 نفر والیبالیست نخبه زن بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در نهایت، آزمودنی های تحقیق در دو گروه آزمایش (15نفر) و گروه کنترل (15نفر) به صورت تصادفی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل فرم ثبت نام اطلاعات آزمودنی ها، آزمون مهارت سرویس والیبال ایفرد (1969) و پرسشنامه اضطراب حالتی رقابتی CSAI-2 بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و در بخش آمار استنباطی از روش کوواریانس تک متغیره برای تفاوت و تحلیل میانگین متغیرهای پژوهش در گروه های آزمایش و کنترل استفاده شد. همچنین از آزمون کلموگروف اسمیرونوف به منظور اطمینان یافتن از نرمال بودن توزیع داده ها و از آزمون لون برای همگنی واریانس ها از طریق نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. یافته ها:  نتایج نشان داد که مراقبه تمرکزی بر اضطراب شناختی، اضطراب جسمانی، اعتماد به نفس، و عملکرد سرویس (پرشی، موجی و پرشی موجی) بازیکنان نخبه والیبال زن تربت حیدریه تاثیر معنادار دارد. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر نیز نشان داده شد که مراقبه تمرکزی می تواند ابزار مفیدی جهت معطوف کردن توجه و تمرکز بازیکنان والیبال در بهبود مهارت سرویس زدن باشد. بنابراین، توصیه می شود که مربیان والیب

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ابعاد و عوامل موثر بر توسعه روان شناسی سیاسی ورزش در ایران بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از  نوع مطالعات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه متخصصین و خبرگان حوزه روان شناسی، حوزه علوم سیاسی، خبرگان حوزه مدیریت ورزشی، ارکان ورزش (وزارت ورزش، مدیران، مربیان، ورزشکاران و داوران ورزشی) و اساتید و محققین دانشگاهی که در حوزه تخصصی روان شناسی سیاسی ورزش فعالیت داشتند. نمونه آماری با استفاده از روش هدفمند در دسترس انتخاب شدند (375 نفر). جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و روایی صوری پرسشنامه توسط صاحب نظران (9 نفر)، تائید شد. همچنین، پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (91/0) و پایایی ترکیبی محاسبه شد. جهت تحلیل داده ها و بررسی برازش مدل از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار PLS3-SPSS24 استفاده شد. یافته ها:  نتایج نشان داد که ابعاد راهبردها بر پیامدها با مقدار (761/0=β) بیشترین تاثیر و شرایط علی بر پدیده اصلی با مقدار (313/0=β)، شرایط زمینه ای بر پدیده اصلی با مقدار (760/0=β)، پدیده اصلی بر راهبردها با مقدار (519/0=β) و شرایط مداخله گر بر پدیده اصلی با مقدار (449/0=β)، دارای نقش مستقیم و معنی داری در تبیین ابعاد و عوامل موثر بر توسعه روان شناسی سیاسی ورزش در ایران بودند. نتیجه گیری:  به طور کلی، بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت که توجه به عوامل مهارت های اخلاقی-اجتماعی، مهارت های روان شناسی و توانمندسازی مهارت های ادراکی و مهارت مدیران سیاسی - ورزشی می تواند به پیامدهای مطلوب توسعه ای روان شناسی سیاسی ورزش در ایران بیانجامد.

هدف: پژوهش های اخیر نشان داده است که انواع خاصی از ورزش ها به سبب ماهیت پردازشی خود ممکن است اثر متفاوتی بر کارکردهای شناختی مختلف و فرآیندهای عصبی داشته باشند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تجربه تمرین مهارت های ورزشی بر کارکردهای اجرایی سرد و داغ با تأکید بر نیازهای ادراکی محیط بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای و به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. نمونه آماری پژوهش شامل 166 نفر از جوانان و نوجوانان 18 تا 30 سال بود که به روش در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان شامل سه گروه افراد با تجربه انجام مهارت های باز، بسته و افراد کم تحرک بودند. آزمودنی ها با استفاده از آزمون های شناختی حافظه کاری ان-بک و برد و باخت آیوا مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس یک سویه مورد بررسی قرار گرفت.  یافته ها: تایج نشان داد که افراد با تجربه تمرین مهارت های باز و بسته در میانگین تعداد پاسخ های صحیح آزمون حافظه کاری، نسبت به افراد کم تحرک عملکرد بهتری داشتند (05/0≥P)، اما بین گروه باز و بسته تفاوت معناداری وجود نداشت. همچنین در امتیاز کل کسب شده در آزمون برد و باخت آیوا، بین افراد با تجربه تمرین مهارت های باز و بسته و افراد کم تحرک تفاوت معنا داری دیده نشد (05/0≤P). نتیجه گیری: با توجه به این که تجربه انجام مهارت های باز و بسته بر کارکردهای اجرایی سرد تأثیر معناداری دارد، می توان از این تمرینات برای بهبود حافظه کاری استفاده نمود.

هدف: با اینکه ورزشکاران از نظر سطح مهارت و آمادگی جسمانی به یکدیگر خیلی نزدیک شده اند، اما همچنان در متغیرهای روان شناختی با یکدیگر متفاوتند. از این رو، هدف پژوهش حاضر مقایسه هوش هیجانی، خودکارآمدی و ابعاد چشم اندازهای زمانی در بین ورزشکاران کشتی گیر نخبه و غیرنخبه بود. مواد و روش ها: راهبرد این پژوهش توصیفی و پس رویدادی است. جامعه آماری شامل کلیه ورزشکاران مرد نخبه و غیرنخبه ایرانی در رشته ورزشی کشتی بود که در نهایت 22 ورزشکار نخبه و 36 ورزشکار غیرنخبه به شیوه نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه هوش هیجانی برادبری (2005)، پرسش نامه خودکارآمدی عمومی شرر (1982) و پرسش نامه چشم اندازهای زمانی زیمباردو (1999)، بود. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره و با بکارگیری نرم افزار SPSS نسخه 23، در سطح معنی داری 05/0p<، انجام شد.  یافته ها: نتایج نشان داده که بین کشتی گیران نخبه و غیرنخبه در متغیرهای هوش هیجانی، خودکارآمدی و ابعاد چشم اندازه های زمانی تفاوت معنی داری وجود دارد. کشتی گیران نخبه از سطح هوش هیجانی و خودکارآمدی بالاتری نسبت به کشتی گیران غیرنخبه برخودار بودند. همچنین، به جز مؤلفه گذشته منفی که نمره کشتی گیران نخبه پایین تر از کشتی گیران غیرنخبه بود؛ در سایر مؤلفه ها (حال تقدیرگرا، حال لذت گرا، گذشته مثبت، آینده و آینده متعالی)، نمره کشتی گیران نخبه بیشتر از کشتی گیران غیرنخبه بود. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج پژوهش حاضر، می توان گفت متغیرهای هوش هیجانی، خودکارآمدی و چشم اندازهای زمانی و اثرات آن بر عملکرد نخبگی ورزشکاران بایستی بیش از پیش مورد توجه کلیه ورزشکاران، والدین، مربیان و متخصصین ورزشی قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی tDCS آندی بر انعطاف پذیری شناختی و تصمیم گیری اجتماعی در بازیکنان ماهر، نیمه ماهر و مبتدی فوتبال انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی با دو گروه آزمایش و ساختگی (شم) به همراه پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمامی بازیکنان فوتبال استان کردستان بودند که از بین آن ها تعداد 60 نفر بازیکن مرد با میانگین سنی 27/24 در سطح ماهر، نیمه ماهر و مبتدی به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و شم گماشته شدند. گروه آزمایش، سه جلسه تحریک آندی با شدت 2 میلی آمپر به مدت 20 دقیقه دریافت کرد و گروه شم نیز سه جلسه تحریک الکتریکی به صورت شم یا ساختگی را دریافت نمود. برای گردآوری داده ها از آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین و بازی اولتیماتوم استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) در نرم افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که tDCS منجر به افزایش معنادار انعطاف پذیری شناختی و بهبود تصمیم گیری اجتماعی در فوتبالیست های گروه آزمایش در مقایسه با گروه شم شده است (001/0>p). نتایج آزمون پیگیری بونفرونی نشان داد tDCS باعث افزایش انعطاف پذیری شناختی فوتبالیست های ماهر و نیمه ماهر در گروه آزمایش در مقایسه با گروه شم شده است (001/0>P)، ولی بر انعطاف پذیری شناختی فوتبالیست های مبتدی تأثیر معناداری را نداشته است. علاوه بر این، نتایج نشان داد که tDCS بر بهبود تصمیم گیری اجتماعی در تمامی فوتبالیست های ماهر، نیمه ماهر و مبتدی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه شم تأثیر معناداری داشته است (001/0>p).  نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر برای روانشناسان ورزشی و مربیان فوتبال در راستای بهبود عملکردهای شناختی و رفتاری بازیکنان فوتبال توسط tDCS پیامدهای کاربردی به همراه دارد.

هدف: یکی از مهمترین مولفه های حیاتی موفقیت تیم های ورزشی"هوش فرهنگی" رهبران و مدیران ورزشی است. هوش فرهنگی برای افرادی که مسئولیت های برون مرزی دارند از جمله شایستگی های مهم به شمار می رود. هدف از انجام این پژوهش، برساخت ویژگی های فردی سرپرستان ورزشی ایران بر اساس تجربه زیسته ی هوش فرهنگی بود. مواد و روش ها: روش پژوهش مطالعه ی حاضر، کیفی از نوع پدیدارشناسی و نحوه ی نمونه گیری مبتنی بر نمونه گیری هدفمند از نوع همگون بود. بر این اساس 12 نفر از سرپرستان ورزشی زن و مرد با داشتن حداقل یک سابقه شرکت در مسابقات بین المللی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج به دست آمده در قالب چهار تم اصلی "فرهیختگی شخصیتی"،" آگاهی فرهنگی"، "ویژگی های روان شناختی" و "سازگاری فرهنگی" شناسایی شد. در مجموع یافته ها بیان می کنند ویژگی های فردی می توانند مقدمه و شرط لازم برای هوش فرهنگی باشند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر اهمیت دادن به مهارت هوش فرهنگی برای رسیدن به موفقیت های بیشتر جامعه ی ورزشی بویژه سرپرستان ورزشی ایران در عرصه های بین المللی را پیشنهاد می کند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر فعالیت بدنی بر میزان اضطراب ناشی از شیوع ویروس کرونا و عملکرد شناختی دختران نوجوان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر، کاربردی و از نوع توصیفی – پس رویدادی است و شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت آنلاین و از طریق پرسشنامه بود. 232 دانش آموز دختر 13 تا 15 ساله با استفاده از پرسشنامه میزان فعالیت بدنی در دوران قرنطینه کرونا، به دو گروه فعال و غیرفعال تقسیم بندی شدند (هرگروه 116 نفر). هر دو گروه، پرسشنامه آنلاین مقیاس اضطراب کرونا را به صورت مجازی تکمیل کردند و تکلیف استروپ آنلاین نسخه فارسی را انجام دادند. به منظور تحلیل داده ها از آزمون یو-من ویتنی و آزمون تی مستقل استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اضطراب ناشی از شیوع ویروس کرونا در هر دو مولفه علائم روانی و بدنی، در دختران فعال کمتر از دختران غیرفعال بود. همچنین در عملکرد شناختی که نمره تداخل و زمان واکنش تداخل تکلیف استروپ در نظر گرفته شد، عملکرد شناختی گروه فعال نسبت به گروه غیرفعال در تکلیف استروپ بهتر بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، شرکت در فعالیت های منظم با شدت متوسط در ایام کرونا، راهکار کارآمدی در پیشگیری از اختلالات شناختی و روانی همچون اضطراب ناشی از شیوع کرونا به ویژه برای نوجوانان بود.

هدف: هدف این پژوهش طراحی مدل نقش میانجی گری کیفیت زندگی در رابطه علّی سابقه ورزشی با افت شناختی بود. مواد و روش ها: از میان مردان سالمند، 396 مرد (دامنه سنی 65 تا 84 سال) با سابقه فعالیت در دو، والیبال، بدنسازی، کوهپیمایی، فوتبال انتخاب شدند. آزمودنی ها پرسشنامه 26 سؤالی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی- فرم کوتاه را تکمیل نموده و با استفاده از نرم افزار حافظه کاری وکسلر از آزمودنی ها آزمون حافظه به عمل آمد. یافته ها: نتایج نشان داد کیفیت زندگی با سابقه ورزشی و حافظه کاری رابطه دارد اما با نوع رشته ورزشی شرکت کنندگان در این مطالعه رابطه ای ندارد. همچنین نتایج نشان داد سابقه ورزشی با حافظه رابطه دارد، اما بین حافظه شرکت کنندگان در ورزش های مختلف تفاوتی وجود ندارد. مدل اندازه گیری ترسیم شده در این تحقیق از کیفیت مناسب برخوردار بوده و برازش مدل در حد متوسط است. کیفیت زندگی از طریق میانجی گری در رابطه بین سابقه ورزشی و حافظه، به طور غیرمستقیم بر حافظه کاری سالمندان اثرگذار است. هرچند در رابطه مذکور، سابقه ورزشی نسبت به کیفیت زندگی اهمیت بیشتری دارد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، سابقه ورزشی از طریق کیفیت زندگی تأثیر قابل توجهی بر حافظه کاری در افراد مسن دارد.

هدف: توجه دیداری و کنترل پاسخ عنصری مؤثر برای موفقیت شطرنج بازان محسوب می شود و شواهدی وجود دارد که تحریک کاتدی Fp2 و آندی C3 می تواند در افزایش توجه دیداری و کنترل پاسخ مؤثر باشد. لذا هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی تحریک فرا جمجمه ای مغز (tdcs) بر بهبود توجه دیداری و کنترل پاسخ ورزشکاران شطرنج باز بود. مواد و روش ها: ازاین رو تعداد 20 نفر (12 دختر و 8 پسر، 15تا 35 ساله) از شطرنج بازان ماهر و نیمه ماهر، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به صورت گمارش تصادفی در گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابتدا هر دو گروه به منظور ثبت پیش آزمون، آزمون (IVA-2) را انجام دادند و سپس گروه مداخله در 15 جلسه، تحت 20 دقیقه تحریک آندی C3 و کاتدی Fp2با شدت جریان 5/1 میلی آمپر قرار گرفتند؛ اما برای گروه کنترل هیچ مداخله ای انجام نگرفت. در نهایت پس آزمون IVA-2 برای سنجش و بررسی توجه دیداری و کنترل پاسخ شطرنج بازان بعد از مداخله مجدداً اجرا شد. یافته ها: نتایج  آزمون کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) نشان داد که تحریک مستقیم مغز تاثیرمعناداری در بر بهبود توجه دیداری و کنترل پاسخ ورزشکاران گذاشته است (P<0/05). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت که یکی از روش های مؤثر بهبود توجه دیداری و مهارت کنترل پاسخ، تحریک فرا جمجمه ای مغز (tdcs)است.

هدف: ترس از سقوط به عنوان یک نگرانی دائمی عنوان شده که ممکن است فعالیت های روزمره زندگی را برای سالمندان محدود سازد. این عامل همچنین با کاهش اعتمادبه نفس به ویژه در عملکردهای تعادلی سالمندان، می تواند منجر به ضعف عضلانی و بی تحرکی این افراد شود. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر 8 هفته تمرینات آرام سازی پیش رونده عضلانی بر میزان ترس از سقوط سالمندان بود. مواد و روش ها: برای این منظور، تعداد 30 نفر از زنان سالمند به شکل در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و خروج از تحقیق به عنوان آزمودنی انتخاب شدند و به شکل تصادفی در دو گروه 15 نفری تقسیم شدند. میزان ترس از سقوط آن ها با استفاده از پرسشنامه خودکارآمدی ترس از سقوط سالمندان (FES-I) مورد ارزیابی قرار گرفت. در ادامه، آزمودنی های گروه تجربی به مدت 8 هفته (3 جلسه 45 دقیقه ای در هفته) در یک برنامه تمرینات آرام سازی پیش رونده عضلانی شرکت کردند، در حالی که گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نمی کرد. نمرات ترس از سقوط تمامی آزمودنی ها پس از 8 هفته مجدداً مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت، از آزمون تحلیل واریانس ترکیبی برای تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از تحقیق استفاده شد (05/0P≤). یافته ها: تحلیل نتایج تحقیق نشان داد یک اثر متقابل معنی دار بین زمان (پیش آزمون، پس آزمون) و گروه (کنترل و تجربی) در ارتباط با نمرات ترس از سقوط وجود دارد (05/0P<). همچنین مشخص شد اثر اصلی زمان و اثر اصلی گروه در ارتباط با متغیرهای تحقیق معنی دار می باشد (05/0>P). نتیجه گیری: به طور کلی به نظر می رسد که اجرای تمرینات آرام سازی منجر به بهبود معنی دار در نمرات ترس از سقوط سالمندان می شود. بر این اساس توصیه می شود نقش این تمرینات در بهبود توانایی های جسمی و روانی سالمندان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.