مطالب مرتبط با کلیدواژه

جهانی شدن


۴۴۱.

راه ابریشم و ایران فرهنگی؛ مؤلفه هایی برای همگرایی منطقه ای در غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 753 - 771

کلیدواژه‌ها: ارتباطات ایران فرهنگی آسیای غربی آسیای مرکزی جهانی شدن راه ابریشم سازه انگاری منطقه گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۵۲۱
راه ابریشم در طول چند قرن پیونددهنده امپراتوری های بزرگ عصر خود بود و اگرچه اساساً بر مبنای دادوستد و سود اقتصادی شکل گرفته بود، به محملی برای تعاملات و ارتباطات فرهنگی و تمدنی تبدیل شد و میراث فرهنگی ماندگاری برای ایران، کشورهای آسیای مرکزی و به طور کل کشورهای غرب آسیا بر جای گذاشت. در این مقاله ضمن اشاره به پیشینه تاریخی راه ابریشم و پیامدهای اقتصادی و فرهنگی آن، به این موضوع می پردازیم که تلاش برای احیای راه ابریشم چگونه می تواند زمینه همگرایی در غرب آسیا را فراهم کند؛ مانع از شکل گیری بستر مناسب برای رشد افراطی گری در منطقه شود و به تقویت پایه های ایران فرهنگی و روح مدارای مندرج در آن کمک کند. به همین منظور از برخی از نظریه های مطرح در مطالعات منطقه ای به عنوان مبنای نظری کار استفاده شده است.
۴۴۲.

اسلام و جهانی شدن ،ترابط یا تباین بررسی دینی پدیده جهانی شدن بر اساس رهیافت گفتمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 371 - 392

کلیدواژه‌ها: اسلام ترابط تباین جهانی شدن دال گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۴۵۸
    واژه جهانی شدن در دو دهه اخیر یکی از پرکاربردترین واژه های عرصه سیاستگذاری اقتصادی،فرهنگی و سیاسی داخلی و بین المللی کشورها و نیز موضوع بحث های دانشگاهی و ژورنالیستی بوده است. به رغم کاربرد گسترده واژه جهانی شدن در ادبیات سیاسی جهان معاصر، هنوز معنا و مفهوم آن مناقشه آمیز است و بسته به اینکه از چه زاویه و با چه نگرشی به آن نگریسته شود، معنا و مفهوم متفاوت پیدا خواهد کردکه ظهور واژه های مختلفی همچون «جهانی شدن»، «جهانی سازی»، «جهان گرایی»، «غربی شدن» و «آمریکایی» شدن در بسیاری از جوامع از جمله ایران بیانگر این امر است. در مورد ماهیت جهانی شدن رویکردهای متفاوتی وجود دارد. جهانی شدن به عنوان یک پروسه و جهانی شدن به عنوان پروژه دو نگرش رایج و متفاوت نسبت به این پدیده است. در این پژوهش با استفاده از مدل تحلیل گفتمانلاکلا و موفه دیدگاه اسلام نسبت به جهانی شدن بررسی می شود. براساس بررسی های دینی می توان به این مطلب اذعان کرد که در اسلام نیز به مانند گفتمان های دیگر، برداشت هایی وجود دارد که با جهانی شدن همساز است و حتی راه آینده را بر آن توصیه می کند. اگرچه جهانی شدن در برداشت اسلامی با پدیده جهانی شدن کنونی، هم در تعریف و هم در اهداف و روش ها، تفاوت های بنیادی دارد، می توان گفت جهانی شدن از دیدگاه اسلام دیدگاهی پروسه ای است و آن را از پیش تعیین شده نمی داند.این مقاله درصدد است با تأملی بر آیات قرآن و روایات رابطه اسلام با این مفهوم را تبیین کند.
۴۴۳.

مدرنیته، جهانی شدن و پدیده تروریسم مدرن و پسامدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 589 - 608

کلیدواژه‌ها: تروریسم تروریسم پسامدرن تروریسم مدرن جهانی شدن مدرنیته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۵۲۱
فهم پدیده تروریسم در عصر جهانی شدن و ارتباط میان آن دو، با توجه به تحولات صورت گرفته در فضای فکری مدرنیته امکان پذیر است. مدرنیته، تنها عامل ظهور گروه های تروریستی نیست؛ بلکه از عوامل اصلی بروز تروریسم مدرن و پسامدرن است. آنچنان که می توان در یک دسته بندی کلی از سه گروه متفاوت تروریست نام برد: تروریست های سنتی، مدرن و پسامدرن. تروریست های مدرن و پسامدرن برآمده از تحولاتی هستند که با موج فزاینده مدرنیته و به تبع آن جهانی شدن پا به عرصه گذاشته اند. در تمام تحرکات صورت گرفته از سوی این دو گونه می توان نشانه ها و رگه های جدی از ستیز و دشمنی با جهانی شدن را مشاهده کرد؛ در صورتی که تروریست های سنتی با روشیدیگر فعالیت می کردند. اهداف تروریست های سنتی محدود بود؛ در حالی که تروریست های مدرن و پسامدرن اهداف خود را فراتر از اشخاص سرشناس و ترور مسئولان دولتی انتخاب می کنند. همانند اندیشه مدرنیته که هیچ محدودکننده ای را نمی پذیرد، تروریست های مدرن و پسامدرن نیز راهی را برای تفکراتشان راهِ برداشته نشدنی نمی دانند. مکتوب پیش رو می کوشد تا نشان دهد که پدیده تروریسم مدرن و پسامدرن برخلاف تروریسم سنتی واکنشی به پیامدهای مدرنیته و جهانی شدن است.
۴۴۴.

نقش هنجاری اتحادیه اروپا در جامعه بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 1021 - 1038

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا جامعه بین الملل ساختار سیاست های هنجاری قدرت هنجاری جهانی شدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۴۷۹
با توجه بهاینکه ساختارها به رفتار بازیگران اجتماعی و سیاسی اعم از افراد و کشورها شکل می دهند، ساختارهای هنجاری یا انگاره ای (فرهنگ، زبان، مذهب، گفتمان و غیره که هم جنبه شناختی دارند و هم جنبه ارزشی) به هماناندازه ساختارهای مادی اهمیت دارند. اتحادیه اروپا به عنوان یکی از مهم ترین و منسجم ترین اتحادهای متشکل از دولت ها در ابعاد سیاسی اقتصادی، پس از جنگ جهانی دوم گام های زیادی در زمینه همگرایی و هماهنگی بیشتر و همچنین گسترش قلمرو خود برداشته است. این اتحادیه مفهوم و برداشت جدیدی از همکاری و همگرایی میان دولت ها را وارد ادبیات روابط بین الملل کرده است، ولی به واقع برای فهم جایگاه آن به عنوان بازیگری مهم در جامعه بین الملل باید با تأمل بیشتری نگریسته شود. بر این اساس، مقاله پیش رو در پی بررسی نقش اتحادیه اروپا در شکل دادن به هنجارهای بین المللی است.
۴۴۵.

بررسی اثر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) بر وضعیت صادرات گاز طبیعی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۹۹ 276 - 302
تعداد بازدید : ۹۳۰ تعداد دانلود : ۵۳۷
الحاق به سازمان تجارت جهانی می تواند با ساز و کارهایی از قبیل کاهش نرخ تعرفه، افزایش حجم ادغام در تجارت بین الملل و تغییر قیمت های نسبی (قیمت های داخلی و خارجی)، صادرات گاز طبیعی را به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار دهد. در این راستا و با توجه به  اهمیت روز افزون سهم گاز طبیعی در کل واردات کشور، در مطالعه حاضر اثر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صادرات گاز طبیعی کشور به مقاصد ترکیه، ارمنستان و نخجوان، با استفاده از روش داده های ترکیبی طی دوره ۱۳۹5-۱۳۸۵ مورد ارزیابی و آزمون قرار گرفته است. به منظور دستیابی به این هدف از شاخص های متداول بیانگر جهانی شدن شامل شاخص ادغام تجارت بین الملل و سطح تجارت بین ا لملل استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی اثر مثبتی بر صادرات گاز طبیعی این کشور به مقاصد صادراتی منتخب دارد. 
۴۴۶.

امکان سخن از نسبت معماری و دین در عصر جهانی شدن

نویسنده:
منبع: فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶) 41-52

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن گفتگو تعریف دین معماری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۳ تعداد دانلود : ۳۹۵
جهانی اندیشیدن، برای هر حوزه فکری، مستلزم تعامل میان ساحت درونی اندیشه و دیگر ساحت های بیرونی است. این تعامل، متکی بر بنیان های اندیشه درونی است و در عین حال به تناسب مقیاس تعامل بیرونی، نیازمند نظرگاه و اندیشه گسترده تری است. خروج از قلمرو درونی و ورود به محیط گسترده بیرونی، نیازمند توانایی گفتگو و مفاهمه است. گفتگو شاید با زبان مشترک امکان پذیر باشد، اما مفاهمه، بر پایه مفاهیم و پیش فرض های مشترک و بین الاذهانی امکان پذیر است. سخن گفتن و اندیشیدن درباره معماری اسلامی، در مقیاس جهانی، از این قاعده مستثنی نیست. تأمل بر مفهوم معماری و مفهوم اسلام، می تواند زمینه ساز مفاهمه بهتری در جهان امروز شود. این تأمل، از روش های مختلفی چون تصاویر ذهنی، رسانه های جمعی، مصادیق آشنا، امکان پذیر است. از جمله این روش ها مراجعه به تعریف است که در این مجال، با مراجعه به تعریف لفظی معماری، در دو زبان فارسی و انگلیسی، زمینه های ارتباط مفهومی آن با دینِ اسلام بررسی می شود. نتیجه تحقیق حاکی از آن است که این تعاریف، معماری را فرایندی نظری- عملی در تعامل انسان و هستی می دانند که به دستاورد انسانی سازوار و متناسب با زندگی انسان می انجامد. از آنجا که زندگیِ واقعیِ انسان بر مبنای نظام باور اوست، نوعِ زندگیِ انسان، دین دارانه است و ضرورتاً معماری و معمار، نه تنها مفاهیمی در نسبت با دین، بلکه ماهیتاً دینی اند.
۴۴۷.

تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان شهر بندرعباس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۱) 557 - 580

کلیدواژه‌ها: آگاهی از جهانی شدن بندرعباس جهانی شدن زنان هویت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۵۳۱
تحولات دهه های اخیر، چه در زمینه های فرهنگی و چه در عرصه های ساختاری، به تعدد، تنوع و گاه تعارض منابع هویت ساز منجر شده و گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی، به بحران هویت در میان بسیاری از قشرها، به ویژه زنان، دامن زده است. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی زنان در شهر بندرعباس انجام گرفته است. جامعه آماری، همه زنان 15 تا 45 سال شهر بندرعباس بودند که از میان آنها، با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای مشتمل بر250 نفر انتخاب شد. روش پژوهش در این مقاله، پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بود که اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، به منظور تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل تحلیل دو متغیر(از نوع تأثیر و تفاوت معناداری) استفاده شد. نتایج در گام اول آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که متغیرهای میزان استفاده زنان از کالاهای فرهنگی نو، میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT)، نگرش زنان به کارکرد جنسیتی بر هویت اجتماعی تأثیر معناداری داشته است؛ اما آگاهی زنان از تغییرات محیطی بر هویت اجتماعی زنان تأثیر معناداری را نشان نداد.
۴۴۸.

مطالعه جامعه شناختی تأثیر جهانی شدن بر کارکردهای خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ]چهاردهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۷ 83-103

کلیدواژه‌ها: خانواده جهانی شدن فناوریهای ارتباطی کارکردهای خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۶۴۵
جهان در عصر حاضر تحت تأثیر انفجار اطلاعات، دستاوردهای فناورانه و درهم شکسته شدن مرزهای فرهنگی به سمت افق های ناپیدایی در حرکت است. جهانی شدن و فناوریهای ارتباطی و رسانه های جمعی، جهان را به دهکده ای کوچک تبدیل کرده است و فرهنگها، ارزشها، هنجارها و آداب و رسوم جوامع بشدت در حال تغییر و تحول است. یکی از حوزه هایی که تحت تأثیرات جهانی شدن، تحول قابل توجهی را تجربه کرده است خانواده و تغییر کارکردهای خانواده است. در این پژوهش تلاش شده است تأثیر جهانی شدن بر خانواده ایرانی با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش شامل افراد 15 سال و بالاتر شهر تهران هستند که 382 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و به صورت تصادفی سامانمند انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که جهانی شدن با شدتهای مختلف بر کارکردهای پنجگانه خانواده یعنی کارکرد اقتصادی، کارکرد عاطفی و روانی، کارکرد زیستی و تولیدمثل، کارکرد تربیتی و کارکرد تأمین نیاز جنسی تأثیر داشته است. در این بین بیشترین تأثیر را کارکرد زیستی و تولیدمثل و کمترین تأثیر را کارکرد اقتصادی و اجتماعی تجربه کرده است.
۴۴۹.

نقد نئولیبرالیسم از منظر مکتب فرانکفورت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 187-211

کلیدواژه‌ها: نئولیبرالیسم‏ جهانی شدن مکتب فرانکفورت علم گرایی عقلانیت ابزاری شیئی شدن سیاسی زدایی اخلاق هنجاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۲۴
جهان امروز خصوصاً از نظر حکمرانی اقتصادی قویاً تحت نفوذ اندیشه نئولیبرالیسم قرار دارد و پدیده جهانی شدن هم اساساً با تکیه بر همین مبنای فکری شکل گرفته است. این پدیده از زوایای مختلفی قابل نقد و ارزیابی است. یکی از عمیق ترین نقدها بر نئولیبرالیسم را می توان از طریق مکتب فرانکفورت ارائه دارد. در این راستا، سؤال اصلی مقاله این است که از منظر مکتب فرانکفورت چه مسائلی را می توان برای سرمایه داری نئولیبرال در جهان معاصر شناسایی کرد. در این مقاله، استدلال می شود که از نگاه مکتب فرانکفورت، مسأله روابط مبتنی بر سلطه و سرکوب در دوره سرمایه داری نئولیبرال به اوج رسیده است. این پژوهش حالت نقد و ارزیابی دارد، به این معنی که از یک چشم انداز فکری خاص به استخراج مسائل یک نظام فکری دیگر می پردازد.
۴۵۰.

تهدیدات فراروی اسلام سیاسی شیعی در فضای جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۷ 125-136

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن اسلام سیاسی شیعی تهدیدات سیاسی اقتصادی و فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۱ تعداد دانلود : ۶۲۸
جهانی شدن به عنوان فرآیندی در نظر گرفته می شود که در نتیجه فشرده شدن مکان و زمان، انسان ها در یک جامعه جهانی واحد به شکلی نسبتاً آگاهانه ادغام می گردند. این تحول برای جوامع مختلف می تواند فرصت ها و تهدیداتی را به دنبال داشته باشد. در مقاله حاضر تلاش می شود با بهره گیری از روشی توصیفی تحلیلی به پرسش درباره تهدیدات جهانی شدن اسلام سیاسی شیعی پرداخته شود. پژوهش حاضر بر این فرضیه تأکید می کند که با توجه به شاخصه و ویژگی های جهانی شدن که قبل از هر چیزی بیانگر عالم گیرشدن ارزش های فرهنگی سیاسی است ؛ تهدیداتی در حوزه های فرهنگی هویتی ، سیاسی و اقتصادی برای اسلام سیاسی شیعی به همراه خواهد داشت. یافته های پژوهش مؤید این فرض است که با توجه به تعارض باورهای اسلام سیاسی شیعی با آموزه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جهانی شده غرب، تهدیداتی در حوزهای مختلف پدید می آید.
۴۵۱.

مطالعه تطبیقی تأثیر جهانی شدن بر شهروندان ایرانی و سوئدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 103 - 124

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن شهروندی حکمرانی جمهوری اسلامی ایران سوئد مسئولیت پذیری شفافیت مشارکت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۶۱۰
در گذر تاریخ، شهروندی شاخص ها و مؤلفه های متعددی را به خود گرفته است. اضافه شدن مؤلفه هایی چون شفافیت، پاسخ گویی، مسئولیت پذیری و مشارکت جویی در حکمرانی خوب، شهروندی را نیز متعاقباً با این مسائل مواجه و روبه رو ساخته است. یکی از مهم ترین تأثیرات فکری از دهه 1970 میلادی به بعد، تأثیر جهانی شدن بر مدل شهروندی و شکل گیری مفهوم تازه ای بنام شهروند جهانی است. به گونه ای که اکنون مباحث بسیاری در خصوص شهروندی جهانی و پیروی از استانداردهای جهانی در این مدل از شهروندی وجود دارد. سؤالی که در این جا مطرح است این که «شهروندان ایرانی و سوئدی نسبت به شهروندی جهانی چه نگرشی دارند»؟ برای پاسخ به این سؤال، ابتدا شاخص ها و استانداردهای شهروندی جهانی بررسی شده و بعد از آن با استفاده از روش های کمی جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. موضوعی که روشن است اینکه شبکه های اجتماعی، انقلاب ارتباطات، فناوری اطلاعات و به طور کلی عصر ارتباطات، نتوانسته شهروندان جهانی را در نقاط مختلف به یک اندازه جامعه پذیر کند که این موضوع نیز به دلایل متعددی برمی گردد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها، از نوع پیمایش میدانی است.
۴۵۲.

گفتمان جهانی شدن و اسلام سیاسی سلفی جهادی

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال سوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: گفتمان جهانی شدن اسلام سیاسی سلفی جهادی هویت معنا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۳ تعداد دانلود : ۴۹۷
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر گفتمان جهانی شدن بر گفتمان های حاکم در جهان اسلام و چگونگی ظهور اسلام سیاسی سلفی جهادی در پرتو امواج جهانی شدن است. فرضیه مورد آزمون نیز عبارت است از اینکه: «جهانی شدن، با به چالش کشیدن هویت رسمی حاکم بر دولت ها، ضمن هموار کردن بستر ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی جهادی، چالشی بنیادین در تداوم مناسبات قدرت سنتی محسوب می شود». نتایج حاصل از پژوهش که با روش تحلیل گفتمان و با استمداد از نظریات ارنستو لاکلا و شانتال موف به دست آمده، نشان می دهد که جهانی شدن در برخی کشورهای اسلامی با به چالش کشیدن گفتمانهای حاکم و تک گفتار، ضرورت هویت یابی و عطش جستجوی معنا را تشدید کرده است. سلفیگری، یکی از پاسخهایی است که به این نیاز داده شده است. آنها با گزینش معنا و انحصاری کردن آن، انرژی خود را صرف به کار بستن معانی و ویژگیهای برگزیده می کنند. بازسازی معنا توسط گروههای سلفی، با تکیه بر مفاهیم جمعی همچون شریعت، رهبری، جهاد، خدامحوری، تفاسیر دینی حداکثری و اجتماع صورت می پذیرد. این مسئله آینده مناسبات قدرت را در برخی کشورهای اسلامی به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
۴۵۳.

مقایسه تأثیر ابعاد سه گانه (اقتصادی، اجتماعی و سیاسی) جهانی شدن بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اقتصادی سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی جهانی شدن کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا شاخص KOF داده های تابلویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۵۲۱
جهانی شدن به عنوان فرایندی چندوجهی، قیدهای جغرافیایی و مرزهای کشوری حاکم بر روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را کم رنگ می کند و شکل تازه ای از روابط را میان مردمان و ملت های مختلف به وجود می آورد. جهانی شدن دارای ابعاد و لایه های فراوانی است که تأثیر این ابعاد بر رشد اقتصادی، یکی از مهم ترین مباحث ادبیات اقتصادی در هزاره سوم می باشد. از میان ابعاد جهانی شدن، ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت ویژه ای است. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ابعاد سه گانه جهانی شدن (جهانی شدن اقتصادی، جهانی شدن اجتماعی و جهانی شدن سیاسی) بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است. به این منظور، از شاخص جدید جهانی شدن KOF که توسط مؤسسه اقتصادی KOF در سوئیس ارائه شده و داده های آماری سال های 2012-2000 و روش اقتصادسنجی داده های تابلویی استفاده شده است. نتایج برآورد الگو نشان می دهد که ابعاد سه گانه جهانی شدن تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه داشته و به ترتیب ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارای بیشترین تأثیر بر رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه بوده اند.
۴۵۴.

تأثیر جهانی شدن بر ظرفیت و تلاش مالیاتی با تأکید بر شاخص های اقتصادی در کشورهای منتخب: رهیافت رگرسیون داده های تابلویی آستانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اقتصادی سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: ظرفیت مالیاتی تلاش مالیاتی جهانی شدن داده های تابلویی آستانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۷۳
در جه ان ام روز، ب ا وج ود وابستگی های متقابل، رشد و توسعه اقتصادی در سطح ملی، بدون تعامل فعال با اقتصاد جهانی دچار چ الش جدی است و برنامه های رشد و توسعه اقتصادی، به ویژه در کشورهای درحال توسعه، به میزان تعامل اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی بستگی داشته و متأثر از فرایند پدیده جهانی شدن اقتصاد است. هدف این مقاله بررسی تأثیر جهانی شدن بر ظرفیت و تلاش مالیاتی با تأکید بر شاخص های اقتصادی در کشورهای منتخب درحال توسعه است. برای این منظور از داده های دوره زمانی 2014 -1998مبتنی بر روش رگرسیون داده های تابلویی آستانه ای استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده مقدار حد آستانه ای معادل 3.87 درصد است. نتایج نشان داد چنانچه در هر کشور درحال توسعه رشد شاخص جهانی شدن بیشتر از 3.87 درصد باشد تأثیر متغیرهای ارزش افزوده بخش صنعت، رشد جمعیت، نرخ باسوادی و درآمد سرانه بر ظرفیت و تلاش مالیاتی مثبت است، اما تأثیر متغیرهای ارزش افزوده بخش کشاورزی، تورم و ضریب جینی بر ظرفیت و تلاش مالیاتی منفی است. این در حالی است که میزان اثرگذاری این متغیرها چنانچه نرخ رشد شاخص جهانی شدن کمتر از 3.87 درصد باشد، کمتر است. درنهایت با توجه به پایین تر از حد آستانه ای بودن شاخص جهانی شدن در ایران، توصیه این مقاله برنامه ریزی در جهت گسترش جهانی شدن و تسریع در حرکت به سمت یک اقتصاد بازتر است
۴۵۵.

بررسی و ارزیابی تأثیرات اقتصادی حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران؛ با نگاهی به تجربیات کشورهای در حال گذار بر اساس قاعده نفی سبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن جهانی سازی بانک خارجی کشورهای در حال گذار طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران قاعده نفی سبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۶ تعداد دانلود : ۷۸۴
اواسط دهه 90 را می توان آغاز دوران آزادسازی مالی، به ویژه در زمینه فعالیت های بانکی و حضور بانک های خارجی در کشورهای در حال گذار آسیایی، اروپای شرقی و مرکزی قلمداد کرد. طراحان و نویسندگان «طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران» نیز ضمن به رسمیت شناختن حضور بانک خارجی در کشور، در خصوص مالکیت و نحوه فعالیت آن مواردی را مطرح کرده اند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به ارزیابی تأثیرات حضور بانک خارجی در جمهوری اسلامی ایران می پردازیم. نتایج بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که تأثیرات بانک های خارجی، به مختصات کشور میزبان و ویژگی های بانک های آن بستگی دارد. حضور بانک های خارجی در کشورهای کم درآمد، تنها تأثیر منفی بر اعتبارات این کشورها داشته است؛ مشکلی که می تواند در مورد کشورمان نیز مصداق داشته باشد. گذشته از آنکه حضور بانک خارجی در کشور با توجه به سوابق و شرایط فعلی اقتصاد ایران ناسازگار با قاعده نفی سبیل است. براین اساس، میزبانی از بانک خارجی در اقتصاد ایران تنها در صورت عدم تزاحم و برخورد با مصالح مهم تر (احکام حکومتی)، می تواند دارای توجیه عقلی و شرعی باشد.
۴۵۶.

اقتصاد سیاسی سیاست خارجی هند در عصر جهانی شدن اقتصاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: هند جهانی شدن اقتصاد سیاسی سیاست خارجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۵۴۶
این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سئوال است که چگونه «اقتصاد سیاسی جهانی»، «سیاست خارجی هند در عصر جهانی شدن اقتصاد» را تحت تاثیر قرار داده است؟ در پاسخ به سئوال مزبور، فرضیه پژوهش آن است که شش مولفه اقتصاد سیاسی جهانی در تعامل با عوامل اصلی اقتصاد، سیاست، امنیت و فرهنگ و از طریق سه پویایی یا دینامیزم سیاست خارجی کشورها را شکل می دهند. نویسنده با ارائه الگوی جدیدی موسوم به « اقتصاد سیاسی سیاست خارجی»، کیفیت تاثیر گذاری اقتصاد سیاسی جهانی بر سیاست خارجی هند را مطالعه نموده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که : «هند با فهم به موقع و درست پویش اقتصاد سیاسی جهانی، و آگاه شدن از تغییر پارادایم جنگ سرد به «جهانی شدن»، ضمن تغییر ایدئولوژی دولت از «آرمان گرایی به واقع گرایی» و پذیرش دمکراسی و لیبرالیسم، درمسیر ادغام در اقتصاد سیاسی جهانی قرار گرفته، و با تغییر سیاست خارجیِ«عدم تعهد محور»، به اتئلاف و مشارکت راهبردی با قدرت برتر، و غرب گرایش یافته است»
۴۵۷.

جهانی گرایی، فضای مجازی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات آسیای جنوب غربی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن جهانی سازی جهانی گرایی فضای مجازی قدرت نرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۳ تعداد دانلود : ۶۹۵
جهانی گرایی یا گلوبالیسم، امروزه به ایدئولوژی های گوناگون جهانی شدن اشاره دارد. عالم سیاسی آمریکایی جوزف نای، یکی از مؤسسین نظریه روابط بین الملل نولیبرالیسم، استدلال کرده که منظور از گلوبالیسم هر تفسیر و توضیح جهانی است که مشخصه آن شبکه هایی از ارتباطات است که در فواصل بین قاره ای پراکنده اند؛ در حالی که منظور از جهانی شدن افزایش یا کاهش درجه گلوبالیسم است. وقتی بحث از جهانی گرایی به میان می آید منظور آن بینش و ایدئولوژی است که در ذهن وجود دارد. در جهانی گرایی ما پا را از کل های محدود مانند محلی نگری فراتر می نهیم و عرصه ی بزرگتر (جهان) را مد نظر داریم. به تعبیر مالکوم واترز، "جهانی شدن فرآیند اجتماعی ای است که در آن قیدوبندهای جغرافیایی که بر روابط اجتماعی و فرهنگی سایه افکنده است ، از بین می رود و مردم به طور فزاینده ای از کاهش این قید و بندها آگاه می شوند". اصطلاح جهانی گرایی نمایانگر گسترش دامنه کنش و واکنش انسان و اجتماعات انسانی در پهنه کره زمین است. از این رو برخی از صاحب نظران کروی شدن را برابر نهاد این واژه به مفهوم کروی است و ابعاد زندگی فردی و گروهی بشر را گستره فرهنگ، سیاست، اقتصاد و... متأثر ساخته است.
۴۵۸.

نظام اخلاقی و مهار شرارت های نظام بازار در عصر جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۹ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 1063 - 1079

کلیدواژه‌ها: اخلاق اقتصاد سیاسی بین المللی تجارت جهانی شدن شرارت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۴۴۲
 این مقاله با بررسی سیر رابطه اخلاق و تجارت از گذشته های دور تا عصر جهانی شدن با رویکردی نظری و تاریخی، سه هدف را دنبال می کند: ۱. شرح روند تاریخی رابطه تجارت و اخلاق؛ ۲. تبیین چگونگی جدایی نظری و عملی تجارت از اخلاق در عصر مدرن ؛ ۳. ضرورت بازگشت نظری و عملی به اخلاق در عصر جهانی شدن. یافته های این پژوهش نشان داد  ۱. بین تجارت و اخلاق رابطه ای معنادار وجود دارد؛ ۲. این رابطه در اعصار گوناگون تاریخ تکرار شده است؛ ۳. با گذشت زمان و تحول جوامع و نهادهای بشری اگرچه در رابطه تجارت و اخلاق خللی ایجاد شده، این رابطه با اشکال پیچیده تر و به روزتر بازتولید شده است؛ ۴. در عصر جدید با آشکار شدن ناکارامدی سازوکارهای لیبرالی، سوسیالیستی- مارکسیستی و حقوق بشر در مهار شرارت های ناشی از نظام بازار، بازگشت به نظام اخلاقی جهانشمول ضرورت یافته است. مراد از اخلاق جهانی، ایدئولوژی جدید جهانی یا دین جهانشمول فراسوی ادیان موجود نیست؛ بلکه اجماع حداقل پایه بر سر ارزش های الزامی، استانداردهای قطعی و نگرش های اخلاقی است.
۴۵۹.

جهانی شدن و روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن شاخص کوف روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران عربستان سعودی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۴۳۵
ماهیت و نوع روابط ایران و عربستان به عنوان قدرت های منطقه ای و قطب های مذهبی، می تواند نقش تعیین کننده ای در گسترش صلح و ثبات در سطوح داخلی، منطقه ای و حتی بین المللی داشته باشد. با این وجود، روابط آن ها پس از انقلاب اسلامی بسیار پر فراز و نشیب و سینوسی بوده است. در این پژوهش از شاخص جدید و جامع جهانی شدن کوف به منظور تببین فراز و نشیب روابط دو کشور استفاده شده است. این شاخص شامل سه جنبه بسیار مهم اجتماعی ( شامل سه بعد تماس های شخصی، جریان اطلاعات و نزدیکی فرهنگی)، اقتصادی (شامل دو بعد جریان های اقتصادی واقعی و محدودیت های تجارت و سرمایه) و سیاسی است. بر این اساس، سؤال اصلی این است که جهانی شدن چه تأثیری بر روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی داشته است؟ به منظور پاسخ به پرسش فوق، با بهره گیری از اسناد و منابع کتابخانه ای موجود و روش های کمی و کیفی و تحلیل تاریخی سعی می شود پس از سنجش میزان جهانی شدن ایران و عربستان بر اساس شاخص کوف، به بررسی تأثیرات آن بر ابعاد مختلف روابط دو کشور بپردازیم. نتایج و یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین میزان جهانی شدن (عملکرد گزینشی و مقاومتی ایران و در مقابل استحاله عربستان) و روابط ایران و عربستان ارتباط معناداری وجود دارد.
۴۶۰.

بررسی وضعیت کلانشهر تبریز در مسیر جهانی شدن با تاکید بر پتانسیل های سرمایه گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷۰ 59-77

کلیدواژه‌ها: کلانشهر تبریز جهانی شدن شهر جهانی سرمایه گذاری SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۸۶۷
در اتمسفر جهانی شدن، شهرها در رقابت شدید با یکدیگر سعی بر ورود بر چرخه جهانی دارند. جهانی شدن اثرات مثبت و منفی بسیاری را بر شهرها و بویژه کلانشهرها بر جای می گذارد. تدوین برنامه ها و چشم اندازها و راهبردهای مناسب، لازمه بقا و رشد در عرصه پیچیده، در هم تنیده و رقابتی جهانی کنونی می باشد. مدیریت کلانشهرها با هدف جهانی شدن و استانداردهای جهانی، مستلزم تدوین برنامه های محلی و ملی و دیپلماسی شهری و ملی می باشد و نیازمند اتخاذ تدابیر دولت به حمایت از ارتباطات بین المللی کلانشهرها در کنار اهداف ملی می باشد. این مقاله در نظر دارد وضعیت کلانشهر تبریز را، با تاکید بر پتانسیل سرمایه گذاری، در قالب برنامه ریزی استراتژیک تحلیل نموده و راهبردهای سازنده ای را به منظور توانمندی بیشتر در مسیر جهانی شدن ارائه نماید. نتایج مطالعه نشان می دهد کلانشهر تبریز در صورت سیاست گذاری فعالانه و سازنده در زمینه استفاده از پتانسیل های داخلی و فرصت های خارجی، در فرایند جهانی شدن، میتواند از مزایای آن بهره مند شده، و آن را به عنوان فرصتی برای تحقق توسعه پایدار شهری بهره برداری نماید.