مطالب مرتبط با کلیدواژه

مسلمانان


۸۱.

واکاوی موانع عرفی شدن حکومت دینی در افکار و باور آیت الله مطهری با استفاده از روش تحلیل مضمون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ ۲۳۲-۲۰۵
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۲۳۸
نظام اسلامی براساس اصول و مبانی و ارزش های دین اسلام پایه ریزی شده است که جامعه را براساس مبانی دینی هدایت می کند و دین در بعدهای مختلف حیات حکومت اسلامی نقش اساسی دارد.در مقابل دین اسلام،عرفی شدن نظام سیاسی و حاکمیت مبانی عرفی به جای مبانی دینی مطرح شده است که در آن دین در انزوا قرار می گیرد و عرفیات به عنوان تعیین کننده حیات حکومت در مرکز توجه قرار می گیرد.در جهان اسلام اندیشمندان مختلفی براین أمرهشدار داده ودر این باره مطالب مختلفی را نگاشته اندکه دراین مقاله اندیشه شهید مطهری بررسی می گردد.سوال قابل طرح این که موانع عرفی شدن نظام اسلامی در اندیشه ی شهیدمطهری کدامند؟روش به کارگیری دراین پژوهش تحلیل مضمون خواهد بود. یافته های پژوهش حکایت ازاین دارند که موانع عرفی شدن نظام سیاسی باتغییر رفتار مسلمین واتکای آنها بر مبانی و ارزش های حقیقی دین اسلام قابلیت عملیاتی سازی دارد.
۸۲.

بررسی انگیزه های اقتصادی زرتشتیان در گروش به اسلام در سده نخست هجری قمری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۴ ۱۸۸-۱۶۷
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۲۳۸
پس از ورود دین اسلام به ایران، زرتشتیان با انگیزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، دینی و اقتصادی به دین اسلام گرویدند. نگارندگان این پژوهش بر آن اند تا با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع تاریخی به بررسی تأثیر انگیزه های اقتصادی زرتشتیان در گروش به دین اسلام بپردازند؛ موضوعی که تاکنون چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که زرتشتیان در سده نخست قمری افزون بر انگیزه های سیاسی، اجتماعی و دینی، بنا به انگیزه های اقتصادی مختلف از جمله سهیم شدن در غنایم جنگی، دریافت مقرری از دیوان عطا، دریافت پول به ازای خواندن نماز، دستیابی به مناصب حکومتی، رهایی از پرداخت جزیه و کاهش میزان خراج، از دین زرتشتی برگشتند و به اسلام گرویدند.
۸۳.

تحلیل مناقشات قومی- دینی میان مسیحیان و مسلمانان در شبه جزیره کریمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 197 - 225
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۵۳
خصوصیات و ویژگی های فرهنگی در اثرگذاری بر روابط میان گروه های قومی- دینی در یک کشور و منطقه، نقش و جایگاه با اهمیتی دارند. مناطق گوناگون در جهان، با توجه به وجود شرایط متفاوت جغرافیایی، دارای ساختار متفاوتی از منظر فرهنگی هستند. این مسأله در شبه جزیره کریمه نیز وجود دارد، یعنی با توجه به تفاوت های فرهنگی اقوام مختلف ساکن در این شبه جزیره، اختلافات قومی- دینی به عنوان یک مسأله چالشی، روابط میان مسیحیان ارتدوکس و مسلمانان تاتار را تحت الشعاع قرار داده است. جمهوری خودمختار کریمه به طور استراتژیک بخش مورد اهمیت در منطقه ی ژئوپولیتیکی اوراسیا و قفقاز می باشد. و همواره مورد توجه روسیه بوده است. در حال حاضر، مردم در جمهوری خودمختار کریمه در یک تجدد دینی، به سر می برند. تمام گروه های قومی در شبه جزیره در حال احیاء کردن روحانیت و خودآگاهی ملی- دینی شان هستند. این مقاله، با رویکرد ژئوپولیتیک اقلیت ها و ژئوکالچر در قالب نظریه نظام بین المللی و کشمکش های قومی به تحلیل موضوع پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل ویژگی های قومی- دینی در شبه جزیره کریمه می باشد. این مقاله به روش کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا و با استفاده از منابع کتابخانه ای و سایت های اینترنتی به بررسی مناقشات قومی- دینی میان مسیحیان و مسلمانان در شبه جزیره کریمه پرداخته است. نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد که روابط قومی- دینی میان مسیحیان و مسلمانان با مناقشات، چالش ها و اختلافاتی همراه است؛ مسیحیان ارتدوکس با تاتارهای مسلمان که از ساکنان اولیه در این شبه جزیره می باشند روابط خوبی ندارند.   
۸۴.

بررسی مبانی فقهی و حقوقی قاعده سوق المسلمین

نویسنده:
منبع: عرشیان فارس سال اول زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 84-98
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۲۳۰
از جمله ی قواعد مهم فقهی که در فقه مورد تتبع فراوان واقع شده، قاعده سوق المسلمین می باشد. با توجه به ابتلای شدید مسلمانان به انجام معامله در بازار های مسلمانان و ضرورت رعایت حلال و حرام خدا و آگاهی از احکام طهارت و نجاست، بررسی قاعده سوق المسلمین اهمیت بسزایی دارد. منظور از سوق در این قاعده، طبق نظر برخی از فقها، بازاری است که اغلب کاسبان آن را مسلمین تشکیل می دهند، لیکن بنابر نظر برخی دیگر از فقها، مراد بازاری است که حاکم آن مسلمان باشد. به تبع این اختلاف نظر در خصوص حکم کالا های موجود در بازار مسلمانان، نظرات متعددی وجود داشته است که مشهور اقوال این است: به صرف موجود بودن کالا در سوق مسلمین، حکم به طهارت و تذکیه ی آن می شود. هدف از این پژوهش آن بوده است که، ضمن بیان احکام فقهی این قاعده و موارد تطبیق و کاربرد آن، به بیان اصول حاکم بر بازار مسلمانان نیز پرداخته شود. که، این خود گامی در راه حفظ بازار مسلمانان می باشد و هرچه به نظام معاملات آنان صدمه بزند مطرود و غیر قابل پذیرش تلقی می شود.
۸۵.

شنا کردن خلاف جهت آب: گروش مسلمانان به مسیحیت در دوران متقدم اسلامی

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ آذر و دی ۱۴۰۱ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۷) 109 - 138

کلیدواژه‌ها: مسلمانان مسیحیت جنگ های صلیبی الاهیات بنی امیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۲۳۲
  این مقاله با استفاده از انبوهی از منابع سیره به زبان های عربی، ارمنی، گرجی، یونانی و لاتین به تغییر دین از اسلام به مسیحیت می پردازد و می کوشد که با بررسی زندگی شهیدان مسیحی نشان دهد که چرا مسلمانان در یک دو قرن نخست پس از دوره فتوحات به این انتقال غافلگیرکننده از «مسجد به کلیسا» تن دادند. بسیاری از مطالعات درباره گروش به اسلام بیشتر به مباحث الاهیاتی توجه داشته اند و می خواسته اند نشان دهند که چرا در اواخر جنگ های صلیبی شمار بسیاری از مردم خاورمیانه به مسیحیت گرویدند. این مقاله، برخلاف آنها، می خواهد نشان دهد چرا اسلامی سازی به ویژه در دوران بنی امیه و دوره های ابتدایی عباسیان در زمانی که مسلمانان اقلیتی را در بسیاری از مناطق تحت کنترلشان شکل دادند می توانست به شدت تصادفی، حتی متزلزل، باشد.    
۸۶.

تعاملات اقلیت مسیحی بامردم یزد،درایران ،عصر پهلوی( 1979م -1926م /1357- 1304) وجمهوری اسلامی (2022 - 1979م/1400- 1357)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال ۱۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 70 - 97

کلیدواژه‌ها: مسیحیان مسلمانان تعامل یزد دوره پهلوی جمهوری اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
با توجه به جایگاه برجسته یزد در تمدن ایرانی، اسلامی پژوهش حاضر می کوشد تا مشخص کند نقش وجایگاه اقلیت دینی مسیحی دریزد درعصر پهلوی وجمهوری اسلامی ایران ، تاچه اندازه بوده است؟ دراین پژوهش، روش کار توصیفی- تحلیلی مطالب ، کتابخانه ای وبررسی اسناد دردوره پهلوی ( 1979م -1926م/1357-1304) وجمهوری اسلامی ایران (2022 - 1979/م 1400-1357) درزمینه نحوه تعاملات مردم یزد، درزمینه های مختلف تجاری- اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، دینی- مذهبی با مسیحیان می باشد. ازبزرگ ترین روابط مسالمت آمیزوتعاملات ادیان، در یزد هرسال اتفاق می افتد و آن در ی ک اتاقک کوچک که ظاهراً مکان مقدس باستانی- تاریخی هست، می باشد. پیروان هرچهار دین فعال دری زد(اسلام، زرتشت ویهودومسیحی) آن بقعه را اجر نهاده و بسته به نوع نیات درونی خود، در آن ن ذر و نی از وشمع روشن می کنندو دعا خوانده و حاجت می طلبند. درحالی که مسیحیان درتبلیغ مسیحیت که درسایه استعمار، مخصوصا انگلیس صورت می گرفت موفقیتی حاصل نکردندومردم یزد تمایل چندانی پیدانکردند.تعداد اندکی ازجمله پژوهش اقلیت های مذهبی دوره قاجار (1926م- 1752م /1304- 1175ق) و یا کتابچه مخبری و... مورد جامعی یافت نشد
۸۷.

راهبرد نظامی فاتحان مسلمان در فتوحات بحری حوزه مدیترانه در قرن اول هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال ششم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 17 - 34

کلیدواژه‌ها: دریای مدیترانه فتوحات بحری فتوحات مسلمانان بیزانس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۴۴
مسلمانان در ادامه فتوحات خود، زمانی که وارد حوزه دریای مدیترانه شدند، با توجه به اهمیت منطقه وحضور تاریخی امپراطوری بیزانس در آن، ضرورت اتخاذ یک راهبرد مشخص دریایی را به خوبی احساس نمودند. بر این اساس، مساله پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی تبیین گردیده،آن است که راهبرد مسلمانان در نبردهای بحری حوزه ی دریای مدیترانه در قرن اول هجری چگونه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که فتوحات بحری را می توان مرحله ای جدید از پیروزی های مسلمانان در صدر اسلام به حساب آورد. از این رو هدف این پژوهش، واکاوی راهبرد نظامی مسلمانان در حوزه دریای مدیترانه به عنوان یکی از مهمترین مراکز فتواحات بحری است. به نظر می رسد اعراب مسلمان در این منطقه، علیرغم عدم برخورداری از تجربه لازم، با اتخاذ مجموعه ای از سیاست ها، اقتدار دیرینه بیزانس را به چالش کشیدند و به تدریج به عنوان یک قدرت دریایی در منطقه مطرح شدند. افزایش دانش و درک عمیق آنها نسبت به اهمیت دریا، توجه ویژه به صنعت دریانوردی، تقویت راه های مواصلاتی دریایی، تاسیس کارخانه های کشتی سازی، احداث بنادر و شهرهای ساحلی و تبدیل آنها به مراکز جمعیتی و همچنین تقویت ناوگان دریایی بخشی از مولفه های راهبردی بود که مسلمانان در نبردهای بحری این منطقه در پیش گرفتند.
۸۸.

اسلام هراسی و اسلام ستیزی: ده سال پس از حادثه 11 سپتامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۲۵ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰) 995 - 1022

کلیدواژه‌ها: اسلام هراسی اسلام ستیزی یورابیا بیگانه ستیزی نژادپرستی 11 سپتامبر مسلمانان اروپا حقوق بشر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
گرچه اسلام هراسی و ریشه های شکل گیری آن به قبل از حادثه 11 سپتامبر و حتی بیش از هزار سال پیش باز می گردد، تردیدی نیست که حادثه 11 سپتامبر و موج سیاسی، امنیتی و تبلیغاتی عظیمی که متأثر از آن ایجاد شد، تاثیرات شگرفی بر چگونگی نگرش به مسلمانان در غرب و نحوه تعامل با آنان در جوامع غربی بر جای گذاشت. موج اسلام هراسی گسترده و برنامه ریزی شده از آن پس در قالب ها و شکل های مختلف رسمی و غیررسمی بروز یافت و ضمن ترسیم چهره ای مشوّش از اسلام و مسلمانان، محدودیت ها و فشارهای روانی و قانونی بسیاری را بر اقلیت های مسلمان ساکن کشورهای غربی تحمیل نمود. ده سال پس از 11 سپتامبر، موج اسلام هراسی گسترده که در ابتدا واکنشی احساسی به حادثه 11 سپتامبر تلقی می شد، در یک پیشروی خزنده و آرام، از شاکله محدود و غیررسمی خود بیرون آمده و به شکل هدفمند در چارچوب های رسمی و قانونی نیز تجسم یافته است.
۸۹.

جایگاه علم و فناوری در قدرت جهان اسلام با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۶ بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: علم و فناوری مسلمانان جهان اسلام قدرت ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۳۸
زیربنای اساسی یک کشور یا یک قطب جمعییت بزرگ در دستیابی به قدرت و ثروت کسب علم و فناوری و رسیدن به قله های «دانش و نوآوری»و سپس پیاده سازی و به کارگیری آن در جامعه است پژوهشگر از دیدگاه ها، معلومات و یافته های این اندیشمندان در پیشینه تاریخی تحقیق استفاده شایانی کرده است در این پژوهش طراحی و تدوین الگوی «نقشه راه توانمندسازی جهان اسلام در حوزه علم و فناوری و راه های میان بر توانمندسازی جامعه هدف در حوزه جغرافیایی چشم انداز نظام» با رویکرد «کارت امتیازی متوازن» (BSC) انجام شده است. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از مدل رویکرد متوازن و با استفاده از متدولوژی گسترش عملکرد کیفیت،«نقشه راه» ترسیم و «راه های میان بر راهبردی» مشخص و هم چنین پیشنهادهای مربوط در قالب سیاست ها و راهبردهای کلان با مدل های مفهومی لازم ارائه شد. در این مجال فقط به موضوع «محیط نگاری علم و فناوری در جهان اسلام» با چهار بخشِ پیشینه نظری در مورد روابط بین قدرت، قدرت ملی و سلطه با علم و فناوری؛ پیشینه کاوی پیشرفت علم و فناوری در دوران طلایی جهان اسلام و دو نمونه بارز آن؛ علل عقب افتادگی علمی مسلمانان در علم و فناوری؛ وضعیت کنونی علم و فناوری در کشورهای اسلامی، و جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته می شود.
۹۰.

ابتکار عمل انقلاب اسلامی در همبستگی و انسجام بخشی امت مسلمان به مثابه قدرت نرم در مقابله با دشمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۴ 25 - 50

کلیدواژه‌ها: امام خمینی رهبری انسجام مسلمانان دشمنان قدرت نرم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۴۳
پیروزی انقلاب کبیر اسلامی ایران، و ویژگی اسلامی و فرامرزی آن علاوه بر تغییر ساختار ها در داخل، بازتاب برون مرزی خود را با هدف زمینه سازی شکل گیری «امت واحده اسلام» در لایه های مختلف داشته است. از جمله این بازتاب ها پیشگامی در بهره گیری از قدرت نرم در تعامل سازنده مبتنی بر عقلانیت اسلامی با تمسک به قرآن و عترت است که هدایتگر امت مسلمان در حفظ هویت اسلامی خود در مسیر انسجام مسلمان در مقابل دشمنان در دستیابی به آرمان های مشترک است سؤال این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بررسی خوا هد گردید. ابتکار عمل انقلاب اسلامی ایران در بهره گیری از قدرت نرم دین به عنوان مهمترین عامل در راستای انسجام بخشی مسلمانان چیست؟ یافته های پژوهش حاکی از این است که بهره گیری رهبران انقلاب اسلامی از دین موجب تشکیل مراکز و جنبش های اسلامی، تقریب شیعه و سنی، اجتهاد جمعی، آرمان سازی آزادی فلسطین، احیای نقش اسلام در روابط بین الملل و عقلانی کردن سیاست و... شده است. عقاید، آرمان و هدف مشترک عناصر اصلی انسجام مسلمانان می باشد که به دلیل مبانی دین اسلام و قدرت نرم دین، این اشتراکات در مقابله با دشمنان شکل گرفته است.
۹۱.

مروری بر برگزاری «عید فطر » در فرهنگ مردم ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۳ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ 63 - 80

کلیدواژه‌ها: عید فطر فطریه جشن رمضان فرهنگ مردم ایران مسلمانان زکات فطره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۱۱۹
عیدفطر جشنی است که مسلمانان پس از پایان ماه رمضان در روز اول شوال می گیرند. این روز در سراسر کشورهای اسلامی تعطیل رسمی است. در این روز، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار می کنند و زکات فطره می پردازند. در شهرها و روستاهای ایران مانند سایر کشورهای مسلمان، عید فطر مبارک و فرخنده است و مردم با اقامه نماز عید و برگزاری آداب و رسوم خاص، این مناسبت را بنحو شایسته جشن می گیرند. نوشتار حاضر که براساس مطالعات اسنادی و کتابخانه ای نگارش یافته، به تاریخچه و چگونگی برگزاری این مراسم و مناسک در فرهنگ مردم ایران پرداخته و در انتها، اشاره مختصری به برگزاری این عید مبارک در حوزه کشورهای اسلامی دارد.
۹۲.

بررسی ریشه های جدال گروه های افراطی و مسلمانان در هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال ۱۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۶ 205 - 218
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
هند به دلیل داشتن ویژگی های منحصر به فرد، همچون منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی سیاسی، تنوع فرهنگی و تجربه های تاریخی، برای هر فرد نظاره گر و پژوهشگری از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا جامعه هند تصویری از ناهمگونی و تضاد خواسته ها، تمایلات مذاهب و فرهنگ هاست. پیروان تمام ادیان و گروه ها از جمله مسلمانان در ساختار هند نقش بزرگی دارند؛ شخصیت هایی همچون دکتر ذاکر حسین، فخرالدین علی احمد و ابوبکر زین العابدین عبدالکلام، در دوره های مختلف ریاست جمهوری هند را به عهده داشتند. با قدرت گرفتن حزب ملی هندو «بهارتیا جاناتا» به رهبری «نارندرا مودی» در سال 2014 درگیری های فرقه ای بین مسلمانان و هندوها شدت گرفت. این خشونت ها و کشتارها اعتبار هند را در دنیا به عنوان کشوری با تسامح دینی قابل توجه خدشه دار کرده و سؤالات جدی راجع به وضعیت دموکراسی این کشور ایجاد می کند. نتایج این پژوهش، در پاسخ به سؤالِ «علل خشونت فرقه های مذهبی علیه مسلمانان هند کدامند؟» نشان می دهد آنچه در جامعه هند تعامل بین مسلمانان و گروه های افراطی را بر هم زده، از یک سو نابرابری های اقتصادی، اجتماعی و دینی در درون جامعه هند و از دیگر سو دخالت عوامل خارجی در دامن زدن به این اختلافات است. این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی و با جمع آوری مستندات کتابخانه ای به بررسی علل مختلف ایجاد خشونت ها در کشور هند پرداخته است.
۹۳.

راه حل خروج از اسلام هراسی: گفت وگو در فضای مجازی

نویسنده:
منبع: مطالعات دینی رسانه دوره ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۱ 55 - 82

کلیدواژه‌ها: دین رسانه مسلمانان ترور اسلام هراسی گفت وگو فضای مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۳
هدف: هدف از این مقاله بررسی این ویژگی در موضوع «اسلام هراسی» است.روش شناسی پژوهش: روش بررسی این مسأله از یک سو ارزیابی نحوه عملکرد رسانه های بزرگ در موضوع اسلام هراسی با مراجعه به تحقیقات صورت گرفته در این حوزه است. از سوی دیگر تلاش شده راهِ مقابله با این گفتمان از طریق گفتمانِ «گفت وگو و تعامل بین فرهنگ ها و تمدن ها تشریح گردد.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که ویژگی های فضای مجازی ازجمله شکل گیری بر پایه تعاملات دوسویه و افقی و امکان دیالوگ، امکان بحث و بیان نظرات در مورد واقعیت اسلام، متفاوت از چارچوب رسانه های وابسته به قدرت های استعماری را فراهم می کند. این ظرفیت می تواند به مقابله با گفتمان اسلام هراسی که توسط قدرت ها انتشار می یابد، بپردازد و آن را به چالش کشاند. از نمونه های این مطلب می توان به جنگ غزه اشاره کرد که فضای مجازی توانست تا حدودی به مقابله با گفتمان اسلام هراسی بپردازد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که راه حل مقابله با اسلام هراسی و خروج از آن، «گفت وگو در فضای مجازی» است.بحث و نتیجه گیری: از مجموع مباحث می توان نتیجه گرفت که رسانه ی اینترنت و فضای مجازی، رسانه ای است که به دلیل فضای تعاملی و ارتباطات دوطرفه امکان گفت وگو را بسیار بیشتر از سایر رسانه ها فراهم می کنند و لذا مسلمانان به عنوان کسانی که در معرض تبلیغات منفی و اسلام هراسی در سطح رسانه های بزرگ قرار گرفته اند، می توانند با استفاده از گفت وگوهای دو طرفه از طریق این رسانه ها به بازنمایی واقع بینانه تر از خود و ترسیم چهره حقیقی از اسلام برای سایر مردمان جهان اقدام کنند.
۹۴.

تاملی بر راهبردهای مسلمین در جنگ نهاوند (21 ه .ق) و پیامدهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۶ 101 - 123

کلیدواژه‌ها: راهبرد فتح ایران مسلمانان ساسانیان جنگ نهاوند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۲
فتوحات اسلامی در ایران طی نبردهای متعددی چون قادسیه (14 ق)، جلولاء (16 ق)و نهاوند (21ق) زمینه سیطره اعراب مسلمان براین سرزمین را فراهم ساخت. این فتوحات به سبب آنکه موجد تحولات بنیادین گردید و دگرگونی های دینی، سیاسی، اجتماعی و غیره را به وجود آورد؛ اهمیت وجایگاه خاصی دارد. دراین میان، تاثیرات عمیق جنگ نهاوند در منظومه فتوحات اسلامی، باعث شده نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی علل وقوع جنگ، راهبردها و عواملی که موجب پیروزی مسلمانان در این جنگ سرنوشت ساز گردید ونیز پیامدهای آن را به عنوان دغدغه اصلی پژوهش مورد بررسی قراردهد. مطابق با یافته های تحقیق، گذشته از انگیزه های دینی، مواردی چون ساختار فرماندهی ، برنامه ریزی های دقیق جنگی وبهره گیری مؤثر ازعناصر روانی وتهییج کننده از جمله راهبردهای مهم مسلمانان در جنگ نهاوند بوده و امکان دستیابی به اهداف سیاسی، نظامی وغیره آن را نیز فراهم ساخته است.
۹۵.

رویارویی با علوم جدید درمیان آثار و آرای سید اسدالله خرقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 112 - 133

کلیدواژه‌ها: ایران سید اسدالله خرقانی عصر قاجار علوم جدید مسلمانان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۶
ورود علوم جدید به ایران مانندِ ورود سایر دستاوردهای نوین غربیِ عصر قاجار، با واکنش های متفاوتی همراه بود. بخشی از این واکنش ها را، عالمان دینی ای نشان دادند که در آن زمان در جامعه ایرانی جایگاه ویژه ای داشتند؛ از همین رو مطالعه رویارویی این گروه با علوم جدید، به عنوان یکی از مهم ترین مظاهر تمدنی غرب، می تواند در شناختی عمیق تر از رفتار ایرانیان با پدیده های نوین حایز اهمیت باشد. یکی از این علما، سیداسدالله میرسلامی خرقانی (1254-1355ق) بود که از جوانی، فعالیت های اجتماعی داشت و در ادامه هم جزو سیاسیون زمان مشروطه و پس از آن به حساب می آمد. خرقانی با علوم جدید و برخی مفاهیم آن آشنایی پیدا کرد و از نتایج این علوم برای اثبات آرای دینی و اجتماعی خود، برای مثال در موضوع شرب مسکرات و تعدد زوجات بهره گرفت. البته، این به معنای پذیرش بدون چون و چرا و قید و شرط علوم جدید نبود، بلکه ضمن توصیه مسلمانان به استفاده از مزایای این علوم، به ویژه در روش های آن و تشکیک در پذیرفته ها و پیش فرض های علوم طبیعی قدیم، در جایی نیز به نقد علوم جدیدی می پرداخت که مشهورترین آن نسبت به نظریه تکامل یا فرگشت است. پژوهش حاضر کوشیده است، ضمن بررسی استدلالات، همراهی ها و انتقادهای خرقانی در برابر علوم جدید، با محوریت آثار برجای مانده از او و با نگاه برنقش و زمینه دغدغه های اعتقادی وی، به این پرسش نیز پاسخ دهد که آیا او به طور مشخص در جایگاه مخالف یا موافق علوم جدید قرار می گیرد یا می توان نگاهی دیگر داشت؟
۹۶.

نوگرایان مسلمان و مسئله آموزش زنان در هند بریتانیا (1857-1947)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 134 - 156

کلیدواژه‌ها: آموزش بریتانیا زنان مسلمانان هند هند نوگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
حضور بریتانیایی ها در هند، تحولات بسیاری در زندگی مسلمانان این کشور، به ویژه در نظام آموزشی آنان ایجاد کرد. بیشتر مسلمانان هند، نظام آموزشی جدید بریتانیایی را با باورهای دینی و فرهنگی خود در تضاد می دیدند و توجه چندانی به آن نمی کردند. ضرورت آموزش زنان مسلمان به شیوه نوین نیز از جمله موضوعاتی بود که در این دوره، مورد توجه نوگرایان قرار گرفت و موافقان و مخالفانی داشت. سرسید احمدخان به عنوان پیشگام نوگرایان مسلمانان هند، با آموزش زنان به شیوه نوین مخالف بود. اما هم زمان با او، برخی از نوگرایان مسلمان بر ضرورت آموزش زنان تأکید داشتند. آنان باور داشتند که آموزش زنان می تواند شرایط خانواده و جامعه را بهبود بخشد؛ بنابراین طرفدارن آموزش زنان، اقداماتی را برای تسهیل آموزش آنان انجام دادند. ایجاد نشریات مختلف و نوشتن رمان هایی درباره ضرورت آموزش زنان، از جمله این اقدامات بود. درنتیجه این کوشش ها، حق آموزش زنان مسلمان تا حدودی به رسمیت شناخته شد و به ایجاد کالج زنان مسلمان علیگر، به عنوان نخستین مؤسسه آموزشی مهم برای زنان مسلمان منجر گردید.
۹۷.

نقش شاهان مسلمان قاجار در رونق اجمیادزین ارامنه با تاکید بر فرامین فارسی ماتناداران (ماشتوس مقدس )- بررسی موردی ایرانیان مسلمان و ارامنه مسیحی دوره قاجار

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی سال ۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 7 - 29

کلیدواژه‌ها: مسلمانان ارامنه ی مسیحی شاهان قاجار اجمیادزین فرامین ماتناداران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
جغرافیای ایران در طول تاریخ، دارای ساختاری چند مذهبی ، چند فرهنگی و کثیرالمله بوده است. نقاط مشترک تعامل ارامنه مسیحی با جامعه ایرانی مسلمان در ابعاد مختلف، حضور و یا عدم حضور آن ها، هیچ ارتباطی با مذهب آن ها نداشته بلکه آن چه که اجمیادزین را به سوی همزیستی با جامعه ایرانی سوق داد تلاش در جهت ارتقاء وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ارامنه در دوره قاجار بود. عنصر اصلی که باعث شد اجمیادزین در دوره قاجار برای بهبود سطح کیفی وضعیت ارامنه تلاش کند، شرایطی که در پی آن بودند با جلب اعتماد شاهان قاجار به عنوان یک جامعه نخبه در ایران دارای مذهب اسلام سر برآورند. اعتماد شاهان قاجار به اجمیادزین و همچنین حضور ارامنه در قشون و داشتن القاب ملوکانه و مناصب حکومتی توسط شاهان قاجار خود موید حضور موثر آن ها می باشد. این پژوهش درصدد است با نگاهی تحلیلی به بررسی نقش شاهان مسلمان قاجار در رونق اجمیادزین ارامنه با تاکید بر فرامین فارسی ماتناداران بپردازد. لذا در پی پاسخگویی به این سوال ها می باشد:1- اجمیادزین در دوره قاجار از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی چه وضعیتی داشت ؟2- چه عواملی باعث توجه به ارامنه مسیحی ورونق اجمیادزین توسط شاهان مسلمان قاجارگردید؟یافته های پژوهش حاکی از آن است که وضعیت اجمیادزین در دوره قاجار از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با توجه به اهمیت آن ها برای شاهان قاجار در حد مطلوب بود و توانست با عملکرد خود ، زمینه تعامل میان مسلمانان و ارامنه مسیحی و ارتقاء سطح زندگی اجتماعی ارامنه را بهبود ببخشد .
۹۸.

امنیتی سازی پدیده مهاجرت در اتحادیه اروپا با تأکید بر مسلمانان (2022- 2015)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ۱۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۰) 157 - 187

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا امنیتی سازی مسلمانان مکتب کپنهاگ مهاجرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۵
در دهه های اخیر، پدیده مهاجرت در اثر عوامل مختلفی افزایش چشم گیری داشته است و به ویژه از سال 2015 مهاجرت مسلمانان به اروپا به دلیل نزدیکی اروپا به مناطق بحران خیزی چون خاورمیانه تشدید شده است. از طرفی طی چند سال گذشته تقریباً در اکثر کشورهای اروپایی گرایش های راست افراطی و نژادپرستانه گسترش یافته و مهاجران و بخصوص مسلمانان هدف اول حملات احزاب راست افراطی و رسانه های غربی قرارگرفته اند و از مهاجران به عنوان تهدیدکنندگان هویت، ارزش ها، فرهنگ و اقتصاد خود یاد میکنند. مقاله پیش رو با بررسی روند مهاجرت به اروپا و برداشت اروپائیان، در پی پاسخ به این پرسش است: آیا مهاجرت مسلمانان به اتحادیه اروپا یک تهدید واقعی است یا یک تهدید برساخته؟ در قالب نظریه امنیتی سازی مکتب کپنهاگ و با روش توصیفی- تحلیلی، استدلال های این پژوهش نشان میدهد که مهاجرت مسلمانان به کشورهای اروپایی، بیش از آنکه تهدید واقعی برای اقتصاد، هویت و ارزش های غربی باشند یک تهدید برساخته شده از سوی سیاستمداران و رسانه های غربی است.