بومه

محمد داراشکوه و یاکوب بومه دو اندیشمند تقریباً هم عصر بودند که یکی در هند و دیگری در آلمان، منادی مدارای دینی و خواستار نزدیکی و گفتگوی ادیان و همزیستی مسالمت آمیز پیروان آن ها بودند. اینکه چرا این همسانی در اهداف و آرا آن هم در دو سرزمین دور ازهم رخ داده و تا چه اندازه حوادث پیرامونی و بستر تاریخی آن دوران در این همسویی نقش داشته، مسئله ای قابل تأمل است و پرسشی است که با بازخوانی و توصیف آن بسترهای تاریخی و رویدادهای آن عصر و رجوع به اندیشه های این دو، درصدد پاسخگویی به آن بودیم. بر این اساس، در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی بافت محور، با کدگذاری داده های روادارانه به دست آمده از متون تألیفی داراشکوه و بومه، به تحلیل محتوای آن ها پرداختیم. نتیجه آنکه هم داراشکوه و هم بومه در یک دوران متشنج در جامعه خود می زیستند که جدال های دامنه داری در میان دینداران ادیان و فرق مختلف رخ نموده بود. در این بسترهای ملتهب، هردو اندیشمند، طریق عرفان و بینش های عرفانی را راه ایجاد صلح، مدارا و همزیستی مسالمت آمیز تلقی کردند و با بازخوانی و تفسیر عرفانی متون دینی و نشر آن در جامعه، در پی گسترش فرهنگ رواداری دینی بودند، امری که از سوی ظاهرگرایان طیف های مختلف تحمل نشده و با تکفیر و مطرود ساختن این اندیشه ها، سرانجام در آن برهه خاموش شد.