مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۰۱.
۱۰۲.
۱۰۳.
۱۰۴.
۱۰۵.
۱۰۶.
۱۰۷.
۱۰۸.
۱۰۹.
۱۱۰.
۱۱۱.
۱۱۲.
۱۱۳.
۱۱۴.
۱۱۵.
۱۱۶.
۱۱۷.
۱۱۸.
۱۱۹.
۱۲۰.
شهادت
ش ه ادت ب ه ع ن وان ی ک ی از ق دی م ی ت ری ن و در ع ی ن ح ال از م ه م ت ری ن وس ای ل و ادل ه اث ب ات دع وی م ی ب اش د ک ه از ن ظر ف ق ه ا، ع ب ارت از ه م ان اع لام و اخ ب ار اس ت ک ه در آن ق طع و ی ق ی ن ش رط ش ده اس ت و ش ه ادت گ اه ی ب ه م ع ن ای ت ح م ل ش ه ادت ، ی ع ن ی گ واه ش دن و گ اه ی ب ه م ع ن ای ادای ش ه ادت ، ی ع ن ی گ واه ی دادن اس ت . شهادت کذب از جمله جرایم علیه اجرای عدالت قضایی می باشد و از موانع عدالت قضایی می باشد. شاهد که به دادگاه مراجعه می نماید با اداء شهادت کذب نزد مقامات رسمی دادگاه موجبات تضییع حقوق افراد و جامعه را فراهم می نماید جدا از اینکه شهادت بنحو کذب از نظر شرعی حرام و اخلاقی مذموم می باشد از قدیم الایام تاکنون عمل مذکور جرم انگاری شده و مجازات هایی بر آن تعیین گردیده است. در این مقاله قصد داریم با شناخت دقیق شهادت و شخص شاهد به بررسی و شناخت مسئولیت مدنی و کیفری شهادت کذب و دروغ و همچنین آثار حقوقی شهادت کذب و غیرواقع بپردازیم.
نظری بر تفسیر علامه طباطبایی از آیات «شهادت» در اثبات علم پیامبر(ص) و امام(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه کلام سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷
5 - 21
حوزههای تخصصی:
علم پیامبر, و امام}همواره میان اندیشمندان مسلمان، پرسشی بحث انگیز بوده است. علامه طباطبایی در تفسیر خود از آیات متضمن «شهادت» کوشیده است علم پیامبر, و ائمه] بر نهان اعتقادات و اعمال مردم را اثبات کند، اما مفسران دیگر چنین نظری ندارند. علامه «شهادت» را به معنای علم اولیاء بر اعمال بندگان حین انجام آنها گرفته است، درحالی که مفسران دیگر آن را به معنی «شهادت» بر ادای رسالت گرفته اند. علامه به دلایل اصالت اطلاق و حقیقی بودن نظام عالم، علم مذکور را برای پیامبر, اثبات می کند و این علم، به اعتقاد شیعه برای امام هم مهیا است. این برهان مورد پذیرش نویسندگان مقاله است.
تحلیل کلامی-تاریخی گفتمان شهادت و حکومت درنهضت امام حسین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه کلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۴
93 - 112
حوزههای تخصصی:
درباره اهداف قیام امام حسین، نظرات گوناگونی مانند امر به معروف و نهی از منکر، احقاق حق و ابطال باطل، برپایی عدالت، احیای سنت و اماته بدعت، تشکیل حکومت و شهادت اظهار شده است در این میان، دو دیدگاه شهادت سیاسی، اجتماعی و تشکیل حکومت از دیدگاه های دیگر مشهورتر است، تا بدانجا که به مثابه دو گفتمان رایج در بیان اهداف قیام امام حسین (ع) شناخته شده اند. در این نوشتار، این دو گفتمان با روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و با درنظر داشت پیامدهای کلامی آن ها، این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از این دو، هدف قیام امام حسین (ع) نمی باشند، بلکه تشکیل حکومت و شهادت، راهبردهای امام حسین (ع) برای نیل به هدف کلی انجام وظیفه امامت و هدایت جامعه بود، که این هدفِ کلی، بستر تحقق تمام اهداف جزئی دیگر بوده است.
بررسی تطبیقی شهادت خویشاوندان در فقه امامیه و حنفیه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از شرایط پذیرش شهادت، عدم وجود «تهمت» است. تهمت به این معناست که گمان جلب منفعت یا دفع ضرر از سوی شاهد به سبب شهادت وی ایجاد شود. پرسش اصلی این مقاله این است که آیا شهادت خویشاوندان باعث به وجود آمدن چنین اتهامی می شود تا شهادت آنها نسبت به یکدیگر، قابل پذیرش نباشد؟ در رابطه با قبول یا عدم قبول شهادت خویشاوندان در بین فقهای شیعه، شش دیدگاه وجود دارد: برخی به سبب وجود تهمت، شهادت بستگان را مطلقاً مردود دانسته اند؛ گروهی دیگر نسبت به پذیرش شهادت سایر بستگان اتفاق نظر داشته و در پذیرش شهادت زوجین و پدر و فرزند نسبت به یکدیگر اختلاف کرده اند؛ گروه سوم، حکم به قابل قبول بودن شهادت تمام خویشاوندان به جز زوجین نموده اند؛ دسته دیگر نیز بر این اعتقادند که شهادت خویشاوندان مطلقاً قابل استماع است، اما با این شرط که علاوه بر شهادت آنها، شهادت دیگری نیز به عنوان ضمیمه وجود داشته باشد؛ گروهی نیز پذیرش یا عدم پذیرش را به رأی قاضی موکول کرده اند و بعضی هم با استناد به اطلاق آیات و روایات باب شهادت، آن را به طور مطلق و بدون لحاظ نمودن شرط یا قیدی مسموع می دانند. فقهای حنفی نیز تهمت را جزو شروط ادای شهادت دانسته و بر آن اتفاق نظر دارند. در رابطه با شهادت خویشاوندان، اکثر آنها حکم به عدم پذیرش شهادت پدر و فرزند نسبت به یکدیگر نموده اند و نسبت به شهادت زوجین اختلاف نظر دارند و شهادت سایر بستگان را مورد قبول می دانند.
تحلیل و بررسی ارزش اثباتی شهادت ولد الزنا در مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
«شهادت» به عنوان یکی از دلایل اثبات دعوا از موضوعات مهم و پرکاربرد در فقه و حقوق اسلامی است که شرایط و ضوابط آن را فقها و مجتهدین امت اسلامی به خوبی بیان نموده اند. یکی از مباحث اساسی و اختلاف برانگیز در این باب، شرط طهارت مولد است که مشهور فقهای امامیه و به تبع آن قانون ایران هم آن را جزو شرایط شاهد دانسته است، لذا شهادت ولد الزنا را به طور مطلق نمی پذیرند؛ اما شهید ثانی و شیخ طوسی از فقهای بزرگ امامیه و جمهور فقهای اهل سنت، حلال زادگی را شرط نمی دانند و قائل به پذیرش شهادت ولد الزنا در همه امور مدنی و کیفری هستند. مالکیه شهادت ولد الزنا را بر زنای شخص دیگر، جایز نمی داند و شیخ طوسی نیز در دیدگاهی دیگر شهادت ولد الزنا را صرفاً در امور جزئی و کم اهمیت پذیرفته است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی انجام گرفته، نشان می دهد دیدگاه پذیرش شهادت ولد الزنا مطلقاً، به دلیل عمومیت و اطلاق ادله شهادت و عدم تخصیص یا تقیید آن و نیز مطابق آیه «وزر» از اتقان و استحکام و قوت بیشتر برخوردار است. در نتیجه شهادت ولد الزنا مقبول خواهد بود.
مبانی عقلی در تفسیر آیه شریفه «شهدالله»
منبع:
فرهنگ پژوهش پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ ویژه فلسفه و کلام
5 - 28
حوزههای تخصصی:
اصولیین غالبا معتقدندکه عقل می تواند بدون کمک گرفتن از کلام دینی، امری را ادراک کند و آن را معادل کلام وحی و دین در نظر بگیرد. اما روشن است که قرآن و فلسفه دو نظام معرفتی متمایز از یکدیگر هستند. در فلسفه سخن از مفاهیمی کاملا عقلی چون واجب بالذات و.. به میان می آید. واجب الوجود بالذات، به معنی موجودی است که هستی او، ناشی از موجود دیگری نیست و از سوی ذاتِ خودِ او، وجود او و وجود همه جهات و صفات او برایش دارای ضرورت است. پس واجب الوجود از جمیع وجوه واجب و واحد است. براساس نتایجی که از این بحث گرفته می شود ثابت می شود بحث از واجب بالذات که بحثی فلسفی است(چون موضوع آن موجود بما هو موجود است و..)، به معنای بحث از خداست. همچنین از راه تطبیق «اوصاف منحصر در فرد الله» به اوصاف واجب بالذات، ثابت می شود تنها مصداق خدای فلسفه، الله ادیان است. پس از اطمینان از قابل مقایسه بودن الله و خدای فلسفه وسیر استدلال ها در این دو حوزه، می توانیم معادلی در فلسفه برای شهادت خداوند برالوهیت و وحدت خود در آیه شهدالله بیابیم. طبق مشهور، برهان صدیقین با این معنا در آیه تطبیق می نماید.در باب براهین اثبات خدا برهانی برتر است که با کمترین واسطه بتواند خدا را اثبات کند و آن برهانی که در اثبات واجب، حد وسطی غیراز خود واجب نداشته باشد، اشرف براهین است. تقریبا همه براهین صدیقین سعی کرده اند «بدون وساطت مخلوق» واجب تعالی را اثبات کنند، اما علامه طباطبایی توانسته است کاری کند که نه تنها هیچ مخلوقی واسطه اثبات خداوند نباشد، بلکه برای ارائه این برهان به هیچ نظریه ای هم نیاز نباشد، و تنها بدیهیات اولیه در آن استفاده شده اند.
بررسی شرط ذی نفع نبودن شاهد در مورد شهادت دوست صمیمی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشهای حقوقی دوره ۲۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰
333 - 353
حوزههای تخصصی:
بر اساس این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی انجام یافته ، با توجه به شرط «ذی نفع نبودن شاهد» برخی از فقهای اسلامی شهادت دوست صمیمی را در مورد دوست خود، نپذیرفته اند ؛ همچنین ماده 177قانون مجازات اسلامی ، درباره شرایط شاهد ، از جمله ذی نفع نبودن، گفته است:«شرایط موضوع این ماده باید توسط قاضی احراز شود.» ، لذا قاضی درباره شهادت دوست صمیمی باید دیگر قراین و امارات را بررسی دقیق کند . از نگاه فقهی نیز شرط« در مظان اتهام نبودن شاهد» ، بر عدم پذیرش شهادت دوست صمیمی دلالت ندارد، زیرا: 1- گاهی در دوستی افراد شائبه جلب منفعت یا دفع ضرر نیست. 2- عدالت دوست ، بویژه اگر دوستی وی به خاطر خدا باشد، جلو شهادت نادرست او را می گیرد . 3- گرچه خویشاوندان ذی نفع هستند، اما شهادت آنها پذیرفته می شود. به طریق اولی شهادت دوستان باید پذیرفته شود. 4- شهادت در فرضی «در مظان اتهام » می باشد که شرع به آن تصریح کند، اما درباره شهادت دوست چنین تصریحی وجود ندارد.5- فقهاء تنها شش مورد از مصادیق «در مظان اتهام بودن» را ذکر نموده اند ، لذا به دلیل «عمومات لزوم پذیرش شهادت عادل» شهادت هایی که ذی نفع بودن شاهد در آنها مشکوک است، پذیرفته می شوند.
شهادت از راه دور (تحلیل ماده 186 قانون مجازات اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهادت از راه دور، به عنوان شکل جدید ادای شهادت در صورتی که واجد شرایط خاص شهادت از راه دور و شرایط شهادت و شاهد به صورت کلی باشد به عنوان دلیل اثبات کننده دعاوی کیفری و حقوقی اعم از مدنی و تجاری، ممکن است مدنظر دادگاه قرار بگیرد. برای قابل استناد بودن این شکل از شهادت به عنوان شهادت مثبِت دعوا، باید شاهد متعذر از حضور در دادگاه باشد و صحت انتساب شهادت از راه دور به شاهد احراز شود، شرایط عمومی شاهد و شهادت حسب مورد وجود داشته باشد و دلیل پرونده منحصر به شهادت شهود نباشد. به غیر از شرایط مختص شهادت از راه دور، مقامات قضایی دادسرا و دادگاه باید دیگر شرایط عمومی ادله و همچنین شرایط شهادت غیرالکترونیکی را احراز نمایند تا بتوانند ارزش اثباتی شهادت از راه دور را برای اثبات دعاوی در نظر بگیرند. شهادت از راه دور که به دو دسته الکترونیکی و غیرالکترونیکی تقسیم می شود در کلیه دعاوی کیفری و حقوقی توان اثبات موضوع دعوا را حسب مورد در صورت احراز کلیه شرایط، خواهد داشت.
سنجش تأثیر پذیری از روانشناسی شهادت در رویه عملی دادسراهای شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله با هدف تبیین تأثیر یافته های روانشناسی بر اعتبار شهادت شهود و بررسی رویه عملی دادسراهای شهر تهران در این خصوص به ارائه شاخص ها و معیارهایی برای ارزیابی اعتبار شهادت شهود می پردازد. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از اینکه؛ یافته های روانشناسی چگونه می تواند بر نظام ارزیابی اعتبار شهادت شهود تأثیر گذار باشد. روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر به شیوه کتابخانه ای و میدانی و با استفاده از ابزارهای فیش برداری و پرسش نامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه قضات دادسراهای شهر تهران هستند و نمونه آماری، 30 نفر از قضات دادسراها هستند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و با آزمون های پارامتری یا ناپارامتری توسط نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که با استفاده از یافته های روانشناسی می توان به شاخص های معتبری در خصوص ارزیابی اعتبار شهادت شهود دست یافت. همچنین آزمون های آماری گویای این موضوع است که قضات دادسراهای شهر تهران از برخی از شاخص های روانشناسی در ارزشیابی اعتبار شهادت شهود پیروی نمی کنند.
اعتبار شهادت در محاکم بین المللی کیفری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه جزای تطبیقی دوره دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳
39 - 44
حوزههای تخصصی:
شهادت شهود همواره به عنوان یکی از مهم ترین ادلّه اثبات دعوی و اتهام در نظام های مختلف کیفری، مطرح بوده است. در این پژوهش با تأکید بر امور کیفری و با روش توصیفی- تحلیلی، به مطالعه تطبیقی اعتبار شهادت در محاکم کیفری بین المللی و آموزه های فقهی پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از منظر فقهی، شهادت، خبر از حقی است که از روی جزم بیان می شود و الزام غیر را به دنبال دارد و در اثبات دعوا موضوعیّت داشته و اعتبار آن، به اقناع قاضی وابسته نشده است. درخصوص محاکم کیفریِ بین المللی، با وجود نقش کمرنگ شهادت به عنوان دلیل اثبات اتهام در دادگاه های نورنبرگ و توکیو به عنوان دادگاه های نسل اول، با گذشت زمان و تشکیل محاکم کیفری بین المللی نسل دوم همچون دادگاه یوگسلاوی سابق، روآندا، سیرالئون و در نهایت تصویب اساسنامه رم و تشکیل دیوان کیفری بین المللی، شاهد جایگاه روزافزون شهادت شهود به عنوان دلیل اثبات اتهام در دعوای کیفری هستیم که جایگاه مزبور عمدتاً در قالب تدابیر حمایتی ویژه از شهود به عنوان کنشگران مهم کیفری قابل مشاهده است.
اعتبار ادله اثبات دعوی در دیوان بین المللی دادگستری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه جزای تطبیقی دوره دوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳
65 - 72
حوزههای تخصصی:
در عرصه نظام بین الملل یکی از مسائل مهمی که در امر دادرسی بروز می کند، تعیین اعتبار ادله اثبات دعوی است. ادله اثبات دعوی به عنوان ابزاری تلقی می شود که امکان اثبات مواضع هر یک از اطراف اختلاف را در یک رسیدگی قضایی فراهم می نماید. رایج ترین ادله قابل طرح نزد نهادهای بین المللی، ادله مکتوب و ادله شفاهی می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اعتبار ادله اثبات دعوی در دیوان بین المللی دادگستری می باشد. این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که اغلب قواعد ناظر بر ادله اثبات دعوا در اساس نامه مؤسس دیوان بین المللی دادگستری موجود می باشد اما بسیاری از ادله اثبات دعوا از رویه های موجود در دیوان اتخاذ می شود.
تبیین جامعه شناختی فرهنگ ایثار و شهادت
حوزههای تخصصی:
در تمام جوامع بشری، ارزش هایی وجود دارد که بنیان اصلی فرهنگ آن جامعه را شکل می دهند. اهمیت و جایگاه این ارزش ها به گونه ای است که هر ملتی هویت و حیات اجتماعی و سیاسی خود را در پایبندی و احترام به آن ها انتقال کامل آن به نسل های آینده می داند. در رهیافت علمی و از منظر تئوری های علوم اجتماعی ایثار و شهادت نه یک امر صرفاً احساسی- عاطفی، بلکه رفتاری عقلانی و جزء کنش های عقلانی معطوف به ارزش تعریف می شود؛ به گونه ای که به مثابه یک نظام رفتاری و الگوی ارزشی عقلانی عملکردی، «همه جایی» و «هرزمانی» مطرح است که می تواند در خرده نظام های یک جامعه (خانواده، آموزشی و پرورشی، اقتصاد، حقوق، سیاست و...) پایه رفتار قرار گیرد و اساس انسجام وجدان جمعی جدید و ساخته ای اجتماعی جامعه جدید را تشکیل دهد؛ هدف از این مقاله تبیین جامعه شناختی فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه ایرانی و شناسایی عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار بر فرهنگ ایثار و شهادت است. این تحقیق ازنظر هدف، بنیادی و بر مبنای روش توصیفی انجام گرفته است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه متأثر از عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تمدن است.
راهکارهای نهادینه سازی (تعمیق، ترویج و تحفیظ) فرهنگ ایثار و شهادت در نظام آموزش وپرورش
منبع:
شاهد اندیشه دوره سوم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵)
321 - 347
حوزههای تخصصی:
امروزه با توجه به گسترش حجم زیاد جنگ نرم در قالب شبیخون فرهنگی و از سوی دیگر گسترش موج بیداری اسلامی، مقاومت، ایثار و شهادت، ضرورت و اهمیت تعمیق، ترویج و حفظ فرهنگ ایثار و شهادت به عنوان یک فرهنگ غنی و ارزشمند اسلامی حساس تر شده است و دراین بین نقش آموزش وپرورش به عنوان بزرگ ترین نهاد تربیتی، اجتماعی، فرهنگی تأثیرگذار بعد از خانواده، در نهادینه نمودن فرهنگ ایثار و شهادت، پررنگ است. هدف پژوهش، بررسی راهکارهای نهادینه سازی در قالب (تعمیق، ترویج و تحفیظ) فرهنگ ایثار و شهادت در نظام آموزش وپرورش است. این پژوهش از نوع تحقیقات مروری و به شیوه توصیفی است و برای جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. در ادامه به ضرورت، شناخت و اهمیت عوامل محیطی در نهادینه نمودن فرهنگ ایثار و شهادت اشاره و به مهم ترین راهکارهای نهادینه نمودن فرهنگ ایثار و شهادت در نظام آموزش وپرورش در حیطه های تربیتی و اجتماعی نظیر وجود برنامه های مدون، غنی و سازمان دهی شده ایثار و شهادت، آگاهی بخشی و تعریف نقش سازنده معلمان و مربیان پرورشی، برپایی یادواره ها، همایش ها و اردوهای زیارتی شهدا، معرفی چهره های برتر ایثارگر و شهدای شاخص در کتب درسی، تخصیص واحدهای درسی مستقل در زمینه ایثار و شهادت، ایجاد یک سازمان مختص به ایثار و شهادت در مدارس، اطلاع رسانی و تقویت تبلیغات لازم و کافی محیطی، انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی در مورد ایثار و شهادت، استفاده از قدرت وسایل رسانه ای و ارتباطی، تأمین اعتبار و تخصیص یک بودجه مشخص سالانه برای ایثار و شهادت به مدارس، دیدار با خانواده های معظم ایثارگر و شهدا و هم افزایی و هماهنگی با دیگر نهادها و ارگان ها در مورد نهادینه سازی فرهنگ ایثار و شهادت اشاره شده است.
تاریخ انگاره شهید تا پایان عصر صحابه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
54 - 31
حوزههای تخصصی:
در این مطالعه بنا ست با مرور نگرشِ مسلمانانِ صدرِ اسلام به مفهوم شهید فرضیه ای برای تحول درک ها از این مفهوم در عصر پیامبر(ص) و سپس در عصر صحابه بازنماییم؛ یعنی از دورانی که اصطلاح شهید در معنای مشهور آن کاربسته شد و مسلمانان شهادت را هم چون غایتی دیریاب دیدند که تنها در صحنه نبرد حاصل می شود، تا آن زمان که به تدریج معتقد شدند، راه های دیگری نیز برای رسیدن به چنین آرمانی هست. خواهیم کوشید خط سیر تاریخی صدور روایات اسلامی درباره شهادت را با مفروض دانستن اعتبار این روایت ها کشف کنیم. چنان که خواهیم دید، در عصر پیامبر(ص) دامنه مصادیق شهادت گسترش یافت. از اواخر عمر پیامبر(ص) و سپس در عصر فتوح به شهادت هم چون شیوه ای برای تکفیر گناهِ نفاق نگریستند. در دوره پسافتوح با تکثیر اَسانیدِ روایات نبوی شیوه های دست یابی به مقام شهیدان را توسعه دادند و بالاخره در اواخر عصر صحابه، گزاردن عبادات و اعمالی را تسهیل گر دست یابی به مقام شهیدان دانستند و از ارزشمندی شهادت برای ترویج دیگر آیین ها بهره جستند.
اجر جهاد و مقاومت از گام نخست تا پسا شهادت در حدیث امام رضا علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
متن پرسش امام علی علیه السلام وپاسخ پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم در موضوع جهاد و شهادت در یک حدیث امام رضا علیه السلام وجود دارد. آن پرسش و پاسخ در پایان غزوه ذات السلاسل در سال هشتم هجری اتفاق افتاده است.بی تردیدحدیثی که در بردارنده گفتگوی دو معصوم در موضوع جهاد و شهادت باشد سرمایه ای بزرگ برای شناخت منطق اهل بیت علیهم السلام در آن موضوع خواهد بود. این حدیث نخستین بار در کتاب صحیفه الرضا علیه السلام آمده است که از اصول اربعمأه بوده و اعتبار آن در این مقاله بیان شده و همچنین شخصیت راوی حدیث بررسی رجالی گردیده است(مسئله)؛ این پژوهش به توصیف و تحلیل سند و متن و دلالت همان حدیث اختصاص دارد (روش)؛ اندیشه اسلامی و بیداری اسلامی و آرمان اسلامی و جهاد و مقاومت و شهادت در طول هم قرار دارند ودر این میان شهادت بالاترین نیکی در جهان است. این مقاله به تبیین همین اوج و قله نیکی اختصاص دارد. در این حدیث رضوی علیه السلام وضعیت مجاهدان از نخستین گام به تفصیل در سه بخش از جهاد تا شهادت و از شهادت تا قیامت و از قیامت تا ابدیت نشان داده شده است درمحتوای این حدیث حقایقی در ارتباط با جزئیات مراحل جهاد و کار مجاهدان در مراحل پی درپی و به هم پیوسته تا پس از شهادت وجود دارد که در هیچ حدیث دیگری نیست (یافته ها)؛
تجلی مؤلفه شهادت در سه اثر داستانی از راضیه تجار («ستاره من»، «گمان مبر که شعله بمیرد»،«محبوبه صبح»)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
راضیه تجار یکی از نویسندگان فعال در حوزه دفاع مقدس است که آثار زیادی در مورد جنگ تحمیلی و رزمندگان به رشته تحریر درآورده است. تجار در بین نویسندگان معاصر با نوشتن کتاب های متعدد در عرصه ادبیات پایداری، تعهد خود را نسبت به ارزش ها و آرمان ها نشان داده و شورآفرینی و جان فشانی رزمندگان را به نحو شایسته و بایسته ترسیم کرده است. کوشش ها و مسئولیت پذیری او در عرصه داستان های دفاع مقدس قابل توجه است. این مقاله تلاش دارد با بررسی آثار منتخب از دهه های هفتاد، هشتاد و نود وی، جلوه های شهادت را در هر کتاب، بررسی نموده و به این سؤال که فرهنگ شهادت در هر کتاب چگونه با چه ویژگی هایی جلوه گری می کند، پاسخ دهد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است و نتایج حاصل، اعتقاد عمیق این بانوی نویسنده به مقوله و اشاعه فرهنگ شهادت طلبی که از ضرورت های فرهنگی جامعه امروز در تقابل با فرهنگ های بیگانه می باشد را نشان می دهد. جلوه های گوناگون کاربرد مؤلفه شهادت، با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور، در کتاب «گمان مبر که شعله بمیرد» محصول دهه هشتاد، بیشتر از دو اثر دیگر، نشان داده شده است.
مطالعه نگرش گروه های اجتماعی مختلف بر فرهنگ ایثار و شهادت و راهبردهای تقویت آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی نگرش گروه های اجتماعی مختلف به فرهنگ ایثار و شهادت و راهبردهای تقویت آن می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان ادارات آموزش وپرورش و کلیه کارکنان اداره کل علوم پزشکی استان خراسان شمالی بوده اند که تعداد آنان 986 نفر می باشند. طبق فرمول کوکران حجم نمونه مکفی برای جامعه 277 نفر شد که این تعداد به وسیله شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای مشخص شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق دو پرسشنامه «فرهنگ ایثار و شهادت» و «راهبردهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت» بوده است. در نتایج پژوهش هشت گویه را جزو عوامل مختلف تأثیرگذار بر فرهنگ ایثار و شهادت شناسایی شد. همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که راهبردهای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، از نظر گروه های مختلف متفاوت است و آموزش وپرورش تنها ستون ترویج فرهنگ ایثار و شهادت نمی باشد و در جامعه باید از سایر نهادهای اجتماعی نیز بهره برد. تغییر نگرش افراد به مسئله ایثار و شهادت با اینکه برای آموزش وپرورش یک فرصت است، اما غفلت سایر نهادها و سازمان ها از این امر برای جامعه تبدیل به تهدید خواهد شد.
بررسی و تحلیل ساختار روایی شهادت امام حسین (ع) در شعر «الصخر و الندی» (براساس آراء ژرار ژنت)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهادت امام حسین (ع) محور اصلی شعر «الصخر و الندی» اثر حسب الشیخ جعفر است. در این شعر، سراینده معاصر عرب، شهادت آن حضرت را بر پایه نمادها و مکاشفات درونی، در قطعاتی که عنصر گفت وگو و روایت، وجه غالب آن است با بهره گیری از شگردهای نمایشی بازآفرینی می کند. ضرورت نگارش مقاله حاضر، واکاوی ساختاری معنایی شعری است که ضمن بیان اندوه غنایی با کاربست الگوهای روایی، شهادت امام حسین (ع) را به عنوان رستاخیزی علیه ظلم، در پیوند با عصر حاضر می نمایاند. نگارندگان در این نوشتار بر آن هستند که با روش تحلیلی توصیفی از منظر روایت شناسی ژرار ژنت، که یکی از جامع ترین چارچوب های تحلیل متون روایی است، سه مقوله «زمان»، «وجه» و «لحن» روایی را در شعر مذکور بررسی نمایند. هدف از نگارش این مقاله سنجش بهره گیری شاعر از اصول روایی در تأکید بر ظرفیت های اجتماعی شخصیت و شهادت امام حسین (ع) است. رهیافت فرجامین این مقاله بیان می دارد که «الصخر و الندی» منطبق با نظریه روایی ژنت، روایتی چندصدایی برخوردار از زمان پریشی و بسامد مفرد است و دو نوع کانونی سازی بیرونی و درونی و سه شتاب ثابت، مثبت و منفی دارد؛ همچنین تبیین می نماید که این شگردهای روایت به جوهر شعر لطمه ای نزده و عناصر روایی به خدمت انتقال معنا درآمده اند.
اعتبار شهادت اقارب در محاکم
منبع:
فصلنامه رأی دوره دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۶
117 - 133
حوزههای تخصصی:
شهادت شهود یکی از ادله اثبات دعوا به شمار می رود. گاهی اصحاب دعوا برای اثبات مدعای خود، به شهادت اقوام خویش استناد می کنند. با توجه به اینکه احتمال تبانی اصحاب دعوی با خویشاوندان خود جهت اقامه شهادت کذب در دادگاه وجود دارد، در خصوص صحت چنین شهادتی، شبهاتی مطرح است که باعث تعارض آرای صادره از دادگاه ها شده است. نگارندگان در پژوهش پیش رو، با روشی توصیفی_ تحلیلی و جمع آوری داده ها از طریق شیوه کتابخانه ای، با رویکردی فقهی_ حقوقی به این سوال پاسخ داده اند که آیا شهادت اقارب در محکمه قابل پذیرش است، یا خیر؟ نتایج به دست آمده از پژوهش، حاکی از آن است که در نظام قضائی ما، به تبعیت از فقه امامیه، شهادت خویشاوندان معتبر و قابل پذیرش است. همچنین لازم است که عدالت شهود، بر قاضی محرز شود. درصورت احراز عادل بودن اقارب، قاضی باید شهادت آنان را بپذیرد.
زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روابط بین الملل دوره اول پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱
97 - 130
هویت یابی اسلامی به عنوان واقعیت جدید سیاست بین الملل محسوب می شود. هویت زمانی شکل می گیرد که نشانه هایی از فرهنگ، گفتمان و ادبیات سیاسی تولید شود. زبان سیاسی مقاومت اسلامی را می توان انعکاس ظهور ادبیات اسلامی در روابط و سیاست بین الملل دانست. نکته ی قابل توجه آن است که شکل گیری انقلاب اسلامی ایران که به تعبیر میشل فوکو به عنوان اولین انقلاب پست مدرن محسوب می شود، کارآمدی روش شناسی پوزیتویستی در سیاست بین الملل را کاهش داد. از مقطع زمانی به بعد شاهد ظهور رهیافت های جدیدی می باشیم که به گونه ای مستقیم و غیرمستقیم از روش شناسی و رهیافت های نهفته ی انقلاب پست مدرنی ایران الهام گرفته اند. نظریه پردازانی همانند باری بوزان، ویوور، الکساندر ونت و کراتو کویل در صدد برآمدند تا رویکرد انتقادی به سیاست بین الملل را از اواسط دهه ی 1980 در دستور کار قرار دهند. افراد یاد شده، همانند هنجارهای انقلاب اسامی ایران که در اواخر دهه ی 1970 تبیین گردید، بر ضرورت کاربرد نشانه های هنجاری، ارزشی، ایستاری، فرهنگی و اجتماعی در سیاست بین الملل تاکید نمودند. اگر افراد یاد شده، در تبیین رهیافت های رقیب با آموزه های رئالیستی و پوزیتویستی، به الهام پذیری از زبان سیاسی مقاومت اسلامی اشاره ای ندارند، باید آن را در رویکرد شرق شناسانه ی مسلط در امریکا و جهان غرب دانست. رویکرد شرق شناسی بر نشانه هایی از برتری جهان غرب نسبت به کشورهای پیرامون تاکید دارد. رویکردی که مبتنی بر تحقیر از موضع فرادستی می باشد. در چنین فرهنگی، الهام پذیری از رهیافت های تولید شده در جهان سوم، ارتداد محسوب می شود. به همین دلیل است که علی رغم مشابهت رهیافت های ارائه شده در اواسط دهه ی 1980 از انقلاب اسلامی ایران، هیچ گونه استنادی به چنین آموزه هایی انجام نگرفته است. در این مقاله تلاش می شود تا نشانه شناسی هویت یابی اسلامی در قالب زبان سیاسی مقاومت در سیاست بین الملل ارائه شود. چنین نشانه هایی محور اصلی تحول در تحلیل نیروهای تاثیرگذار در سیاست منطقه ای و بین المللی محسوب می شود. محور اصلی مقاومت اسلامی را می توان در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس مورد توجه قرار داد. بنابراین زبان سیاسی مقاومت اسلامی در دهه ی 1980 از فراگیری و کارآمدی عملی بیشتری در برخورد با رهیافت های پوزیتویستی رئالیسم ساختارگرا و نمادهای عینی آن در سیاست بین الملل برخوردار بوده است.