جنسیت

نگره «جنسیت پذیری اخلاق» از مسائل چالش برانگیزی است که از اواخر قرن هجدهم و با اوج گیری فعالیت های فمینیست ها، در حلقه های فکری باورمندان به این جریان مطرح شد. فمینیست ها در موضع گیری برابر این انگاره، به دو دسته تقسیم شدند؛ گروهی با ادعای برابری کامل زن و مرد، هرگونه تفاوت میان ایشان را انکار کرده و دسته ای با سراب پنداشتن آرمان جنسیت واحد، انگشت تأکید بر برتری جنس زن نهادند. گرچه پرسش از جنسیت پذیریِ اخلاق، در سنت اسلامی، سابقه ای ندارد، اما با توجه به مطالعات دقیق و موشکافانه ای که اندیشمندان مسلمان (به طور خاص فیسلوفان) پیرامون مسأله نفس داشته اند، می توان از دل مبانی و مباحثی که طرح کرده اند، پاسخی سلبی یا ایجابی به این پرسش داد. به همین منظور در این نوشتار، با تکیه بر مبانی حکمت صدرایی، به استنطاق این مکتب در پاسخ به «جنسیت پذیری اخلاق» مبادرت ورزیده ایم و ضمن نمایاندن نقص فمینیست ها در بی التفاتی به مبانی انسان شناختی و نفس شناختی مسأله، به مقایسه تطبیقی میان پاسخ برآمده از مبانی صدرایی با انگاشته های فمینیست های اخلاق گرا پرداخته ایم و به این نتیجه رهنمون گشته ایم که دیدگاه جنسیت پذیری نفس به صواب نزدیک تر است. البته این به معنای نادیده انگاری تفاوت هنجارهای اخلاقی میان مرد و زن نیست. روش ما در این پژوهش، توصیفی_تحلیلی است.

افسانه ها و قصه های پریان اولین رویداد مهم اجتماعی شدن در زندگی کودکان است؛ درواقع همه ما انسان ها به گونه ای از این داستان های خیالی تأثیر گرفته ایم. بازتاب این تأثیر در بن مایه های فرهنگ و ادب عامه هر ملتی آشکار است. قصه «نارنج و ترنج» از داستان های شفاهی قدیم عامیانه در ادب پارسی است که در مناطق مختلف به شیوه های متفاوتی روایت شده است. بررسی و تحلیل روایت های مختلف از داستان نارنج و ترنج از منظر زبان و جنسیت، به روش تحلیل محتوا، موضوعی است که در پژوهش حاضر بدان پرداخته خواهد شد. داستان، شرح زندگی پادشاهی است بدون فرزند، که نذری می کند و صاحب پسری می شود. داستان به شرح وقایعی می پردازد که شاهزاده برای رسیدن به دختر نارنج و ترنج پشت سر می گذارد. این پژوهش واژگان روایات مختلف قصه دختر نارنج و ترنج را از منظر زبان و بافت زبانی در انتخاب واژگان و در گام بعد مهندسی معنایی از دیدگاه جنسیتی بررسی و تحلیل می کند. این بررسی با هدف شناخت میزان استفاده از مهندسی معنایی برای انتقال معنا در بافت کلام شکل گرفته است. بنابراین نتیجه چنین خواهد بود که الگوهای هم رخدادی، بسامد و توزیع موارد و حتی ساختارهای نحوی بر واژه ها تأثیر زیادی می گذارد، تا حدی که معنای یک واژه در متن را نمی توان در تعاریف فرهنگ لغت بازیابی کرد.

جریان فمینیسم در غرب به دنبال ایجاد برابری و رفع ستم از زنان در نظام حقوقی و سیاسی به وجود آمد اما با مرور زمان، دغدغه این جریان به حوزه معرفت شناختی نیز امتداد یافت. به اعتقاد معرفت شناسی فمینیستی علوم بشری تحت سلطه مردان و متناسب با منافع آن ها ایجادشده است بنابراین با شالوده شکنی معرفت شناسی متداول غرب، تجربیات سرشتی و اجتماعی انسان ها در معرفت اهمیت می یابد و این تجربیات در قالب تأثیر جنس و جنسیت تفاوت های معرفتی زنان و مردان را رقم می زند. به علت پویایی و اهتمام فلسفه اسلامی به مسائل روز، معرفت شناسی فمینیستی نمی تواند نزد فیلسوف مسلمان مغفول واقع شود به خصوص متفکری چون آیت الله جوادی آملی که ضمن جامعیت در علوم مختلف به مسائل روز نیز توجه دارد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی امکان تحقق معرفت شناسی فمینیستی در نظام معرفت شناسی علامه جوادی آملی است که به این منظور کلیه اسناد و آثار ایشان در حوزه معرفت شناسی وزنان، با روش تحلیل مطالعات اسنادی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد با پذیرش جسمانیت الحدوث و روحانیت البقا بودن ارکان معرفت؛ حرکت جوهری و تمایز بین ادراکات در معرفت شناسی آیت الله جوادی آملی و باور به تفکیک بین جنس و جنسیت در مطالعات زنان از سوی ایشان، می توان از تأثیرگذاری جنس و جنسیت بر علوم اعتباری و کارکردگرایانه سخن گفت بدون آنکه چنین تأثیری منجر به نسبیت معرفتی شود. بر همین اساس کلیت ادعای معرفت شناسی فمینیستی در معرفت شناسی آیت الله جوادی آملی قابل تحقق بیان می گردد.

استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در ایران به طور محسوسی افزایش یافته و ابعاد مختلف زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است. هدف از این مقاله، بررسی میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و عوامل موثر بر آن در میان دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان است. داده ها با استفاده از پیمایش تحت وب و به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای با تعداد نمونه 900 نفر در سال 1398 گردآوری شد. نتایج نشان داد شبکه های اجتماعی تلگرام، واتس-آپ و اینستاگرام از جمله پرطرفدارترین شبکه های اجتماعی مجازی در بین پاسخگویان می باشند. اکثریت آنها با استفاده از تلفن همراه و دیتای گوشی شخصی در این شبکه های مجازی حضور پیدا می کنند. حدود نیمی از پاسخگویان بین دو تا چهار ساعت در شبانه روز زمان خود را صرف استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی می کنند. نتایج رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر نشان داد که مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، به ترتیب، گرایش، نگرش، و اعتماد به شبکه های اجتماعی مجازی می باشند.

چطور باید افسانه بومی تنبل اثر خارق العاده حسین العطاس را در ایران خواند؟ نقد یک متفکر پسااستعماری جنوب شرق آسیا بر سرمایه داری استعماری و تأثیر آن بر تصویر برساخته از بومیان مالایی و جاوه ای چه ربطی به بستر ایرانی می تواند داشته باشد؟ آیا نقد العطاس می تواند راهگشایی برای نظریه پردازیِ مفهومی ایدئولوژیک در بستر ایرانی باشد که دینامیک پیشرفت را در بازه بلندمدتی در تعلیق نگاه داشته است؟ این مقاله تلاش دارد به بسط ایده استثناگرایی ایرانی و گفتمان های حوالی آن بپردازد. با استفاده از نظریات العطاس به ویژه کتاب افسانه بومی تنبل تلاش می شود انگاره های فکری و ذهنیت برساخته درباره استثنا بودن وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی ایرانیان توضیح داده شود و امکان های خلق و تقویت آن توسط استبداد داخلی و شبه استعمار در ایران مدرن بررسی شود. درنهایت استثناگرایی ایرانی در این مقاله به مثابه یک ایدئولوژی متقاطع ملی، مذهبی، جنسیتی تعریف می شود که ذهنیتی درونی سازی شده در افراد عضو اجتماعات ایرانی می سازد که آن ها را در وضعیت متناقض از فرادستی و فرودستی هم زمان در برابر دیگری قرار می دهد.[1]     [1] برخی از ایده های مربوط به سوژه این مقاله که پروژه پژوهشی شخصی نویسنده است، پیشتر در نهمین کنفرانس اروپایی مطالعات ایران، در سال 2019 و دانشگاه فری برلین ارائه شده است.  همچنین بخشی از استدلال های درج شده در این مقاله پیش تر به زبان انگلیسی توسط این جانب در مجله نگرش اسلامی منتشر شده است. Vezvaei, Sh. (2022). “Demythologizing the Myth of Iranian Exceptionalism”, Islamic Perspective , No. 27: 85-94.

سینما یکی از انواع رسانه هاست که اهمیت فراوانی دارد زیرا بر باورهای افراد تأثیرگذار است. رسانه ها ممکن است در فرآیند بازنمایی به تحریف واقعیت بپردازند. موضوع زن و تلقی هر فرهنگ و نحوه ی ارائه ی الگو از شخصیت زن در تولیدات فرهنگی، از بهترین شاخص ها در ارزیابی عملکرد یک نظام است؛ بنابراین انجام پژوهشی با هدف بازنمایی پایگاه اجتماعی زن در سینمای عامه پسند ایران در دهه ی 70 ضروری است. 3 فیلم برای تحلیل انتخاب شده اند. نمونه گیری از بین کلیه ی فیلم های عامه پسند به روش هدفمند انجام گرفته است. فیلم های انتخاب شده عبارت اند از: قرمز ، سگ کشی و شوکران. نتایج نشان می دهد در دهه ی 70 در این سه فیلم توجه ویژه ای به سمت زنان و مسائل آنان وجود دارد، اما هر یک از زنان در برابر مردانی قرار می گیرند که اندوخته ی ذهنی شان برخاسته از هژمونی مردسالارانه است که به باور گرامشی رضایتی خودانگیخته و جایگزینی برای قدرت اجتماعی مردان است. واکنش زنان در برابر سلطه ی مردان، فریاد عاملیت است؛ اما طغیان مردسالاری در برابر آنان قرار دارد، زیرا روابطی که زنان در جامعه تجربه می کنند تحت تأثیر ایدئولوژی است که آلتوسر آن را بدفهمی می داند. زنان ساختار جنسیتی مبتنی بر زنان/مردان را می شکنند تا سنتی نباشند اما مدرن هم نیستند. برخلاف شهرت سینمای دهه ی 70 به سینمای زن، وقوع سرکوبی از جنس سخت افزاری و سرد توسط ساختار ایدئولوژیک، ویژگی سینمای این دهه است.

کلیشه ها و تصورات قالب جنسیتی، اعتقادات و باورهای فرهنگی جامعه را درباره آنچه باید نقش های جنسیتی باشند، بازتاب می کنند. نوشتار حاضر با هدف بررسی چگونگی درک کودکان (در گروه سنی شش تا دوازده سال) از کلیشه های جنسیتی انجام شده است و رابطه این کلیشه های جنسیتی با جنس، سن، تحصیلات و شغل والدین مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور، 236 کودک از بین دانش آموزان پیش دبستانی و دبستان های شهر مشهد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این کار پژوهشی از ابزار نقاشی با موضوع ترسیم مشاغل آتش نشان، پرستار، پلیس، آشپز و خلبان (که بطور کلیشه ای به جنسیت خاصی نسبت داده می شوند)، استفاده شده است. نتایج نشان دادند که بین کلیشه های جنسیتی در ترسیم مشاغل، در دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین مشخص شد هر جنس، شغلی را که به آن جنس نسبت داده می شود را کلیشه ای تر ترسیم نموده است. بر حسب سن، کودکان کمتر از 8 سال در انتخاب جنسیت مشاغل کلیشه ای تر عمل کردند که این تفاوت سنی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار می باشد. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد کلیشه های جنسیتی در ترسیم مشاغل، برحسب تحصیلات پدر تفاوت معناداری دارد. در نهایت، نتایج پژوهش بر مبنای نظریه طرحواره جنسیتی بم و اکتسابی بودن کلیشه ها، تأیید می کند که می توان با استفاده از مجراهای تأثیرگذار بر فرایند اجتماعی شدن و یادگیری در کودکان این کلیشه ها را کمرنگ تر کرد.

   اعتبار شهادت زن در فقه اسلامی از دیرباز تاکنون همواره عرصه ی مباحث متعددی در این حوزه بوده است. با این حال قدمت موضوع، مانع از تازگی پرداختن به انتقادات مطرح در این قلمرو و واکاوی نگرش های مختلف پیرامون این موضوع، با هدف نزدیک ترشدن به نظر شارع نخواهد بود. در این زمینه دو رویکرد قابل طرح است. نخست؛ رویکرد جنسیت محور که با استناد به برخی دلایل نقلی و عقلی، معتقد به تنصیف ارزش شهادت زن می باشد. در مقابل، رویکرد دوم، در بستری تاریخ مند، از طریق بازتفسیر مواضع اتخاذ شده در رویکرد سنتی و واکاوی دلایل استنادی آن، به تعدیل نگرش هایی می پردازد که می تواند منشأ سوءفهم های احتمالی شود و با توجه به اقتضائات زمانی و مکانی و نواندیشی های فقهی حقوقی امکان گذر از رویکرد سنتی را فراهم کرده و زمینه ساز اتخاذ رویکردی نو در زمینه موضوع شهادت زن می شود. رویکرد اخیر، با اعتباربخشی به شهادت زن آن را به عنوان موضوعی خرد در جریان پویایی فقه اسلامی می داند که خاصیت همگامی با تحولات زمانی و مکانی را در خود می بیند.  

بزهکاری یکی از مشکلات دوره نوجوانی است که می تواند سبب اختلال در نظم اجتماعی و مشکلات جدی در سطوح مختلف شود و عوامل متعددی در بروز آن دخالت دارند. هدف پژوهش حاضر پیش بینی بزهکاری چندبعدی بر اساس نمویافتگی عاطفی و سرکوب افکار و بررسی نقش تعدیل کنندگی جنسیت انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان کاشان در سال تحصیلی 1400-99 بود که از این میان تعداد 90 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند.گردآوری داده ها با پرسشنامه های بزهکاری چندبعدی (سهامی و همکاران، 1396)، نمویافتگی عاطفی (سینگ و بهارگاوا، 1974) و سیاهه سرکوب خرس سفید (وگنر و زاناک اس، 1994) انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که هر دو متغیر نمویافتگی عاطفی (0/45=β) و سرکوب افکار (0/24=β) می توانند بزهکاری چندبعدی را در نوجوانان پیش بینی کنند. هم چنین بررسی نقش جنسیت در رابطه بین نمویافتگی عاطفی و سرکوب افکار با بزهکاری مورد تأیید قرار گرفت؛ بدین معنا که تأثیر این دو متغیر بر بزهکاری در دختران و پسران متفاوت است و در پسران سرکوب افکار 36% و نمویافتگی عاطفی 41% از بزهکاری و در دختران نیز نمویافتگی عاطفی 49% بزهکاری را پیش بینی می کند. لازم به ذکر است که متغیر سرکوب افکار در گروه دختران قادر به پیش بینی بزهکاری چندبعدی نبود. در نهایت می توان با بهره گیری از این نتایج و ارائه آموزش های مربوط به تقویت نمویافتگی عاطفی و راهبردهای سازگارانه مقابله با استرس و تنش، گام بلندی در جهت کاهش بزهکاری در نوجوانان برداشت.

تربیت جنسی فرزندان، یکی از مهمترین دغدغه های فکری والدین است. ناتوانی پدر و مادر در انتخاب رفتار مناسب با فرزندان، اثرات جبران ناپذیری بر رفتار آنها دارد که گاهی تا پایان عمر باقی خواهد ماند. اگر والدین اطلاعات و راه کارهای صحیح را با به کار گیری از اصول تربیت اسلامی همراه کنند، قادر خواهند بود فرزندان خود را در دورانی کودکی و نوجوانی که خطر آلوده شدن به انواع انحرافات به ویژه انحرافات جنسی برای آنها وجود دارد، کمک کرده تا این دوران را به سلامت و با بهداشت جسمی و روحی پشت سر بگذرانند. مقاله حاضر، راه کارهای تربیت جنسی فرزندان از سن نوجوانی و جوانی در خانواده را بررسی کرده و توصیه می کند که والدین باید نسبت به این مرحله از زندگی فرزندان شناخت کامل داشته باشند و برای پرورش فکری و اخلاقی فرزندانشان تلاش کنند. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، راهکارهای تربیت جنسی فرزندان در خانواده را بررسی می کند. براساس نتایج پژوهش حاضر، آموزش صحیح مسائل جنسی، پرورش حیا، پرورش غیرت، نماز و روزه، نظارت بر گروه همسالان، آموزش احکام زن و مرد، پرورش هویت جنسی، پرکردن اوقات فراغت و ازدواج از اموری است که می تواند راهکاری برای تربیت صحیح جنسی فرزندان در خانواده لحاظ شود.

منظور از جنسیت و سبک زندگی نوعی پدیده اجتماعی شده جنسیت است که روی فضای معماری تأثیر گذاشته است. هدف پژوهش این است که با بررسی جامعه آماری ارتباط بین جنسیت و معماری خانه های قاجاری اردبیل با در نظر گرفتن مکان مطبخ بررسی و تحلیل شود. پرسش تحقیق این است که موضوع جنسیت چگونه در طراحی و ساخت خانه های قاجاری اردبیل نقش داشته است؟ در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی، و تاریخی-تفسیری استفاده شده است. جامعه آماری، خانه های قدیمی شهر اردبیل است که از بین آن ها 6 نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. برای گردآوری داده ها به صورت اسنادی از کتب و مقالات؛ و مشاهده میدانی انجام شده است. مبانی نظری تحقیق بر این دیدگاه استوار است که سبک زندگی و جنسیت در شکل معماری خانه های اردبیل بازتاب داشته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در دوران قدیم، سبک زندگی و جنسیت بر چگونگی و ساخت خانه ها تأثیر داشت. به عبارتی دیگر، زنان به علت اوضاع اجتماعی آن دوره ها باید از دید نامحرمان به دور می بودند. چون زمان بسیاری را در مطبخ سپری می کردند به همین دلیل از آنجا می توانستند فضای بیرون یعنی حیاط را ببینند، متوجه آمدن و حضور میهمانان شوند و در عین حال نباید کسی از درون حیاط دید به آن ها داشته باشد. این پدیده سبب شد که اغلب مطبخ ها در شهر اردبیل در زیرزمین خانه ساخته شوند. اهداف پژوهش: مشخص کردن رابطه سازماندهی فضا در خانه های قاجاری اردیبل با مسئله جنیست. مشخص کردن رابطه جایگاه زنان و ویژگی های معماری عمارت های دوره قاجار در اردبیل. سؤالات پژوهش : چه رابطه ای بین هویت جنسیتی و هویت فضایی در عمارت های مسکونی دوره قاجار در اردبیل وجود دارد؟ ویژگی های معماری در خانه های شهری اردبیل در دوره قاجار چگونه از هویت جنسیتی و جایگاه اجتماعی، مذهبی و موقعیت زنان و مردان تأثیر پذیرفته است؟

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت و رضایت شغلی با خلاقیت کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی است. روش پژوهش:پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی نیز در مراحل مختلف پژوهش استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه رضایت شغلی و خلاقیت تورنس استفاده شده است. جامعه پژوهش نیز شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی می باشد که از این تعداد، 70 نفر(34 نفر مرد و 36 نفر زن) به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند.  یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات معلوم شد که بین خلاقیت و رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی همبستگی معنی داری وجود ندارد. ولی از نظر خلاقیت بین کتابداران زن و مرد، تفاوت معنی داری در جهت برتری زنان نسبت به مردان وجود دارد. بر اساس فرضیه های پژوهش از نظر رضایت شغلی بین کتابداران زن و مرد تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین رضایت شغلی و خلاقیت در کتابداران زن رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، اما بین رضایت شغلی و خلاقیت در مردان کتابدار رابطه معنی داری وجود ندارد.   نتیجه گیری: بهره گیری از روش های تعین خلاقیت و رضایت شغلی در حوزه کتابخانه های عمومی با توجه به ماهیت آنها در ارائه خدمات به تمامی اقشار جامعه می تواند نتایج کمی و کیفی قابل توجهی را در پی داشته باشد. همچنین می توان اذعان داشت موضوع خلاقیت آنچنان که مورد توجه قرار نگرفته است. کتابداران مرد در این میان نسبت یه زنان از خلاقیت کمتری برخوردارند. از این رو پیشنهاد می شود در تعیین وظایف شغلی به این مقوله توجه شود. همچنین با توجه به رابطه بین رضایت شغلی و خلاقیت در بین زنان و عدم وجود این رابطه در بین کارکنان مرد، می توان تحلیل های ناشی از این مورد را در بین مردان نیز پیاده سازی کرد تا رضایتمندی بین مردان نیز افزایش یابد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه جنسیت با میزان اضطراب کتابخانه ای دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر بوشهر است. روش پژوهش:   روش این پژوهش توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی می باشد. در مجموع 700 دانشجو از دانشگاه علوم پزشکی بوشهر (وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و دانشگاه خلیج فارس (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) به شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه بومی سازی شده اضطراب کتابخانه ای بوستیک، جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری تی تک متغیّره، تی مستقل، من ویتنی، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون خطی در سطح معناداری (05/0P value>) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد دانشجویان این دو دانشگاه از اضطراب کتابخانه ای پایین تر از سطح متوسط برخوردارند (73/91) و این اضطراب فقط در مؤلّفه "عوامل مکانیکی" بالاتر از سطح متوسط قراردارد. با مقایسه دانشجویان دختر و پسر مشاهده شد که آنها در سطح معناداری 97/0 تفاوتی از نظر اضطراب کتابخانه ای ندارند؛ البته از نظر مقایسه مؤلّفه ها، دانشجویان دختر و پسر فقط از نظر "عوامل ناشی از تعامل با کتابداران" تفاوت معناداری دارند. نتیجه گیری: با بررسی میزان اضطراب کتابخانه ای دانشجویان به تفکیک جنسیت، آنها تفاوتی از نظر نمره اضطراب کتابخانه ای ندارند. در بین مؤلّفه های اضطراب کتابخانه ای این تفاوت فقط در مؤلّفه" عوامل ناشی از تعامل با کتابداران" دیده شد که انجام پژوهش های بیشتری در این زمینه توصیه می شود.

در تعریف نفس و بیان ویژگی های آن در مباحث مربوط به نفس شناسی فلسفه صدرایی بحثی ویژه درباره جنسیت بیان نشده و این امر موجب شده است محققانی که در این زمینه پژوهش کرده اند، نفس را بدون جنسیت توصیف کنند؛ اما در این مقاله سعی شده است با توجه به مبانی حکمت صدرایی از قبیل وحدت نفس و بدن در مراحل متناظرِ وجودی خود و... جنسیت داشتن برای نفس تبیین شود. البته این ویژگی مختص نفس است و به سایر مجردات قابل اطلاق نیست؛ چراکه نفسانیت نفس به همراهی آن با بدن در تمام ساحات وجودی نفس است. با اثبات جنسیت داشتنِ نفس، درواقع انسان ها به دو نوع اصلی تقسیم خواهند شد. ارزش این تقسیم در رد نظر برخی مکاتب فمنیستی که احقاق حقوق زنان را در برابری زن و مرد در تمام شئون می دانند و نیز تبیین تفاوت های میان دو جنس بسیار روشن است. در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیل مبانی حکمت صدرایی جنسیت پذیری نفس تبیین شده است.

مسئله این پژوهش، چگونگی بازنمایی عملکرد اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب اسلامی ایران است. برای این منظور با استفاده از روش کیفی تلفیقی نشانه شناسی، بازنمایی ارزش های زن در سینمای بعد از انقلاب مورد مقایسه قرار گرفته است. در چارچوب نظری این تحقیق نظریه نمایش جنسیت و کنش متقابل گافمن و ایده آل تایپ ماکس وبر استفاده شده اند و بدین ترتیب الگوهای تفسیری و تفسیر ارزش های اجتماعی بازنمایی شده در خصوص زنان در سینمای بعد از انقلاب ساخته شده اند. نمونه های انتخاب شده در دو سطح تحلیل (الگوی روایت بارت، الگوی سلبی و کادوری) مورد مطالعه قرار گرفته اند. با مشاهده و تحلیل فیلم ها طبق الگوهای بیان شده، یافته های تحقیق در دو الگوی تفسیری بیان شده اند. مدل "تحول سوژگی؛ دگرگونی در تفسیر" بیانگر برساختگی "صبر و تحمل" و "دگرگونی در اندیشه و تفسیر زن" و مدل "دروغ، چندچهرگی؛ فریب ساختار" بیانگر برساختگی "دروغگویی" به عنوان عملکرد اجتماعی تکرارشونده و ارزش اجتماعی زن در سینمای ایران پس از انقلاب هستند.

مطالعه انتقادی آثار رسانه ای برای آشکارسازی لایه های گوناگون آن ها با اقبال پژوهشگران و جامعه علمی روبرو شده است.  پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی تحلیلی است که به مطالعه انتقادی تبلیغات تجاری تلویزیونی ایران بر اساس نوع مخاطب زن و مرد پرداخته است. برای این منظور تعداد 10 فقره آگهی تلویزیونی تجاری اخیر پخش شده از تلویزیون ایران بر اساس دیدگاه کوک مورد مطالعه قرار گرفته است.  تحلیل یافته های تحقیق بیانگر آن است که در آگهی های تلویزیونی از ابزارهای زبانی نظیر شعر، ضرب المثل، استعاره، تکرار، کنایه، بزرگ نمایی، جناس و غیره برای جلب توجه مخاطب به کالای تبلیغی و انتقال مفهوم استفاده می شود.  وقتی کالایی تبلیغ می شود هدف آن فروش محصولی است که به زعم تولیدکنندگان در بیشتر موارد انتخاب کردن و انجام کارها را برای مخاطبان ساده تر و راحت تر می کند. هم چنین با برانگیختن برخی ویژگی های جنسیتی مختص به جنس زن نظیر زیبایی، آراستگی، کدبانوگری و مانکنیسم و برخی ویژگی های جنسیتی خاص مردان نظیر تناسب اندام، کسب مقبولیت بیشتر در محیط کاری، تأکید بر نقش تأمین کنندگی مرد، مخاطب را به خرید محصول ترغیب می کند.  به دلیل وجود تفاوت های جنسیتی در جامعه، در ایدئولوژی های بکاررفته در آگهی های میان مخاطبان زن و مرد نیز تفاوت هایی وجود دارد.  بر اساس یافته های تحقیق، تفاوت های جنسیتی در مخاطب زن و مرد از طریق عناصر زبانی مانند ویژگی های نحوی، آوایی، معنایی و عناصر فرا زبانی مانند ایدئولوژی، پیام نهفته در تبلیغ، لحن، صدا، و طرز بیان مورد توجه سازندگان آگهی های بازرگانی قرار گرفته است.  

در طول تاریخ، زنان یکی از گروه هایی بوده اند که در حاشیه قرار گرفته اند و این پدیده در حوزه علوم و حرفه های مرتبط با فناوری های دیجیتال نیز قابل مشاهده است. گرایش به مطالعات جنسیت در علم و فناوری، در پاسخ نیاز به ضرورت حضور زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه در عرصه علم و فناوری پدید آمده است. فناوری های دیجیتال یکی از عوامل تأثیرگذار در شکل گیری جوامع در آینده خواهند بود و لذا مشارکت فعالانه زنان در فرآیند تولید این فناوری ها می تواند آنها را از نادیده گرفتن ارزش های زنانه نگر دور نگه دارد. در این مقاله تلاش شده زمینه نقش زنان در توسعه این فناوری ها بررسی شود. این مقاله، مطالعه ای راهبردی بوده که به روش کتابخانه ای انجام شده است. با فیش برداری از منابع متعدد سعی بر این بوده که با تکیه بر رهیافت فیلسوفان فمینسیت تفاوت گرا و انتخاب مدل طراحی حساس به ارزش در تولید فناوری های دیجیتال، ابتدا به آسیب هایی که در اثر عدم حضور زنان در این فرآیند به وجود آمده اشاره و سپس راهکارهایی برای ایجاد توازن جنسیتی در این فرآیند پیشنهاد شود. مطالعه نشان داده که در صورت پیگیری این سیاست های کلان و راهکارهای پیشنهادی سیاست گذاران، طراحان و کاربران فناوری های دیجیتال، زنان می توانند جایگاه اثرگذاری در توسعه فناوری های دیجیتال پیدا کنند و در نتیجه، فناوری هایی که تولید می شوند نیز سوگیری کمتری علیه زنان داشته باشند و عادلانه تر خواهند بود. کلیدواژه ها : 

مقدمه: ورزش بخش مهمی از زندگی دانشجویان محسوب می شود. تأثیر جنسیت و نوع ورزش دانشجویان بر رشد اجتماعی آنها می تواند متفاوت باشد. هدف پژوهش حاضر مقایسه رشد اجتماعی در دانشجویان ورزشکار (رشته های تیمی و انفرادی) و غیرورزشکار دانشگاه فرهنگیان بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی مقطعی بود. جامعه آماری شامل 2000 دانشجوی پسر و دختر در حال تحصیل در دانشگاه فرهنگیان استان مازندران بودند. 300 نفر از دانشجو معلمان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه رشد اجتماعی وایتزمن (1990) بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس دوطرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون تحلیل واریانس دوطرفه، اثر اصلی جنسیت و اثر اصلی گروه معنادار است. با وجود این، اثر تعاملی گروه و جنسیت معنادار نشد. میزان رشد اجتماعی دانشجویان دختر در مقایسه با دانشجویان پسر بالاتر بود. بر اساس نتایج آزمون تعقیبی توکی، گروه ورزشکاران نسبت به غیرورزشکاران به طور معناداری بهتر بودند. با وجود این، هرچند ورزشکاران رشته های انفرادی نسبت به ورزشکاران تیمی از میانگین رشد اجتماعی بیشتری برخوردار بودند، اما اختلاف آنها معنادار نبود. نتیجه گیری: با توجه به رشد اجتماعی بالاتر ورزشکاران نسبت به غیرورزشکاران و همچنین نمرات رشد اجتماعی تقریباً یکسان در هر دو گروه ورزشکاران (رشته های تیمی و انفرادی)، پیشنهاد می شود مربیان از طریق تأکید بر اهمیت یکسان هر یک از ورزشکاران سبب ایجاد جو حمایتی شوند و زمینه ساز رشد اجتماعی در بین تمامی افراد را فراهم آورند. 

ادراک عمومی از حقوق شهروندی نشات گرفته از عوامل متعددی است که تا حد زیادی به برداشت های حسی و شناختی شهروندان مرتبط می باشد. پژوهش حاضر به بررسی این ابعاد و عوامل موثر بر آن و ارتباطش با مفهوم جنسیت می پردازد و با بررسی وضعیت ادراک زنان از نظریه حق بر شهر لوفور در بستر شهر قزوین، احتمال وجود تفاوت های جنسیتی در بهره مندی از این حق را نیز مورد بررسی قرار می دهد. حجم نمونه 390 نفر از دوجنسیت در شهر قزوین و انتخاب نمونه با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای توام با طبقه بندی صورت گرفته است . برای این منظور از روش آماری رگرسیون لجسیتک اسمی دو وجهی و با در نظر گرفتن مؤلفه های تأثیر گذار بر حق بر شهر در نرم افزارR استفاده گردید. نتایج نشان می دهد جنسیت نقش مهمی در میزان ادراک این مهم داشته و شهروندان مرد به احتمال 27 درصد، بیش از شهروندان زن ، ادراک بهره مندی از حق بر شهر را دارند. همچنین می توان به این نتیجه رسید که در میان ابعاد بررسی شده، بعد آسودگی فیزیکی بیشترین تمایز در میزان رضایتمندی داشته است که نشان می دهد فضاهای شهر قزوین احساس امنیت زنان را به اندازه مردان تأمین نمی کند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش آموخته شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسب وکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک بعدی و جزیره ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریه داده محور استفاده نموده است. داده های کیفی با کمک ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و با روش نمونه گیری هدفمند از 22 نفر از زنان و مردان دانش آموخته شاغل در شهر تهران و با نرم افزار MAXQDA و روش نظریه داده محور تفسیر شده است. مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات جامعه هدف این پژوهش نشانگر آن است که در تعامل با مجموعه ای از شرایط همچون شرایط علّی (مناسبات جنسیتی حاکم بر فضای کار، باورهای جنسیتی و قواعد ساخت دهنده)، شرایط زمینه ای (چالش های فضای کار، ماهیت فضای کار و حمایت شبکه های ارتباطی)، شرایط مداخله گر (آشنایی با جایگاه حرفه ای، کیفیت شغلی و پارادوکس دانشگاه و بازار کار)، و پدیده هسته (ساخت جنسیتی اشتغال) معنا می یابد. زنان شاغل وقتی در شرایط دسترسی نابرابر به فرصت ها و منابع قرار می گیرند، با استراتژی کنشگری فعال خود می توانند نحوه دسترسی به منابع را تغییر دهند؛ اما این به معنای آزادی مطلق نیست و ساختار حاکم بر فضای کار با قواعد و منابعی مانند مناسبات جنسیتی، باورهای جنسیتی، قواعد ساخت دهنده، فقدان حمایت شبکه های ارتباطی، فضای کار آمرانه، چالش های محیط کار و تناقض بین خروجی دانشگاه و  نیازهای بازار کار، کنش آنها را تغییر داده و با محدود کردن زنان، الزام آور بودن خود را نشان می دهد. مردان همچون زنان به وجود نوعی سلطه مردانه در کار، وجود قوانین تبعیض آمیز، چالش های فضای کار، و پارادوکس دانشگاه و بازار کار در به حاشیه راندن زنان اذعان داشتند. بر مبنای این نتایج و نگاه چندمتغیره به برساخت جنسیت در فضای کار، دست یافتن زنان به امکان مشارکت بیشتر و سوق یافتن فضای کار به سمت بی سالاری جنسیتی، در تعامل با بازاندیشی در سیاست گذاری های اشتغال، اصلاح نگرش مدیران، و برقراری توازن قدرت در خانواده امکان پذیر خواهد شد.