سواد بدنی

هدف این پژوهش، تعیین ارتباط میزان فعالیت بدنی با زیر سازه های تشکیل دهنده سواد بدنی (درک و دانش، انگیزش و شایستگی بدنی) دختران 10 ساله ناحیه یک شهر اهواز بود. ازمیان کل جمعیت دانش آموزی این ناحیه، دو مدرسه با بیشترین تعداد دانش آموز در این محدوده سنی انتخاب شدند. تعداد 220 نفر واجد شرایط برای انجام پژوهش دعوت به همکاری شدند. تحلیل داده ها از رگرسیون چندگانه و همبستگی پیرسون نشان داد که عوامل سواد بدنی، انگیزش و شایستگی بدنی با میزان فعالیت بدنی ارتباط معناداری نداشتند و فقط دانش نظری قابلیت پیش گویی مناسبی برای فعالیت بدنی شرکت کنندگان داشت. نتایج نشان داد که برای افزایش میزان فعالیت بدنی دانش آموزان دختر در مدارس ابتدایی، به همان اندازه که بر فعالیت عملی تأکید می شود، به دانش نظری نیز باید توجه شود.

هدف از این پژوهش، بررسی سطح سواد بدنی دانش آموزان هشت تا دوازده ساله بود. روش پژوهش توصیفی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها زمینه یابی و میدانی است. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پایه دوم تا ششم ابتدایی شهر تهران تشکیل دادند. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای–چندمرحله ای استفاده شد. تعداد 284 دانش آموز از میان هشت مدرسه، حاضر به شرکت در این مطالعه شدند. از ابزار سواد بدنی، استفاده شد که شامل چهار مقیاسِ شایستگی جسمانی، فعالیت حرکتی روزانه، انگیزش و اعتمادبه نفس، دانش و درک است. نتایج، سطح سواد بدنی دانش آموزان را وضعیتِ ضعیف و ابتدایی نشان داد. مشخص شد رابطه و تفاوت معناداری میان نمرات سواد بدنی با جنسیت، سن و شاخص توده بدنی وجود دارد، به طوری که گروه پسران از سواد بدنی بالاتری برخوردار بودند. با افزایش سن سطح سواد بدنی بهبود یافت. البته این بهبود در مرحله گذر از دوره کودکی پایانی به دوره نوجوانی، کمتر بود. همچنین گروه دانش آموزان با شاخص توده بدنی چاق و اضافه وزن از سواد بدنی کمتری نسبت به دانش آموزان با شاخص توده بدنی متناسب برخوردار بودند. در نتیجه بررسی های انجام شده مشخص شد دانش آموزان هشت تا دوازده ساله از سطح سواد بدنی قابل قبولی برخوردار نیستند. این مطلب بیانگر آن است که دانش آموزان پایه دوم تا ششم ابتدایی از داشتن سبک زندگی فعال و سالم فاصله دارند و در صورت جدی نگرفتن این مسئله ممکن است سلامت این قشر از جامعه را با خطرهای متفاوت جسمی، روانی و حرکتی در آینده روبه رو کند.

زمینه: سواد بدنی در سال های اخیر به صورت گسترده مورد توجه محققان بوده اما ابزار های محدودی برای سنجش آن وجود دارد و در ایران هنوز ابزار معتبری برای سنجش سواد بدنی گزارش نشده است. هدف: این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی ابزار سواد بدنی ادراک شده سام (2016) انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی بوده و جامعه پژوهشی شامل دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهر تهران در سال تحصیلی 98-99 بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از مناطق مختلف شهر تهران انتخاب شدند. حجم نمونه پژوهش 836 نوجوان 12-18 ساله بود. فرآیند ترجمه پرسشنامه به صورت رفت و برگشتی انجام شد، سپس درستی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات 10 متخصص علوم ورزشی انجام شد. پس از توزیع پرسشنامه در نمونه، داده ها در مدل سه عاملی مفروض سام (2016) آزمون شد. همچنین برای برسی قابلیت اعتماد ابزار، پرسشنامه مجددا توسط 30 آزمودنی با فاصله 11 روز تکمیل شد. داده ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب همبستگی آلفای کرونباخ و پیرسون تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که شاخص های CFI ، NFI ، GFI ، IFI (0/9<)، PCFI ، PNFI (0/5<) و AGFI (0/8<) برازش مطلوب مدل را نشان می دهد و مدل سه عاملی تأیید شد. همچنین ابزار از همسانی درونی و قابلیت اعتماد بازآزمای مطلوبی در عوامل و کل پرسشنامه (0/7<) برخوردار بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پرسشنامه فارسی سواد بدنی ادراک شده دارای درستی و قابلیت اعتماد مناسبی می باشد و می تواند جهت ارزیابی سواد بدنی ادراک شده نوجوانان استفاده شود.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثر بازی های بومی محلی و حیاط پویا بر کارکرد شناختی، سواد بدنی و پیشرفت تحصیلی کودکان 8 تا 12 ساله بود. آزمودنی ها 60 دانش آموز دبستانی پسر با میانگین و انحراف معیار سنی 43/2 ± 32/10 سال بودند. اجرای این پژوهش شامل چهار مرحله پیش آزمون و تمرینات به دو شیوه بازی های بومی-محلی و حیاط پویا، پس آزمون و آزمون پیگیری بود. متغیرهای وابسته شامل کارکرد شناختی، سواد بدنی و پیشرفت تحصیلی بود که بهترتیب از ابزارهای تکلیف معکوس، سواد بدنی کانادا، پرسشنامه خودکارامدی تحصیلی برای ارزیابی آنها استفاده شد. بازی های بومی-محلی شامل آموزش براساس دوازده بازی بومی-محلی بود که بیشتر بر حرکت و تعامل بین فردی تکیه داشتند. علاوه بر این، گروه کنترل تمرینات حیاط پویا را که شامل برخی از حرکات از پیش تعیین شده بود، انجام دادند. پس از اطمینان از توزیع طبیعی داده ها، توسط آزمون شاپیرو-ویلک، از آمار توصیفی و روش های آماری آزمون تحلیل واریانس مرکب 3*2 و آزمون تعقیبی بنفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر کارکرد شناختی برای گروه تمرینات بازی های بومی محلی به نسبت گروه کنترل بیشتر بود (001/0; P=49/14F=). در ضمن سواد بدنی گروه بازی های بومی محلی افزایش بیشتری نسبت به گروه کنترل داشت (001/0; P=53/70F=). علاوه بر این، امتیازات پیشرفت تحصیلی برای گروه بازی های بومی محلی و کنترل در مرحله پس آزمون به نسبت پیش آزمون افزایش یافته بود (01/0; P=44/34F=)، اما این افزایش در گروه بازی های بومی محلی بیشتر بود (03/0; P=17/2t=). نتایج پژوهش حاضر، بازی های بومی محلی را به عنوان مدلی بهتر در مقایسه با مدل حیاط پویا، برای بهبود کارکرد شناختی، سواد بدنی و پیشرفت تحصیلی کودکان، پیشنهاد می کند.

سواد بدنی موضوعی مهم در مسیر حفظ سلامت فردی و اجتماعی است. فردی دارای سواد بدنی است که روحیه و انگیزه لازم برای فعالیت های بدنی را داشته باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط اعتماد به نفس با انگیزه آموزش فعالیت بدنی: نقش واسطه ای سواد بدنی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل معلمان تربیت بدنی مقطع ابتدایی (معلمان عمومی و تخصصی تربیت بدنی) استان خوزستان بود. نمونه آماری به دلیل گسترده بودن در ابتدا به روش تصادفی خوشه ای چهار شهر اهواز، بهبهان، مسجدسلیمان و دزفول (790=N) انتخاب شدند. سپس با استناد به جدول کرجسی و مورگان (258=n) نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از سه پرسش نامه اعتماد به نفس آموزش تربت بدنی اسپیتل (2015)، پرسش نامه سواد بدنی چوی و همکاران (2020) و پرسش نامه انگیزه آموزش فعالیت بدنی اسپیتل (2015) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد اعتماد به نفس معلمان با انگیزه آنان برای آموزش تربیت بدنی رابطه معنا داری داشت (434/0) و اعتماد به نفس معلمان با سواد بدنی آنان رابطه معنا داری داشت (591/0). همچنین سواد بدنی معلمان با انگیزه آنان برای آموزش تربیت بدنی رابطه معناداری داشت (383/0)، و درنهایت اعتماد به نفس با انگیزه معلمان ورزش مقطع ابتدایی برای آموزش تربیت بدنی با نقش واسطه ای سواد بدنی رابطه معناداری داشت که 69 درصد اثر کل اعتمادبه نفس معلمان بر انگیزه آموزش تربیت بدنی از طریق غیرمستقیم توسط متغیر میانجی سواد بدنی تبیین می شود. با توجه به اهمیت ارائه آموزش تربیت بدنی باکیفیت در سطح دبستان و اینکه سواد بدنی پایه و اساس آشنایی با مهارت های رفتاری و حرکتی، آمادگی جسمانی، آگاهی، دانش و درک سالم زیستن و تقویت فرصت تفریحات بدنی به شمار می رود، پیشنهاد می شود از معلمان متخصص و با سطح سواد بدنی بالا برای تدریس درس تربیت بدنی در مقطع ابتدایی استفاده شود

با وجود سال های اندکی که سواد بدنی در دنیا معرفی و گسترش یافته، ساختارهای سواد بدنی در منابع مختلف متفاوت بوده است. نبود یک ساختار جامع و روشن از سواد بدنی و ویژگی های مربوط به آن می تواند درک افراد از مشارکت و فعالیت را تحت تاثیر خود قرار دهد. لذا هدف این تحقیق ارائه یک چهارچوب روشن از مدل سواد بدنی بر پایه دیدگاه های متخصصان در ایران بود. برای دستیابی به این هدف از مدل تئوری زمینه ای اشتراوس-کوربین استفاده شد و داده ها از طریق مصاحبه با 14 متخصص و تحلیل طی مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته های تحقیق نشان داد سواد بدنی توانایی/ظرفیت متاثر از رشد در ابعاد چندگانه (شناختی، روانشناختی، جسمانی و رفتاری) در قالب سبک زندگی فعال است. یافته ها همچنین نشان داد شرایطی مانند جنسیت، اختلالات، سن، مشارکت در فعالیت بدنی زمینه هایی برای بروز سواد بدنی هستند، همچنین عواملی مانند آموزش و پرورش، وزارت ورزش، وزارت بهداشت، بهزیستی و شهرداری ها، عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، رسانه و خانواده بر سواد بدنی تاثیر می گذارند. علاوه بر این ، آموزش، مداخلات در کودکی و نوجوانی، فراهم کردن امکانات، افراد متخصص و سیاست گذاری مناسب می تواند به توسعه سواد بدنی کمک کند. یافته ها نشان داد پیامد سواد بدنی می تواند بهبود سبک زندگی، حفظ سلامت و تندرستی، افزایش مشارکت در فعالیت بدنی و سلامت جامعه باشد. نتایج مطالعه حاضر الگوی جامع و شفافی از چارچوب سواد بدنی را شناسایی کرد و می تواند به متخصصان، محققان و سیاست گذاران در ارائه سواد بدنی به جامعه کمک نماید.

زمینه: ازآنجایی که گسترش فن آوری های نوین، پیشرفت سواد رسانه ای و عدم تحرک کافی افراد، منجر به کم سوادی حرکتی شده است، استفاده از رویکردهای نوین آموزشی می تواند سطح سواد بدنی کودکان را افزایش دهد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله شناختی - حرکتی بر سواد بدنی و لذت از فعالیت بدنی دانش آموزان دختر در یک طرح پیگیری دوماهه بود. روش: تحقیق حاضر نیمه تجربی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر 10 تا 12 سال شهر یزد بود که تعداد 40 نفر (20 نفر گروه آزمایش، 20 نفر گروه کنترل) با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و انجام آزمون های سواد بدنی و تکمیل پرسشنامه لذت از فعالیت بدنی (مور و همکاران، 2001) به صورت پیش آزمون - پس آزمون، پیگیری با گروه کنترل در این پژوهش شرکت کردند. گروه آزمایش به مدت 18 جلسه به صورت 3 جلسه در هفته در برنامه شناختی - حرکتی شرکت کردند و گروه کنترل فعالیت های معمول خود را انجام دادند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری تکراری و آزمون t مستقل در سطح معنی داری 0/05 p≤ انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که شرکت کنندگان گروه آزمایش در سواد بدنی و لذت از فعالیت بدنی در پس آزمون و پیگیری، عملکرد بهتری نسبت به پیش آزمون داشتند، اما در گروه کنترل تفاوت معنی داری بین مراحل آزمون مشاهده نگردید. همچنین در مقایسه گروه ها، نتایج نشان دهنده عملکرد بهتر شرکت کنندگان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در سواد بدنی و لذت از فعالیت بدنی بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان از مداخله شناختی - حرکتی جهت توسعه سواد بدنی و افزایش لذت از فعالیت بدنی دانش آموزان دختر استفاده نمود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سواد بدنی و انگیزش حرکتی بر اساس اعتیاد به اینترنت در بین دانش آموزان دختر دوره ابتدایی انجام شد. روش این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر شاغل به تحصیل در مدارس دوره ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود که تعداد 438 نفر با استفاده از نرم افزار G Power و به روش در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های اعتیاد به اینترنت (IAQ) چن (2003)، سواد بدنی (PHIQ) لانگمیر و همکاران (2017) و انگیزش حرکتی (MMQ) نظرپوری و همکاران (1399) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد بین اعتیاد به اینترنت با سواد بدنی و انگیزش حرکتی رابطه منفی معنادار وجود دارد (05/0>p). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد 25 درصد از تغییرات سواد بدنی و انگیزش حرکتی از طریق اعتیاد به اینترنت تبیین شد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که اعتیاد به اینترنت عامل مهم پیش بینی کننده سواد بدنی و انگیزش حرکتی در دانش آموزان است.

هدف از پژوهش حاضر تدوین مدل ارتباطی سواد بدنی با انگیزش و اشتیاق شغلی معلمان تربیت بدنی ایران بود. روش پژوهش حاضر توصیفی – همبستگی از نوع معادلات ساختاری، می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل معلمان تربیت بدنی سراسر ایران در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد(28000=N ). نمونه گیری تصادفی به صورت خوشه ای-مرحله ای و بر مبنای جدول مورگان 379 تن در نظر گرفته شد. جهت دستیابی به اهداف پژوهش از سه پرسشنامه سواد بدنی محقق ساخته، پرسشنامه انگیزش شغلی هاکمن و اولدهام(1976) و پرسشنامه اشتیاق شغلی اوترخت(شوفلی و همکاران،2002) استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه ها مورد تأیید 20 تن از متخصصان مدیریت ورزشی قرار گرفت. پایایی پرسشنامه ها در یک مطالعه مقدماتی بر روی 30 تن از آزمودنی به ترتیب برابر 89/0، 95.5و 96.5 آلفای کرونباخ به دست آمد. برای تحلیل داده ها از روش آماری توصیفی و استنباطی، مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از دو نرم افزار SPSS و Smart PLS)) استفاده شد. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان از برازش مطلوب مدل داشت.

این پژوهش با هدف تعیین تأثیر سواد رسانه ای بر سواد بدنی مخاطبان ورزشی انجام شد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی بود که به شکل میدانی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مخاطبان شهر اراک بود که برنامه های ورزشی شامل استانی و ملّی را از رسانه های مختلف اعم از تلویزیون، مجلات، فضای مجازی و غیره دنبال می کردند. به منظور تعیین نمونه آماری تحقیق، از روش غیر تصادفی در دسترس استفاده شد و 250 پرسشنامه بین تمامی مخاطبین توزیع شد که در نهایت 200 پرسشنامه سالم برگشت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد. برای بررسی سواد رسانه ای از پرسشنامه سواد رسانه ای تامن  (1995) با 59 گویه و برای سنجش سواد بدنی از پرسشنامه استاندارد سواد بدنی سام و همکاران (2016) شامل 9 گویه استفاده شد. پس از تأیید روایی محتوایی ابزار تحقیق، توسط 8 تن از اساتید مدیریت ورزشی، به منظور تعیین پایایی پرسشنامه ها، آزمون آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت که ضرایب بالای 0.7 به دست آمد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 و پی ال اس نسخه 3 استفاده شد. یافته ها نشان داد؛ سواد رسانه ای بر سواد بدنی و ابعاد آن شامل درک و دانش مخاطبان، احساس خود و اعتماد به خود و همچنین خودبیانگری و ارتباط با دیگران تأثیر معنی داری دارد. رسانه ها با توجه به نقش آموزشی که دارند می توانند سبب ترویج فعالیت های ورزشی و بدنی در میان مخاطبان شده تا نسبت به فعالیت های بدنی آگاهی بیشتری یابند.

هدف پژوهش حاضر، ارائه چهارچوب مفهومی منسجم از سواد بدنی به همراه الزامات پیاده سازی این مفهوم در محیط های آموزشی به ویژه مدارس آموزش پرورش بود. این پژوهش به لحاظ روش شناسی، مبتنی بر رویکردهای کیفی سنتز پژوهی با محوریت مرور سیستماتیک بود. نمونه مطالعه از نوع اسنادی ثانویه با تأکید بر مقالات لاتین 2023- 2018 بود. فرایند غربالگری و تعدیل مطالعات با استفاده از جریان غربالگری و تعدیل مطالعات (PRISMA, 2020) صورت گرفت. روش تجزیه و تحلیل اسناد نیز تحلیل مضمون بود که به صورت دستی انجام شد و طراحی مدل با استفاده از نرم افزار ATLAS.TI صورت گرفت. معیارهای کیفیت شواهد «اعتبار، قابلیت انتقال، قابل اعتماد بودن و تأییدپذیری» در سراسر فرایندهای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها به کار رفت. از طریق تحلیل مضمون استقرایی ادبیات مرتبط، مؤلفه های اساسی سواد بدنی شناسایی شد و به چهار حوزه جسمانی، شناختی، روانی-عاطفی و رفتاری-اجتماعی طبقه بندی شد. در راستای الزامات پیاده سازی سواد بدنی در مدارس نیز چهار الگوی معنایی یعنی مربیان آموزش دیده، تجارب معنادار و سرگرم کننده، محیط انگیزشی و توانمندساز بودن برنامه های سواد بدنی برای دانش آموزان استخراج شد. همچنین می توان از استراتژی های آموزشی ت.ا.ر.گ.ت. (TARGET) ازجمله توزیع متنوع کار، تفویض قدرت و تصمیم گیری، روابط مثبت، گروه بندی متنوع، استراتژی ارزیابی سازنده و عنصر زمان، به منظور ایجاد جو انگیزشی برای توسعه سواد بدنی در بین دانش آموزان استفاده کرد.