سازمان صنفی

باور غالب در مطالعات جامعه شناسی تاریخی این است که انجمن ها و سازمان های صنفی در شهرهای ایران فعالیت نداشته اند، اما مقاله حاضر برمبنای چارچوبی جامعه شناختی نشان می دهد در اواخر سده میانه در ایران، پیشه وران در تعامل با سازمان های فتوت، نوعی سازمان صنفی تشیکل داده اند که با سازمان های صنفی قرون وسطی در غرب متفاوت است. چارچوب جامعه شناختی مقاله حاضر مبتنی بر یک سنخ سازمان صنفی پیشامدرن و برگرفته از آرای دورکیم است. برمبنای این چارچوب، به نظر می رسد اصناف در اواخر سده های میانه در ایران در پیوند با سازمان های فتوت صوفیانه، شکلی از سازمان صنفی به وجود آوردند که می توان آن را «سازمان صنفی دینی» نامید. آنچه در این دوران، سازمان صنفی را به عنوان انجمن های حرفه ای در شهرها متشکل تر و منسجم تر ساخت، فتوت صوفیانه به عنوان آیینی دینی بود که بر منافع حرفه ای اعضا اولویت داشت. این سازمان صنفی دینی، تنها با تکیه بر آیین و انجمن دینی می توانست تا حدودی از انسجام سازمان یافته و رسمیت برخوردار شود. این امر نشان می دهد تا چه حد ماهیت و سازمان ایدیولوژی حاکم بر اصناف بازار در شهرهای ایران، در هر دوره اهمیت دارد.

اهمیت توجه به روابط عمومی به عنوان یک نهاد تاثیرگذار ارتباطی بر صاحب نظران و فعالان حوزه ارتباطات بسیار روشن است اما این تصور که روابط عمومی ها مبلغ سازمان بوده و وظیفه ای جز برجسته سازی مدیران خود ندارد را باید پاک کرد و هویتی واقعی به روابط عمومی ها بخشید. روابط عمومی ها بخش مهم نظام اداری کشور و دولت به شمار می روند؛ با توجه به گستره روابط عمومی در کشور، این نهاد علاوه بر ایفای نقش مؤثر در سازمان خود، در مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز نقش مهمی ایفا می کند. براین اساس، ظرفیت ها و قابلیت هایی که روابط عمومی در عرصه های مختلف و از همه مهم تر عرصه مدیریت کشور و نظام اداری دارند، باعث شده تا نگاه ها به سمت این بخش به عنوان بخشی اساسی و اثرگذار در سازمان جلب شود. نتایج پژوهش های انجام شده، نشان می دهد که مردم و مشارکت آن ها در تصمیم گیری و اجرای امور نقشی جدی و فعال داشته و در تشکیل حکومت، قانون گذاری، سیاست گذاری، اجرای قوانین و اداره کشور نیز تاثیرگذار بوده اند، بنابراین می توان دریافت که می توان حوزه تخصصی روابط عمومی و ارتباطات را با به کارگیری ظرفیت های بالقوه موجود در بین کارشناسان و فعالان این حوزه هویت صنفی روابط عمومی ها را ارتفا داده و ایماژه زیبایی از آن نشان داد و در جامعه گام های موثر برداشت. با توجه به وجود نهادهای صنفی، علمی، حاکمیتی، سیاسی در حوزه روابط عمومی اما جای یک نهاد حرفه ای همچون سازمان نظام روابط عمومی که موظف به توسعه حرفه ای روابط عمومی است در میان نهادهای روابط عمومی خالی است.

اقشار اجتماعی جامعه ایران در ادوار تاریخی مختلف بسته به نوع شرایط سیاسی و اجتماعی، دارای موقعیت و به تبع آن منشأ بروز اثراتی در حوزه های مختلف و مرتبط با جایگاه و کارکردهای خویش بوده اند. چنان که هنرمندان و صنعتگران عصر تیموری به دلیل حجم قابل توجه تحولات هنری و صنایع دستی رخداده در این زمان، دارای موقعیت اقتصادی متفاوتی شدند. بررسی سلسله مراتب صنفی، نوع تعاملات با حکومت، وضعیت درآمدی و معیشتی و فرصت ها و چالش های اقتصادی فراروی هنرمندان و صنعتگران از مسیرهای شناخت موقعیت و وضعیت اقتصادی آنان در این زمان هستند. دستاوردهای تحقیق نشان می دهد اقدامات و شرایطی نظیر معافیت مالیاتی، علاقمندی و رقابت شاهزادگان در کنار مشارکت اقتصادی سایر اقشار اجتماعی، ثبات سیاسی، توانمندی های فردی و اجتماعی اشخاص، دسترسی آسان و ارزان قیمت به مواد اولیه تولید آثار هنری و صنایع دستی، ساخت و تأمین امنیت مراکز و مسیرهای عرضه آثار و همچنین وجود سازمان و تشکیلات صنفی حاکم و ناظر بر این قشر، در ثبات و بهبود موقعیت اقتصادی آنان در دوره تیموری اثرگذار بودند. بدین لحاظ در پژوهش حاضر با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی ساختار صنفی حاکم بر فعالیت هنرمندان و صنعتگران و تبیین موقعیت اقتصادی آنان در این دوره، پرداخته خواهد شد.