مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
ارزش های اخلاقی
حوزههای تخصصی:
هیئات مذهبی یکی از کانون های تربیت دینی غیررسمی و دارای تاریخچه ای طولانی در تاریخ ایران می باشند. پژوهش حاضر تلاش نموده است با انجام مقایسه ای بین افراد هیئتی و غیرهیئتی، میزان اثرگذاری این مراکز بر مخاطبان خود را مورد سنجش قرار دهد. به این منظور پرسشنامه ای در قالب چهار مقوله (هویت دینی، هویت ملی، ارزش های اجتماعی- اخلاقی و باورهای فردی) ساخته شد. جامعه آماری پژوهش حاضر جوانان29-17 سال مشهدی بودند که در دو گروه هیئتی و غیرهیئتی دسته بندی شدند. به دلیل عدم وجود آمار دقیق از افراد هیئتی و غیرهیئتی روش نمونه گیری در مرحله تعیین طبقه ای غیر نسبتی بوده است.
مقایسه صورت گرفته نشان داد که افراد هیئتی در هر چهار مقوله به طور معناداری از افراد غیرهیئتی بالاتر هستند، ضمناً نمره افراد هیئتی در سه مقوله هویت دینی، هویت ملی و باورهای صحیح فردی از میانگین طیف (نمره متناظر با نقطه برش 50 درصدی) به طور معناداری متفاوت و بالاتر است و در مقوله ارزش های اجتماعی به طرف منفی متمایل می باشد. در مجموع می توان چنین استنباط کرد که برون داد تربیتی هیئات مذهبی در دو مقوله هویت ملی و باورهای فردی رضایتبخش است، در مقوله هویت دینی در حد انتظار نیست و در مقولة ارزش های اجتماعی رضایتبخش نیست.
تزاحم ارزش های اخلاقی در رسانه و راه حل آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اخلاق و رسانه، و تعامل دو سویه آن دو، و نقش اخلاق در رسانه، همواره از مباحث جذاب و در عین حال، چالش زا بوده است. سؤال اصلی این است که آیا در عرصه اخلاق می توان معیارها و ضوابطی را فرازمانی و فرامکانی تصور کرد که همواره اصحاب رسانه در عمل بدان پایبند بوده، و با عمل بدان، رسانه اخلاقی داشت؟ و یا اینکه، اخلاق و ارزش های اخلاقی اموری نسبی اند و در هر زمان و یا مکانی، و نسبت به هر فرد و یا موقعیت اجتماعی، این امور معنا و مفهوم متفاوتی را از حیث ارزش بودند، تداعی می کنند. از سوی دیگر، اگر معتقد به اصول و ارزش های اخلاقی ثابت و فرازمانی باشیم، در تعامل دوسویه اخلاق و رسانه، باید اصحاب رسانه در مقام عمل و در مقام تزاحم، به چه اصول، قواعد و یا معیارهایی پایبند باشند؟ به نظر می رسد، در اسلام ما دارای ارزش های اخلاقی ثابت و فرازمانی و فرامکانی هستیم. ازاین رو، ممکن است اصول حاکم بر رسانه، و ارزش های اخلاقی جامعه، در مقام عمل دچار تزاحم شوند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بحث از تزاحم ارزش های اخلاقی در رسانه پرداخته، معیارهایی را برای برون رفت از این تزاحم ها بیان می کند.
استدلال اخلاقی سورلی بر وجود خدا و پاسخ به مبانی فکری کانت در اتحاد قلمرو اخلاق و طبیعت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از معروف ترین براهین اثبات وجود خدا در سده های اخیر، استدلال اخلاقی امانوئل کانت است. کانت برای محافظت از اطلاق حکم عقل عملی، که همانا دستیابی توأمان شادکامی و فضیلت است، خدایی را فرض می کند که با پیوند دادن دو قلمرو متفاوت اخلاق و طبیعت، این خیر کامل را محقق کرده است. اما منتقدان این استدلال معتقدند که کانت تنها برای معنادار کردن تجربه اخلاقی انسان، چنین چیزی را عملاً فرض کرده است و این ادعا برهانی برای وجود خدا نیست. از این رو برخی از متفکران براهین اخلاقی نوینی پدید آوردند. یکی از این براهین، استدلال اخلاقی از طریق عینیت ارزش های اخلاقی است. ویلیام سورلی با اثبات عینی بودن ارزش های اخلاقی، ذهنی عالی را به عنوان ضرورتی منطقی برای تحقق این وجود عینی ارزش های اخلاقی ثابت می کند و با نگاه ویژه خود به این استدلال، ادعا می کند که نه تنها برهانی نظری بر وجود خداوند فراهم آورده، بلکه توانسته است از اتحاد قلمرو طبیعت و اخلاق، تحت یک واقعیت یکپارچه حمایت کند. ما در این مقاله، استدلال اخلاقی مذکور را تقریر و بررسی خواهیم کرد.
ساخت و اعتبار یابی مقیاس نفوذ آرمانی مدیران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از ابعاد رهبری تحولی، نفوذ آرمانی می باشد که رهبر، مورد اعتماد و احترام پیروان قرار می گیرد و موجب القای غرور و افتخار در آنان می گردد. هدف این پژوهش، ساخت و اعتباریابی مقیاس نفوذ آرمانی مدیران مجتمع های آموزشی صالح آباد در سال تحصیلی 91-1390 می باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی _ پیمایشی بود. جامعة آماری شامل 541 نفر از معلمان دو مقطع ابتدایی و راهنمایی بود. از این تعداد 226 نفر به عنوان نمونه، با استفاده از شیوة نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند و پس از توزیع پرسشنامه ها، 206 پرسشنامه جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. جهت سنجش روایی مقیاس نفوذ آرمانی، از روایی محتوایی، روایی همگرا و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده گردید. نتایج نشان داد که همبستگی مقیاس محقق ساختة نفوذ آرمانی و مقیاس نفوذ آرمانی اطهری 88/0 (05/0 ›P) و رابطة آنها در سطح 001/0 معنادار می باشد. تحلیل عاملی اکتشافی، نفوذ آرمانی را در چهار مولفة الگودهی نقش، بصیرت و چشم انداز، احترام و ارزش های اخلاقی دسته بندی نمود. همچنین در نتایج تحلیل عاملی تاییدی، میزان شاخص های برازش از جمله: : GFI68/0، NNFI: 98/0، :CFI98/0، AGFI: 64/0، :NFI 97/0 و RMSEA: 09/0 به دست آمد. برای محاسبة پایایی مقیاس نفوذ آرمانی از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید که 97/0 به دست آمد. بر این اساس، مقیاس محقق ساختة نفوذ آرمانی از پایایی بالایی برخوردار می باشد.
نقش برنامه های ورزشی تلویزیون در انتقال ارزش ها ی اخلاقی و الگوپذیری دانش آموزان متوسطه شهرستان اسلام آباد غرب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش، مقایسه مدت زمان تماشای برنامه های تلویزیون در بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه و مقایسه ارزش های اخلاقی مورد انتظار و منتقل شونده از طریق تلویزیون در بین دانش آموزان متوسطه دختر و پسر و همین طور مقایسه الگوها در دو بعد زندگی و ورزش و مقایسه ویژگی اخلاقی الگوهای انتخابی بین دانش آموزان متوسطه دختر و پسر بود. این پژوهش با روش پیمایشی انجام گرفت و جامعه تحقیق دانش آموزان دختر و پسر متوسطه شهرستان اسلام آباد غرب در سال 1391 بودند و نمونه تحقیق براساس جدول مورگان 382 نفر تعیین شد که نمونه مورد نظر به صورت تصادفی ساده و خوشه ای انتخاب شد. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که براساس مبانی نظری تهیه شد و روایی آن را استادان دانشگاهی تأیید کردند و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 88/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که بین دختران و پسران از نظر مدت زمان تماشای برنامه های ورزشی تلویزیون، ارزش های اخلاقی (مذهبی) مورد انتظار و ارزش های اخلاقی (سیاسی، فرهنگی و اجتماعی) منتقل شونده از طریق تلویزیون و همین طور ویژگی های اخلاقی الگوهای ورزشی تفاوت وجود دارد.
بررسی تأثیر عوامل مختلف بر فرهنگ حجاب و عفاف و ارزشهای اخلاقی در دبیرستانهای شهرستان گرگان
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با عنوان بررسی تأثیر عوامل مختلف بر فرهنگ حجاب و عفاف و ارزشهای اخلاقی در دبیرستانهای شهرستان گرگان برآمده است و برای بررسی عوامل، به چهار منبع یا ابزار کتب درسی، تعامل اولیای مدرسه با دانش آموزان، فعالیت پرورشی و محتوای ساعات پرورشی در انتقال فرهنگ دینی عفاف و حجاب، با عنوان اهداف جزئی پرداخته است. روش پژوهش توصیفی، جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستانهای شهرستان گرگان به تعداد 18433 نفر هستند که در سال تحصیلی 88-89 به تحصیل اشتغال دارند. این نمونه آماری برگرفته از جدول کرجسی و مورگان به تعداد 377 نفر که به روش تصادفی طبقه ای برحسب جنسیت انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه محقق، ساخته با 42 سؤال بسته پاسخ با پایایی 99 صدم در مقیاس 5 گزینه ای لیکرت با سطوح پاسخ خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد که به ترتیب از 5-1 نمره گذاری شده است. برای سؤالات آزمون، از آزمون کای اسکوئر استفاده شده است. پس از تجزیه و تحلیل، یافته های پژوهش نشان داد که هریک از ابزار انتخاب شده انتقال فرهنگ در آموزش و پرورش یعنی کتب درسی، تعامل اولیای مدرسه، ساعات پرورشی، فعالیت پرورشی در انتقال فرهنگ عفاف و حجاب مؤثر می باشند و دانش آموزان اطلاعات رفتار خود را از این منابع دریافت نموده اند.
ارائة مدل پیشگیری از رفتارهای انحرافی از طریق رهبری و ارزش های اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی مدل پیشگیری از فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی از طریق رهبری اخلاقی و ارزش های اخلاقی اجرا شد. از جامعة آماری یک شرکت صنعتی، 385 نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای نمونه گیری شدند. ابزارهای پژوهش، شامل پرسش نامه نُه سؤالی رهبری اخلاقی، پرسش نامه چهار سؤالی ارزش های اخلاقی، پرسش نامة هشت سؤالی رفتارهای انحرافی و پرسش نامة نُه سؤالی فرسودگی هیجانی بودند. داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون، مدل سازی معادله ساختاری و تحلیل رگرسیون واسطه ای تحلیل گردید. نتایج نشان داد که فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی با رهبری و ارزش های اخلاقی دارای رابطه منفی معنادار (01/0p<) هستند. نتاج حاصل از مدل سازی معادلة ساختاری نیز نشان دادند که رهبری اخلاقی و تأکید بر ارزش های اخلاقی ابتدا موجب تضعیف فرسودگی هیجانی می شوند و سپس فرسودگی هیجانی تضعیف شده زمینه تضعیف گرایش به رفتارهای انحرافی را فراهم می سازد.
ساختار نظام مند مفاهیم اخلاقی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی در نگارش این مقاله، مطالعه روشمند و تحلیلی گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم است؛ به این منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، نقش و جایگاه این گزاره ها در هدایت افراد و جامعه اسلامی به سمت کمال و سعادت تبیین می شود و یک مدل نظام اخلاقی بر اساس آن به دست می آید. این پژوهه بر آن است که با استخراج گزاره های اخلاقی قرآن کریم، تجزیه و تحلیل آن ها و سپس طبقه بندی موضوعی، در نهایت، به تبیین مُدل چگونگی هدایت افراد و جامعه اسلامی بپردازد. گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره های قرآن کریم، در دو بُعد فردی و جمعی، به صورت همسان بیان خواهد شد و به منظور ساخت یک مدل و نظام ساختاری در حوزه اخلاق، چهار رکن اصلی یک نظام (اصول و مبانی نظری، الزامات، مقدمات و موانع) در این زمینه تبیین می شود. در این مقاله سوره «اسراء» نمونه ای است که با روش تحلیل محتوا به مطالعه آن می پردازیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیانگر آن است که گزاره های فردی در دو حوزه فضیلت و رذیلت 47% و گزاره های جمعی بیان شده در این سوره نیز در چهار حوزه فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد، 53% از مجموع گزاره های این سوره را تشکیل می دهد. مدلی که در پایان ذکر می شود، همه جنبه ها و جهات یک نظام اخلاقی در سطح فردی و جمعی را تبیین می کند.
جستاری در باب روابط ارزش های اخلاقی گامی در مسیر کشف نظام اخلاقی قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
اگر آموزه های قرآن را به چند محور و موضوع اصلی تقسیم کنیم، بی شک آموزه های اخلاقی آن از منظری، در شمار مهم ترین ها قرار دارد و چه بسا بتوان اذعان کرد که اگر هستی شناسی وحیانی به مثابه پایه ها و ریشه های معارف قرآنی به حساب آید و احکام عملی شریعت به منزله شاخ و برگ های آن شناخته شود، آموزه های اخلاقی، ثمره و دستاورد آن شجره طیبه خواهد بود. با این همه از دیرباز در میان اندیشه وران مسلمان، این پرسش مطرح بوده است که آیا آموزه های اخلاقی قرآن از ساختاری منطقی و منسجم برخوردار است و اجزا و عناصر آن بر اندیشه ای نظام وار و نگرشی سیستمی استوار است، یا توصیه هایی پراکنده و نامنسجم است که از مبنای واحد و ساختاری مرتبط و نظام وار برخوردار نیست و در نتیجه، پیوندی جدی و معنادار میان آنها نمی توان شناسایی کرد؟ این در حالی است که اثبات تمایز و برتری آموزه های اخلاقی اسلام در مقایسه با سایر مکاتب علمی- اخلاقی، در گرو شناخت و کشف نظام اخلاقی اسلام است.
کشف روابط میان ارزش های اخلاقی، گامی نخست و مهم در شناخت نظام اخلاق اسلامیِ مطرح در آیات قرآن است که در این پژوهش به عنوان درآمدی بر بحث یاد شده مورد بررسی و مداقّه قرار گرفته است.
بررسی مسئولیت اجتماعی سازمانی در رسانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
رسانه ملی در کشور ما به عنوان دانشگاهی عمومی وظیفه خطیر اطلاع رسانی، آموزش همگانی و فرهنگ سازی را بر عهده دارد و در میان رسانه های مختلف نقشی بی بدیل ایفا می کند و همچنین در توسعه پایدار جامعه سهم به سزایی دارد. رسانه ملی، ذی نفعان متعددی از جمله نظام اسلامی و حاکمیت، مخاطبان برنامه ها، کارمندان سازمان صدا و سیما، احزاب سیاسی و دولت دارد که لازم است الگویی مناسب برای پاسخ دهی متوازن به آنها فراهم شود؛ این الگو، برگرفته از مسئولیت های اجتماعی رسانه ملی است. در این مقاله، ضمن شناسایی ذی نفعان رسانه ملی و سپس رتبه بندی آنها بر اساس روش های تصمیم گیری چند معیاره، وضعیت رسانه ملی در اغنای متوازن نیازهای ذی نفعان بر اساس مؤلفه های مسئولیت اجتماعی سازمان سنجیده شده است و برای این مهم، از آزمون های آماری، آزمون فرض میانگین و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عملکرد رسانه ملی در شاخص های مسئولیت اجتماعی سازمان متناسب با شأن و جایگاه ذی نفعان صورت گرفته اما رضایت برخی گروه های ذی نفع مانند احزاب سیاسی و کارکنان ضعیف سنجیده شده است. به این ترتیب، برای نیل به الگوی متوازن پاسخدهی به ذی نفعان نیاز به ارتقای عملکرد اجتماعی رسانه ملی در این حوزه هاست.
نقش رسانه ها در انتقال ارزش های اخلاقی و رابطه آن با وندالیسم در فوتبال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه ارزش های اخلاقی انتقال یافته از رسانه ها به جامعه با کنترل رفتارهای وندالیسمی در بین تماشاچیان فوتبال، با توجه به ویژگی های فردی آنها بوده است. این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی، از نظر استراتژی، توصیفی و از نظر مسیر اجرا، پیمایشی است و به شکل میدانی انجام شده است. تعداد افراد جامعه 20000 نفر از تماشاچیان هوادار تیم های ملوان و پیروزی بوده اند که در لیگ باشگاه های فوتبال در ورزشگاه تختی انزلی حضور داشته اند. جامعه نمونه تحقیق بر طبق جدول مورگان 377 نفر تعیین شده بود و ابزار سنجش تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که با تکیه بر مبانی نظری تحقیق و پرسشنامه تحقیقات مشابه داخلی و خارجی تهیه شد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد که بین میزان کنترل رفتارهای وندالیستی تحت تأثیر نمایش رسانه ای فوتبال با متغیرهای وضعیت تأهل، سن، تحصیلات و اشتغال رابطه معنی دار وجود دارد؛ همچنین اکثریت افراد جامعه تحقیق معتقد بوده اند که رسانه ها در انتقال ارزش های اخلاقی از طریق نمایش فوتبال در قالب رفتارهای مبتنی بر ارزش و معرفی الگوهای اخلاق مدار موفق نیستند و بین متغیرهای ارزش های اخلاقی برگرفته از رسانه ها با متغیرهای کنترل رفتار وندالیستی رابطه معنی دار مشاهده نمی شود.
واکاوی ارزشهای اخلاق حرفه ای (منشوراخلاق کار) مبتنی بر اندیشه مقام معظم رهبری مدظله العالی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ازجمله حوزه هایی که اسلام بدان توجه ویژه داشته، مقوله «کار» است و آن را عمل صالح می داند؛ اما در نظام های سرمایه داری غربی به کار به مقوله ابزار نگاه می کنند. مقام معظم رهبری مدظله العالی در خصوص تفاوت بین این دو دیدگاه، فرمایشات زیادی دارند که می توان از تحلیل بیانات ایشان به یک منشور ارزش های اخلاق حرفه ای دست یافت تا سرلوحه بسیاری از سازمان دولتی، عمومی و خصوصی قرار بگیرد. بدین منظور سؤال اصلی پژوهش آن است که مقام معظم رهبری مدظله العالی با توجه به اندیشه حکیمانه، گسترده و عمیقی که دارند روی چه ارزش هایی در کار و شغل تأکید و توصیه می کنند؟
جهت پاسخ به سؤال تحقیق، از مزیت تحلیلی استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد استفاده گردید و بیانات مقام معظم رهبری مدظله العالی در خصوص کار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از یک ارزش بنیادین، 13 ارزش اساسی و 25 ارزش کارکردی است. بدیدن منظور خدامحوری در کار به عنوان یک ارزش بنیادین و ارزش های اساسی ذیل آن از قبیل تقواپیشگی، مردم گرایی، مسئولیت پذیری، جهاد کاری، انضباط کاری، امانت داری، صداقت، تعهد و مسئولیت، کارآمدی، عدالت محوری، امنیت بخشی، انقلابی گری و وحدت و یکپارچگی به عنوان یافته های اصلی پژوهش محسوب می گردند.
بررسی تأثیر فضای مجازی بر همدلی اجتماعی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با توجه به اهمیت موضوع فضای مجازی و تأثیر آن بر اخلاق اجتماعی، به خصوص در میان دانشجویان، هدف اصلی پژوهش« بررسی تأثیر حضور در فضای مجازی (اینترنت) بر همدلی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران» است. پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی و به دلیل میدانی بودن (پهنانگر) پیمایشی و در طبقه بندی تحقیقات بر اساس هدف، از نوع پژوهش های کاربردی است. داده های مورد نیاز این پژوهش، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به دست آمده است. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه تهران است. روش نمونه گیری نیز خوشه ای چند مرحله ای بوده و حجم نمونه 196 نفر محاسبه شد. نتایج پژوهش، قویاً نشانگر آن هست که دانشجویان دانشگاه تهران بر خلاف انتظار، از میزان معمول کمتر در فضای مجازی حضور داشته و برخلاف تصورات اولیه، وابستگی کمتری به اینترنت دارند. همچنین به لحاظ ارتباط درونی ارزش های اخلاقی و مؤلفه همدلی اجتماعی در وضعیت خوبی قرار دارند. همچنین همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون معناداری آن، رابطه معنادار و مثبتی بین پایبندی در همدلی اجتماعی و میزان حضور در فضای مجازی (و استفاده از اینترنت) نزد دانشجویان دانشگاه تهران وجود دارد. به این معنی که میزان حضور بیشتر در فضای مجازی (و استفاده از اینترنت) بر افزایش تعهد به ارزش های اخلاقی تأثیر داشته و بالعکس. این موضوع بدان معنی است که حضور هدفمند در فضای مجازی لزوماً منجر به تضعیف ارزش های اخلاقی دانشجویان دانشگاه تهران نشده و برعکس موجب تقویت ارزش های اخلاقی آنان شده است.
بررسی جامعه شناختی تاثیر طبقه اقتصادی و اجتماعی بر نظام ارزشی زنان شهر اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش بررسی جامعه شناختی تاثیر طبقه اقتصادی و اجتماعی بر نظام ارزشی زنان شهر اصفهان است. روش این بررسی پیمایشی بوده و به کمک پرسشنامه کتبی اطلاعات این بررسی در میان مناطق چندگانه شهر اصفهان بر اساس فرمول کوکران در میان جمعیت بالای 18 ساله زنان شهر اصفهان جمع آوری شده است. نتایج حاصل از یافته ها گویای وجود رابطه معنادار بین طبقه اجتماعی-اقتصادی پاسخگویان با ارزش های اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بوده است، اما بین طبقه اجتماعی-اقتصادی و گرایش های مذهبی افراد تفاوت معناداری مشاهده نشد و این به دلیل هم سطح بودن اعتقادات دینی و مذهبی افراد است که بر اساس یافته های توصیفی پژوهش دارای بالاترین میانگین در میان سایر متغیرها بوده است. نتایج حاصل از مدلسازی معادله ساختاری گویای منطقی و قابل قبول بودن تمام رابط حاکم بر مدل تجربی تحقیق است و نتایج منطبق بر هم هستند. واژه های کلیدی: نظام ارزشی، ارزش های اخلاقی، ارزش های سیاسی، ارزش های اجتماعی، ارزش های مذهبی، طبقه اقتصادی-اجتماعی.
مفهوم قدرت از دیدگاه نیچه
منبع:
اسفار سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۶
159-186
حوزههای تخصصی:
فردریش نیچه، از اندیشمندان برجستة آلمانی است که متأثر از فیلسوف بدبین هم وطنش، آرتور شوپنهاور، کوشید با تأکید بر ارادة آدمی رویکردی نو به عالم و آدم افکند. او اراده آدمی را، اراده ای معطوف به قدرت می داند. لذا بر محور آن، ساختار هستی شناسی او پی ریزی می گردد؛ بدین معنا که نیچه تمام مفاهیم ارزشی همچون اخلاق، حقیقت و... را متناسب با ارادة معطوف به قدرت در آدمی درک می کند. بر این اساس، نگاهی نسبیّت انگارانه را در پیش می گیرد. نیچه بر آن است که اخلاق سنّتی را فرومایگانی که از شکوفا کردن ارادة معطوف به قدرت خویش ناتوان بودند، بازآفرینی کردند تا ارادة دیگران را بدین وسیله به مهار قدرت خویش درآورند. لذا سخت به مسیحیت، که وارث ارزش های اخلاقی است، می تازد و آن را مایة ننگ بشر غربی برمی شمارد. از این رو، نیچه تنها حقیقت مطلق را ارادة معطوف به قدرت می داند که چون این گونه اراده ها، گوناگون اند و تأویل های آن ها نیز فراوان است، لذا حقیقت ها نیز فراوان خواهند بود. پس، جهان از نگاه او، معنا و ارزش ذاتی ندارد و ارزش ها، به تأویل های آدمیان از ارادة قدرت شان وابسته است. از آنجا که اصل بنیادین در سراسر فلسفه نیچه " اراده معطوف به قدرت" است، در این نوشتار نخست به تبیین ابعاد مختلف این اصل می پردازیم و سپس رویکرد وی را به ارزش های اخلاقی در پرتو آن بررسی می کنیم.
تبیین و نقد آموزش ارزش های اخلاقی در طرح پایدیا
منبع:
مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی (علوم تربیتی از دیدگاه اسلام) سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲
129-151
حوزههای تخصصی:
آموزش ارزش های اخلاقی همواره در نظام های آموزشی جهان، مسأله ای مهم بوده است. هر گونه شکست در عرصه چنین آموزشی، به منزله شکست در نظام آموزشی محسوب می شود. طرح پایدیا به عنوان واکنشی در قبال افول فرهنگی و اخلاقی در نظام آموزشی غرب است که بررسی و نقد آن می تواند موجب استحکام دیدگاه نظری شود. مقاله حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، خاستگاه تفکر فلسفی ارزش های اخلاقی، ارتباط چنین آموزشی با اهداف، محتوا و روش را تبیین و مورد نقد (درونی و بیرونی) قرارداده است. با توجه به این که طرح مذکور، مبتنی بر وجه شناختی عمل بوده و در سیر آموزش و پرورش عمومی، استدلال ورزی در باب مفاهیم اخلاقی را در کلاس های سمینار در نظر دارد، یافته های تحقیق نشان می دهد نیاز به آموزگاران مجرب در برگزاری کلاس های سمینار، ضرورت فعالیت عملی دانش آموزان جهت نیل به هدف مسؤولیت پذیری و مواجه نمودن آنان با نتایج اعمال خود و ایجاد انگیزه در آن ها جهت ترک یا ادامه عمل، همچنین نیاز به شرایطی نظیر یادگیری مبتنی بر کار در تربیت حرفه ای جهت ادراک ارزش های مرتبط با طبیعت و ارزش های انسانی و اجتماعی از جمله نقدهای درونی این طرح است. از سوی دیگر تأکید بر بعد شناختی عمل کافی نبوده و لازم است مبتنی بر مبانی دیگرعمل (اراده و میل) برنامه درسی ای با ابعاد متنوع طراحی گردد.
نقش مادر در شکل گیری وجدان اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۱ (پیاپی ۵۳)
11 - 31
حوزههای تخصصی:
فلاسفه اخلاق همواره به موضوع وجدان اخلاقی و چگونگی شکل گیری آن توجه داشته اند. آن ها در پی پاسخ به این پرسش هستند که آیا وجدان یک نیروی اخلاقی مستقل است یا هر آنچه به وسیله آن ادراک می گردد همان احکام عقل عملی است؟ روان شناسان نیز درباره اینکه چگونه قواعد و دستورهای بیرونی، برای فرد، درونی می شوند، بسیار سخن گفته اند. با فرض پذیرش حقیقتی با عنوان «وجدان اخلاقی»، پژوهش حاضر نقش مادر را با رویکرد دینی و با بهره از یافته های روان شناسی اخلاق بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که بهترین راه برای پیدایش صفات پایدار منش در کودک، پرورش وجدان اخلاقی است. در این مقاله، وجدان اخلاقی یعنی توانایی تشخیص خیر و شر که محرکی برای عمل به نیکی ها و قوانین است. شکل گیری وجدان اخلاقی، براساس بنیان های دینی و فطرت اخلاقی انسان، حاصل تأثیر رشد شناختی و تحول انگیزش و عوامل برانگیزاننده تکرار رفتار مطلوب است تا هنگامی که آن رفتار ملکه و معیار درونی گردد. این مقاله بر آن است نقش مادر را در موضوع شکل گیری وجدان اخلاقی تبیین کند و با ارائه راهکارهایی در سه حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری (براساس اعطای بینش، تعمیق باورها و اصلاح رفتار)، الگوی جدید برای شکل گیری وجدان اخلاقی ارائه دهد.
بررسی تقریرهای مهم برهان اخلاقی نظری بر وجود خدا با رویکرد عینیّت ارزش های اخلاقی(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
آیین حکمت سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۷
143 - 181
حوزههای تخصصی:
براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از یک رشته مقدمات با محتوای تجربه و اندیشه اخلاقی صورت یافته اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می یابند. برخی همچون کانت با استناد به اینکه اخلاق اساساً تعهدی عقلانی است، بر ضرورت وجود قاعده اخلاقی در جهان هستی تأکید ورزیده، مدعی اند فرد به دلیل عمل به ارزش های اخلاقی، ناگزیر به پذیرش وجود خداوند است. منتقدان معتقدند این گونه برهان از اثبات وجود خارجی خداوند ناتوان است؛ ازاین رو، برخی دیگر با تکیه بر وجود عینی ارزش های اخلاقی، به ارایه برهانی نظری بر وجود خدا پرداخته اند که مقبولیت بیشتری یافته است. مدعا این است که رفتارهای اخلاقی انسان ها در ادوار مختلف، مبتنی بر وجود مجموعه ای از ارزش های اخلاقی عام، جهان شمول و آفاقی است که صرفاً با در نظر گرفتن خدایی یگانه قابل تبیین است. بعضی دیگر نیز اساساً بر سرشت دینی الزام و انگیزش اخلاقی توجه نموده، بر این باورند که جز خداوند و اوامر او، هیچ نیرویی نمی تواند فاعل اخلاقی را به سوی انجام افعال اخلاقی ترغیب نماید. در مقاله حاضر، تقریرهای گوناگون برهان اخلاقی نظری مبتنی بر عینیت ارزش های اخلاقی بررسی و نقد می گردد. در ارزیابی کلی نتیجه گرفته می شود هرچند این گونه برهان از حیث سازگاری درونی و بیرونی دارای نقاط ضعف است، در تکمیل استدلال های خداگرایانه حایز اهمیت است
«کثرت گراییِ ارزشی» در نقد اخلاقیِ هنر: جستاری نقّادانه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تأملات فلسفی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰
269 - 291
حوزههای تخصصی:
مسأله ی معیار داوری در نقد اخلاقی هنر از سرنوشت سازترین مسایل در این وادی است، یعنی این مسأله که کدام دسته از ارزش ها معیار داوری در باب آثار هنری اند و ارزش نهایی آن ها را تعیین می کنند. در این میان، یکی از متأخّرترین رویکردها «کثرت گرایی ارزشی» است، که در عرض سه رویکرد عمده ی دیگر، یعنی «اصالت اخلاق»، «اصالت زیبایی شناسی»، و «خودآیینی گرایی»، پیشنهادی متفاوت عرضه می دارد، و آن این که ترکیبی از ارزش ها (از جمله ارزش های اخلاقی و زیبایی شناختی) معیار داوری نهایی در باب هنر اند. یکی از شاخص ترین نمایندگان «کثرت گرایی ارزشی» در نقد اخلاقی هنر بریس گات است. او، در دفاع از رهیافت خاصّخود نسبت به نقد اخلاقی هنر، «کثرت گرایی ارزشی» پیشه می کند. امّا به نظر می رسد که «کثرت گرایی ارزشی»، دست کم بر طبق روایت او، با مسایلی مواجه است که پذیرش آن را ناموجّه می سازند. «کثرت گرا» یا باید بپذیرد که تصمیم گیری نهایی در باب ارزش هنر به شمّ و ذوق داور احاله می شود، یا باید تصدیق کند که رویکردش بالمآل به یکی از سه رویکرد عمده ی دیگر فروکاسته می شود، و یا این که معیار تازه ای در کار بیاورد که هر دو دسته ارزش زیبایی شناختی و اخلاقی بالمآل قابل تبدیل به آن باشند. روشن است که، در حالت اوّل، نقد به معنای عملی نظام مند منتفی خواهد بود و، در حالت دوم و سوم، «کثرت گرایی ارزشی» معنای محصّلی نخواهد داشت.
بررسی تقابل هجاء سیاسى فاحش با اخلاقِ دینى در دالیّه سید حیدر حلی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
از دیرباز موضوع چالش برانگیز تقابل هجاء و به ویژه هجاء سیاسى فاحش با ارزش های دینى و اخلاقى، مورد توجه فقها از یک سو، و از سوى دیگر مورد توجه شاعران پایبند به اصول اخلاقی و دینی بوده است. بر این اساس گمان نمی رفت که این گونه از هجاء که معمولاً همراه دشنام گویی و مبالغه در بیان زشتی ها است به شعر شاعرانی که خود را پیرو اهل بیت علیهم السلام می دانند راه پیدا کند. ولی برخلاف این پندار در شعر سیاسی شیعی قصیده های متعددی یافت می شود که آشکارا این گونه از هجاء در آنها به کار گرفته شده است. این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش وصفی - تحلیلی و با تمرکز بر قصیده دالیّه سید حیدر حلی (1246 – 1304ه) که ازجمله حولیات حسینیّه مشهور او به شمار می آید به بررسی و نقد آنچه که ممکن است استفاده ازاین گونه از هجاء را در نظر شاعر جایز جلوه داده باشد بپردازد. در این راستا پس از بررسی اصل جواز استفاده از هجاء بر اساس معیارهاى اسلامى، اِشکال وارد بر هجاء در این قصیده و توجیهات محتمل براى آن مورد تحلیل و بررسى قرار می گیرد. نتیجه این پژوهش گویای آن است که اگرچه با تمسک به برخی از اسلوب های توصیفی قرآن کریم در کنار تمسک به برخی از اسلوب های بلاغی می توان راه گریزی برای توجیه به کارگیری این گونه از هجاء ارائه کرد، ولی با توجه به دوراز ذهن بودن این توجیهات نزد مخاطبان عام تمسّک به آنها خالی از تکلّف نخواهد بود، به همین دلیل اگرچه شاعر در این قصیده آشکارا هجاء سیاسى فاحش را به کار گرفته است اما در دیگر سال سروده های حسینی اش سعی کرده از آن دوری گزیند و به جای آن شیوه های دیگری از هجاء را به کار گیرد.