حسن صادقی پناه

جعفر طیار، پسر عموی رسول خدا (ص) و از چهره های نامی صدر اسلام است که خدمات شایانی برای اسلام و مسلمانان انجام داده است. ایشان از منظر پیامبر اکرم (ص) از جایگاه والایی برخوردار بود و شخصیت او دارای ابعاد و ویژگی های مختلفی بود؛ به طوری که معنویت، بندگی، اخلاص، درایت، عقلانیت، منطق و استدلال، شهامت و شجاعت و رزم آوری در وجودش درهم آمیخته بود. یکی از ابعاد زندگی این شخصیت بزرگ، سرپرستی مهاجران در حبشه و دستاوردهای مهم دینی و فرهنگی در این سرزمین است که رسول خدا (ص) از آن با تعبیر بلندی یاد کرده است. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیف و تحلیل، دستاورد جعفر طیار در حبشه را از منظر رسول خدا (ص) بررسی و تحلیل کرده است. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که فتح خیبر و دستاوردی که جعفر طیار در حبشه برای اسلام به ارمغان آورد، آثار و پیامدهای فراوانی برای اسلام و مسلمانان درپی داشته است. تحلیل مقایسه دستاورد جعفر با فتح خیبر در کلام رسول خدا (ص)، اهمیت بیشتر این دستاورد را آشکار کرده است.

امام علی (ع) به عنوان شخصیتی که از یکسو، تقید کامل به سیره رسول خدا(ص) داشت و از دیگر سو، پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) از جایگاه امامت برخودار بود، گفتار و رفتار او برای پیروانش، جنبه الگویی دارد و از همین رو، سیره آن حضرت از ابعاد مختلف و از ادوار اولیه مورد بحث و گفتگو بوده است. «سیره معیشتی» امیرالمؤمنین (ع)، به مثابه بخشی از گستره سیره ایشان، مسئله ای است که به خصوص در دوره های اخیر مورد توجه محققان بوده، اما تحلیل نقش حاکمیت و مقایسه دوران قبل و بعد حکومت در این مسئله، مغفول مانده است که پژوهش حاضر سعی کرده است با توجه به اهمیت موضوع و با بهره گیری از روش توصیف و تحلیل، سیره معیشتی و هزینه کرد امیرمؤمنان (ع) در امور خانوادگی را در دوران قبل و بعد حاکمیت بررسی و تحلیل کند.یافته های تحقیق حاکی از آن است که حاکمیت در مسئله هزینه کرد برای مهریه، نفقه و نیازهای همسران، کنیزان، فرزندان و خدمتکاران، نقشی در کمی یا فزونی نداشته و امام (ع) در مسائل غیر شخصی، اقتضائات هر دوره را رعایت می کرده است. اما در مسئله مسکن و لوازم خانه، حاکمیت نقش اساسی داشته؛ تا جایی که حضرت از ساختن منزل برای خود پرهیز کرده و به سکونت در خانه عاریه ای اکتفا کرده است. هم چنین از داشتن لوازمی که جنبه تشریفاتی داشته است، خودداری نموده است.