علل گسترش تراجم نگاری شیعی در عصر قاجار، مطالعه موردی: کتاب قصص العلما اثر میرزا محمد تنکابنی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تراجم نگاری از شاخه های مطرح تاریخ نگاری در جهان اسلام است که به شرح-حال طبقات مختلف جامعه می پردازد؛ در دوره ی قاجار به دلیل رشد کمی و کیفی علمای شیعه و کمبود تراجم شیعی به مقوله تراجم نگاری شیعی توجه ویژه ای شد؛ از جمله این تراجم قصص العلما محمد تنکابنی است که از تراجم مشهور این دوره محسوب می شود؛ از این رو مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به شیوه کتابخانه ای بر مبنای این سؤال ها سامان یافته است که علل گسترش تراجم نگاری شیعی در دوره قاجار چیست و چه تغییراتی از جنبه ساختاری و شکلی داشته است؟ و تنکابنی در قصص العلما با چه رویکردی به شرح حال علما شیعه پرداخته است؟ داده های پژوهش، نشانگر این است که تراجم نگاری شیعی در این دوره به طور ویژه ای مورد توجه قرار گرفته و با بهره گیری از نثر فارسی، روان نویسی و پرهیز از اصطلاحات دشوار، نوآوری در شیوه بیان مطالب و خاطره نویسی نوین و تکمیل و تتمیم تراجم پیشین با حفظ ساختار گذشته تغییراتی جزئی داشته است؛ و تنکابنی ضمن بیان حکایاتی که شاکله اصلی قصص العلما است با رویکردی غیر انتقادی به شرح حال علمای شیعه پرداخته است و علاوه برآن به مسائل دینی، سیاسی و اجتماعی اشاره کرده است؛ از این رو باید تراجم نگاری دوره قاجار را با این ویژگی ها نسبت به تراجم نگاری پیشینیان در روند تکمیل نه در دوران گذار خواند.The reasons for the expansion of Shia translation in the Qajar era, a case study: the book Qasses al-Ulama by Mirza Mohammad Tankabani
Translation is one of the prominent branches of historiography in the Islamic world that deals with the biographies of different classes of society; in the Qajar period, due to the quantitative and qualitative growth of Shiite scholars and the lack of Shiite translations, special attention was paid to the category of Shiite translation; among these translations is Qasas-ul-Ullama by Muhammad Tonekaboni, which is considered one of the famous translations of this period; therefore, the present article is organized with a descriptive-analytical method in a library style based on these questions: What are the reasons for the expansion of Shiite translation in the Qajar period and what changes have it undergone in terms of structure and form? And what approach did Tonekaboni take to the biographies of Shiite scholars in Qasas-ul-Ullama? The research data indicate that Shiite translation-writing was given special attention in this period and by utilizing Persian prose, prose writing and avoiding difficult terms, innovation in the way of expressing content and modern memoir writing, and completing and completing previous translations while maintaining the structure of the past, there were minor changes; and Tonekaboni, while telling the stories that are the main structure of Qasas al-Ullama, has dealt with the biographies of Shiite scholars with a non-critical approach and has also referred to religious, political and social issues; therefore, the translation-writing of the Qajar period with these characteristics should be considered in the process of completion rather than in the transition period compared to the translation-writing of the predecessors.
تبلیغات
