مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۴۱.
۱۴۲.
۱۴۳.
۱۴۴.
۱۴۵.
۱۴۶.
۱۴۷.
۱۴۸.
۱۴۹.
۱۵۰.
۱۵۱.
۱۵۲.
۱۵۳.
۱۵۴.
۱۵۵.
۱۵۶.
۱۵۷.
۱۵۸.
۱۵۹.
۱۶۰.
صادرات
حوزههای تخصصی:
گاهی اوقات، تجدید در ساختار اقتصاد، می تواند صرفه جویی قابل توجهی را در مصرف انرژی ایجاد نماید؛ اما هر تجدید ساختاری با هزینه همراه است که گاهی این هزینه ها، منافع کاهش مصرف انرژی را از بین می برد. با توجه به این مهم، سؤال اصلی مطرح در این مقاله، بررسی میزان صادرات ضمنی یارانه حامل های انرژی است. از این رو، در این پژوهش، مصرف حامل های انرژی در ایران بررسی می شود. بدین منظور، با استفاده از الگوی داده - ستانده و جدول داده - ستانده سال 1390 مرکز آمار ایران و سنجش خالص صادرات محتوای انرژی کالاها و خدمات، با استفاده از رویکرد شکاف قیمتی، میزان صادرات یارانه ضمنی انرژی، برای دوره زمانی -1387-1395 ، براساس سبد کالای مصرفی، به قیمت سال پایه 1383 محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد که، بیشترین اثرات رفاهی ناشی از هدفمند سازی یارانه ها و افزایش قیمت حامل های انرژی، هزینه های تولید در بخش صنعت را متأثر کرده و بخش عظیمی از یارانه حامل های انرژی، به صورت ضمنی صادر گردیده است. در واقع، یارانه انرژی همچون یک کالای صادراتی، در جهت تأمین منبع درآمدی برای قشر توانمند جامعه عمل کرده است. به این ترتیب، یکی از نقش های یارانه انرژی در کشور ما ارزآوری است که امکان واردات انواع کالاها و خدمات به کشور را فراهم می کند .
جایگاه بازار عمان در توسعه صادرات ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
بررسی های بازرگانی مرداد و شهریور ۱۳۹۹ شماره ۱۰۲
55 - 68
حوزههای تخصصی:
هدف این مقاله، بررسی اقتصاد عمان و جایگاه آن برای صادرات ایران است. از نظر ماهیت، این مقاله از نوع مروری و روش آن توصیفی-تفسیری است. نتایج به دست آمده نشان می دهد سهولت در ثبت شرکت ها و امکان مالکیت 100 درصدی برای مالکان ایرانی، هزینه مناسب انجام کسب و کار و ارائه تسهیلات ۵۰ تا ۷۰ درصدی به پروژه ها سبب می شود تا امکان افزایش روابط تجاری دو طرف مقرون به صرفه باشد. با سرمایه گذاری های زیرساختی در دست اجرا، تقاضا برای واردات کالاهای سرمایه ای، مواد خام و ماشین آلات در این کشور در حال افزایش است و این امر فرصت مناسبی برای صادرکنندگان ایران و رقبای تجاری آن ایجاد خواهد کرد. مهمترین رقیب صادراتی ایران در حوزه خدمات فنی و مهندسی کشور هندوستان است که رقابت جدی با این کشور نیازمند سهولت در اعطای تسهیلات و هماهنگی میان نهادهای مالی صادراتی برای صدور ضمانت نامه است. همچنین با توجه به فرصت صادرات مجدد در کشور عمان پیشنهاد می شود که خدمات نهادهای مالی علاوه بر صادرات، حوزه صادرات مجدد را نیز دربرگیرد.
تحلیل تاثیر عوامل بنیادی و متغیرهای نهادی بر صادرات کشورهای نوظهور (2015-2000): آموزه ای برای اقتصاد ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از عوامل مهم دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، افزایش صادرات است که مهم ترین هدف از سیاست گذاری در بخش تجارت خارجی را نیز تشکیل می دهد. در این میان کشورهای نوظهور توانسته اند در سال های اخیر موفقیت های چشمگیری را در این زمینه به دست آورند. بنابراین، الگوسازی تجارب این کشورها می تواند در افزایش صادرات کشور ایران نیز موثر واقع شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر عوامل نهادی و متغیرهای نهادی بر صادرات کشورهای نوظهور منتخب طی دوره زمانی 2000 تا 2015 با استفاده از روش اقتصادسنجی داده های تابلویی است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که اثر متغیرهای بهره وری عوامل تولید، سرمایه انسانی و مخارج تحقیق و توسعه از عوامل بنیادی بر عملکرد صادراتی کشورهای نوظهور مثبت و معنادار و اثر متغیر هزینه نیروی کار منفی و معنی دار است. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که اثر متغیرهای حکمرانی خوب به عنوان شاخص عوامل نهادی بر صادرات کشورهای نوظهور مثبت و معنی دار است. نتایج این مطالعه حاکی از این موضوع است که کاهش هزینه های تولید و ریسک و تقویت بنیان های نهادی کشورهای نوظهور توانسته است ترتیبات سرمایه گذاری و تولید در این کشورها را تقویت کرده و درنهایت منجر به افزایش صادرات کشورهای موردنظر شود. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که اثر متغیر مخارج مصرفی جامعه بر عملکرد صادراتی کشورهای منتخب نوظهور منفی و معنادار و اثر متغیر مالیات دریافتی دولت بر عملکرد صادراتی به صورت منحنی U معکوس است. نتایج این تحقیق نشان داد کشورهای مختلف برای افزایش صادرات، باید علاوه بر روش های مرسوم از قبیل افزایش نرخ ارز، جوایز صادراتی و...، مانند کشورهای نوظهور به عوامل بنیادی و متغیرهای نهادی نیز توجه کرده و اصلاحاتی را اجرا کنند که ناکارآمدی های مرتبط با بازار کالا و نیروی کار را کاهش دهد.
سنجش اشتغال زایی صادرات بخش های اقتصادی ایران با تأکید بر واردات واسطه ای
حوزههای تخصصی:
یکی از مشکلات فعلی اقتصاد ایران، نرخ بالای بیکاری است. بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری بیش از 10 درصد بوده است.یکی از راه های ایجاد اشتغال، صادرات کالاها و خدمات است که از این طریق، نیازمندی به نیروی کار در بخش های صادراتی ایجاد می شود.با این وجود باید توجه داشت که صادرات، موجب واردات کالاها و خدمات به منظور تهیه مواد اولیه، کالاهای واسطه ای و فناوری نیز می شود. لذا در حالی که صادرات اشتغال زایی را به همراه دارد، واردات انجام شده، موجب از بین رفتن شغل می شود.در این تحقیق، با استفاده از جدول داده- ستانده سال 1390 مرکز آمار ایران، میزان اشتغال زایی صادرات و همچنین اشتغال بری واردات صورت گرفته به منظور صادرات 14 بخش عمده اقتصادی ایران، تعیین می گردد.در این راستا از الگوی معرفی شده توسط تاکرو و دیگران(2017) استفاده می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان اشتغال ایجاد شده ناشی از صادرات با کسر واردات واسطه ای به منظور صادرات، 2034501 نفر است. در مجموع، واردات واسطه ای انجام شده به منظور صادرات، موجب از دست رفتن فرصت های شغلی به میزان170,440 نفر شده است. در میان بخش های اقتصادی، بخش کشاورزی بیشترین شغل را به دلیل واردات واسطه ای ناشی از صادرات از دست داده است.این مقدار،معادل 58504 نفر محاسبه گردیده که 34 درصد از کل اشتغال از دست رفته ناشی از واردات واسطه ای به منظور صادرات است.
بازارچه مرزی دوغارون و تجارت زعفران افغانستان
با عنایت بر افزایش روز افزون صادرات مجدد زعفران ایران بوسیله تجار افغانی و همچنین کشت این محصول ارزش مند در افغانستان در پژوهش حاضر به بررسی تجارت زعفران و مشکلات آن در شهر مرزی افغانستان بوسیله مصاحبه بدون ساختار از تجار ایرانی و کشاورزان شهرستان تایباد و همچینین بررسی نظرات کارشناسان و مسئولان در سایتهای خبری ایران و افغانستان، در سال 1397 پرداخته شد. مهترین مشکل برای تجار ایرانی راحتی تردد تجار افاغنه و نبود امنیت برای تردد تجار ایرانی در افغانستان،سهم نداشتن از سود حاصله از صادرات و همچنین صادرات غیر رسمی زعفران بوسیله حمل بار مسافر و قاچاق این محصول و پیاز آن به افغانستان بوسیله رابطان تجار افاغنه در ایران بوده است و پیشنهاد شد که شرکت تعاونی صادرات زعفران با عضویت کشاورزان تاسیس شده تا کشاورزان از سهم ارزش افزوده صاردات و تجارت زعفران بی نصیب نمانند.
تجارت فرش ایران در قرن سیزدهم قمری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گنجینه اسناد سال ۳۱ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۱)
6 - 41
حوزههای تخصصی:
هدف: بررسی وضعیت و سیر تحول تجارت و صادرات فرش ایران در قرن 13ق. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد آرشیوی و منابع کتاب خانه ای تهیه شده است. یافته ها و نتیجه گیری: فرش بافی در نیمه اول قرن13ق شغلی روستایی و فرش عمدتاً کالای تجاری داخلی بود؛ ولی با تقاضای روزافزون غربی ها برای فرش ایران و به دنبال آن با سرمایه گذاری و فعالیت تجار و شرکت های داخلی و خارجی در این صنعت، فرش بافی پیشرفت زیادی کرد و تجارت آن جنبه جهانی یافت. فرش ازطریق بازار کشورهای همجوار و یا مستقیماً از ایران توسط شرکت های سرمایه گذار، به اروپا و ایالات متحده آمریکا صادر می شد.
تجارت بین الملل و خسارات آلودگی هوا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اقتصاد کشاورزی دوره ۱۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۵)
27 - 57
حوزههای تخصصی:
درطی دهه های اخیر، الگوی نامتوازن تجارت خارجی و اثر گذاری آن بر انتشار ناعادلانه آلاینده ها در کشورهای مختلف، موردتوجه سیاستگذاران قرار گرفته است. به عبارتی، باید علاوه بر برآورد آثار اقتصادی تجارت، خسارات زیست محیطی حاصل شده در حین تجارت نیز محاسبه گردد. ازاین رو در تحقیق حاضر، بابه کارگیری تکنیک داده-ستانده زیست محیطی، مجموع خسارات پولی حاصل از انتشار آلاینده ها و ارزش افزوده ایجاد شده در فرآیند تجارت در نوزده بخش اقتصادی در سال 1398، برآورد و تحلیل شده است. نهایتا ارزش افزوده خالص اصلاح شده با خسارات زیست محیطی در حین تجارت خارجی محاسبه شده است. برآوردها در سه سطح ( بخش های اقتصاد، هرواحد پولی از تجارت و در روابط با کشورهای دیگر) انجام شده است. نتایج نشان می دهد کشور ایران علی رغم داشتن کسری تجاری، وارد کننده خالص آلودگی است. خالص خسارات زیست محیطی برابر 8/4 درصد ارزش افزوده خالص ایجاد شده و 7/1 درصد کسری تجاری ایران در سال 1398 است. برآوردها در مرحله دوم، تایید کننده خسارات بسیار بیشتر صادرات(2/60 دلار) در قیاس با خسارات اجتناب شده در واردات (7/38 دلار) برای هرواحد پولی از تجارت هست. درواقع ساختار تجارت در کشور ایران، آن را تبدیل به "بندرگاه آلودگی" نموده است. در سطح روابط تجاری با کشورهای دیگر، بیشترین واردات آلودگی از کشور عراق و افغانستان انجام شده است. درحالیکه بیشترین صادرات آلودگی به ترتیب به کشورهای آلمان،سوییس و فرانسه بوده است. درتجارت با کشور چین نیز آثار متقابل(تجارت با درآمد کمتر و خسارات زیست محیطی بیشتر) وجود دارد. با توجه به شرایط سخت اقتصادی و سیاسی حاضر، بهترین استراتژی برای تحقق همزمان اهداف اقتصادی و زیست محیطی، توسعه جایگزینی واردات در گروه های مواد دارویی و بهداشتی، کشاورزی، خدمات تفریحی، هنری و گردشگری، محصولات نساجی، چوب، کاغذ و چرم، محصولات کامپیوتری الکترونیکی و نوری می باشد. زیرا به ترتیب دارای کمترین نسبت خسارت زیست محیطی به ارزش افزوده در میان گروه های اقتصادی با تراز تجاری منفی می باشند. همچنین حداقل میزان خسارات زیست محیطی برای هرواحد پولی تجارت در گروه های مذکور مشاهده می شود.
بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر توسعه صادرات محصولات غذایی با برند حلال با رویکرد معادلات ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جستارهای اقتصادی ایران سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۴
235 - 252
حوزههای تخصصی:
توسعه صادرات برند حلال یکی از راهبردهای مهمی است که در برنامه های اقتصادی کشور حائز اهمیت بوده و نقش مهمی در ارزآوری دارد. در چند سال گذشته تقاضا برای محصولات با برند حلال در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی افزایش قابل توجهی داشته است. با افزایش سطح آگاهی جمعیت مسلمان جهان و غیرمسلمانانی که خواهان ضمانت های بیشتر در مورد ایمنی غذایی و محصولات باکیفیت هستند، تجارت خارجی فرآورده های غذایی حلال رو به افزایش است. ازاین رو مصرف کنندگان محصولات غذایی حلال به تهیه محصولات با برند حلال توجه کرده و از روی آگاهی محصول را انتخاب می کنند. صادرکنندگان محصولات غذایی با برند حلال نیز نه تنها باید به مشتریان و رقبای بازارهای خارجی توجه داشته، بلکه باید عوامل بهداشتی، عوامل شرعی، عوامل رفتاری و عوامل بازاریابی را نیز مدنظر داشته باشند.بنابراین در این مطالعه سعی می شود به بررسی عوامل یادشده پرداخته شود. برای این منظور، ابتدا به طراحی پرسش نامه پرداخته و سپس از طریق مصاحبه با صادرکنندگان محصولات غذایی برند حلال استان آذربایجان شرقی، اطلاعات گردآوری شده و سرانجام با به کارگیری روش معادلات ساختاری (SEM) و با استفاده از نرم افزار استتا به تحلیل این عوامل پرداخته شده است.نتایج نشان از آن است که همه عوامل بهداشتی، شرعی، رفتاری و بازاریابی تأثیر معنا داری بر صادرات برند حلال محصولات غذایی دارند. از میان چهار عامل مؤثر بر صادرات برند حلال محصولات غذایی، عوامل بازاریابی نسبت به دیگر عوامل بیشترین تأثیر را بر صادرات محصولات غذایی با برند حلال دارد. همچنین بهداشتی بودن محصول از عوامل بهداشتی، شفاف بودن فرایند تولید از عوامل رفتاری، تبلیغات و معرفی مناسب برند از عوامل بازاریابی و نحوه ارائه محصول حلال و برند حلال از عوامل شرعی بیشترین تأثیر را بر میزان صادرات محصولات غذایی برند حلال دارند.
بررسی فضایی تأثیر صادرات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر اشتغال (منتخب کشورهای منطقه منا)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیرات صادرات غیرنفتی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر اشتغال، در یک چارچوب متحد، با بررسی اطلاعات 14 کشور منطقه منا در سال های 2000 تا 2018 با استفاده از مدل اقتصادسنجی فضایی می باشد. متغیرهای توضیحی مورد بررسی در این تحقیق شامل صادرات، درجه باز بودن تجاری، تولید ناخالص داخلی، صادرات نفت، سرمایه ثابت و دستمزد واقعی می باشد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم و کلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد صادرات و سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان متغیرهای مهم مورد بررسی نقش بسزایی در افزایش اشتغال کشورها به طور مستقیم و غیرمستقیم دارد؛ اما درجه باز بودن تجاری نتوانسته تأثیر مثبتی بر اشتغال داشته باشد. علاوه بر این، دستمزد واقعی و سرمایه ثابت نیز توانسته اند در افزایش اشتغال کشورهای مورد بررسی مؤثر واقع شوند. متغیر صادرات نفتی نیز دارای تأثیر منفی بر اشتغال بوده است که منفی بودن صادرات نفتی مورد انتظار و مطابق نظریات تجربی است. با توجه به نتایج احصاء شده در این مقاله بهبود تجارت بین الملل و افزایش سرمایه گذاری مستقیم خارجی، توسعه صادرات و اجتناب از سیاست خام فروشی در جهت افزایش اشتغال توصیه می شود.
صادرات اپی توکسین و کاربرد آن در داروسازی نوین
حوزههای تخصصی:
امروزه در سراسر جهان از محصولات زنبور عسل به علت خواص درمانی آن استفاده می شود. اثرات درمانی زهر زنبور عسل به خاطر حضور ترکیباتی از جمله پپتیدها و پروتئین های مختلف است. ملیتین ترکیبی پروتئینی است که با شکستن فسفولیپیدهای غشا باعث تجزیه سلولها می شود. این ترکیب در تنظیم مکانیسم عصبی ماهیچه ها، کمک به درمان سرطان، درمان بیماری MS و بهبود دردهای عصبی تاثیرات شگفت انگیزی دارد. خالص سازی زهر زنبور عسل و بررسی خواص بیوشیمیایی آن می توا ند در درک جنبه های درمانی آن مفید باشند. اگر زیر ساخت های مورد نیاز برای زهرگیری و فراوری آن در داخل کشور توسط شرکت های داروسازی ایجاد شود، درآمدارزی قابل توجهی نصیب کشور می شود.
تأثیر تلاطم نرخ ارز مؤثر واقعی بر صادرات ایران
حوزههای تخصصی:
نرخ ارز از مهم ترین متغیرهای کلان اقتصادی است که می تواند بر سایر متغیرها و بخش های اقتصادی مؤثر باشد. از جمله این متغیرها صادرات است. در تجارت جهانی توسعه ی بخش صادرات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا درآمدهای حاصل از آن منابع ارزی لازم را برای رشد و توسعه ی اقتصادی فراهم می کند. نرخ ارز متغیری است که اگر با تلاطم همراه باشد، پیش بینی درآمد برای صادرکنندگان را دچار مشکل می کند. با توجه به اهمیت این موضوع، مطالعه به بررسی تلاطم نرخ ارز مؤثر واقعی بر کل صادرات کشور ایران طی سال های (2016-1985) پرداخته است. تلاطم نرخ ارز مؤثر واقعی با استفاده از خانوادهARCH و انتخاب EGARCH به عنوان بهترین مدل محاسبه شده و برای بررسی تأثیرگذاری تلاطم نرخ ارزمؤثر واقعی بر صادرات از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL) و مدل تصحیح خطا(ECM) استفاده شده است. یافته-های تحقیق نشان می دهد که در کوتاه مدت متغیر تلاطم نرخ ارز مؤثر واقعی تأثیر منفی و معنی دار بر صادرات دارد، در حالی که این رابطه در بلندمدت بی معنی است. تولیدناخالص داخلی نیز در هردو دوره کوتاه مدت و بلندمدت دارای اثر مثبت. و معنی دار بر صادرات بوده است همچنین با توجه به نتایج، پنج دوره طول می کشد تا متغیرها پس از شوک وارد شده به اقتصاد به روند بلندمدت خود بازگردند
مطالعه رفتار تولید کنندگان صنعت چوب کشور در صادرات غیر نفتی ایران و عملکرد کشورهای همسایه در درآمد های صادراتی
حوزههای تخصصی:
در این مقاله در نظر داریم تا نگاهی به درآمدهای صادراتی ایران و کشورهای همسایه داشته باشیم و اشاره ای به درآمدهای صادراتی با تفکیک درآمد های نفتی و غیر نفتی داشته باشیم و مزایا و معایب هر یک را بیان کنیم و بدانیم سیاست ها و راهبردهای عملی کشور و همسایه ها در درآمدهای صادراتی به چه صورت بوده است. وضعیت ایران و همسایگانش در درآمدهای غیر نفتی چگونه است. رویکردهای مثبت صادرات غیرنفتی را بر می شماریم. در این میان نمونه موردی از صنعت چوب کشور را به عنوان یک صنعت با پتانسیل های بالا در جهت بدل شدن به صادرات غیر نفتی معرفی می کنیم و مقایسه ای با همسایه موفق در این حوزه انجام می دهیم. این مقاله می تواند یک نمای کلی از صادرات غیر نفتی در حوزه صنعت چوب را به نمایش بگذارد و نتایج این مطالعه می تواند برای تولیدکنندگان و سیاست گذاران در برنامه ریزی و توسعه کوتاه مدت و بلند مدت مفید واقع شود.
تعیین راهبردهای مناسب برای بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی در تعاونی های تولید منطقۀ آزاد ماکو(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعاون و کشاورزی سال نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۵
53 - 80
حوزههای تخصصی:
با اینکه صادرات محصولات کشاورزی در ایران از جایگاه مهمی در اقتصاد ملی برخوردار است اما تعاونی های تولید بخش کشاورزی در زمینه بازاریابی و صادرات محصولات ناموفق بوده اند. هدف مطالعه ی حاضر تعیین راهبرد یا راهبردهای مناسب برای بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی تعاونی های تولید کشاورزی واقع در منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو بود. نوع تحقیق کاربردی بوده که به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری شامل مدیران عامل و اعضاء هیئت مدیره تعاونی های تولید و کارشناسان خبره بود که به شیوه سرشماری 40 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از ماتریس های داخلی و خارجی و ماتریس تحلیلی SWOT نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدیدهای پیش روی تعاونی اولویت بندی و سپس راهبرد مناسب شناسایی شد. با توجه به نتایج بررسی، در مجموع تعاونی های تولید در زمینه بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی 12 قوت در برابر 20 ضعف و 13 فرصت در مقابل 13 تهدید داشتند. بر اساس نتایج استراتژی محافظه کارانه- بازنگری برای استفاده از فرصت ها و رفع نقاط ضعف شناسایی شد. راهبردهای پیشنهادی عبارت بودند از: استفاده از سرمایه گذاران برای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی؛ بهره گیری از فناوری های نوین تولید؛ به کارگیری کارکنان و مدیران متخصص در تعاونی های تولید؛ اعطاء تسهیلات بانکی با شرایط ویژه به صادرکنندگان محصولات کشاورزی؛ انجام تحقیقات بازاریابی؛ ارتقاء کمی و کیفی محصولات کشاورزی؛ و تأمین به موقع نهاده های تولیدی
عوامل موثر بر نابرابری درآمدی در بین استان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های برنامه و توسعه سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۱
11 - 44
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث مهم در اقتصاد منطقه ای، چگونگی توزیع منابع و امکانات کشور در بعد فضایی و جغرافیایی می باشد، به گونه ای که منجر به تعادل در بین مناطق گردد و از جمله شاخص های عدم تعادل در بین مناطق، نابرابری درآمد سرانه می باشد. در این خصوص، شناسایی عوامل موثر بر نابرابری درآمدی در بین مناطق، می تواند نقش مهمی را در اتخاذ سیاست مناسب برای ایجاد تعادل منطقه ای ایفا نماید. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی عوامل موثر اساسی در افزایش نابرابری درآمد سرانه در بین استان های کشور در دوره 1379-1393 می باشد. برای رسیدن به هدف تحقیق، نقش عوامل مختلف اقتصادی در افزایش نابرابری درآمد سرانه در بین استان های کشور با استفاده از مدل رگرسیون داده های تابلویی به روش اثرات ثابت بررسی شد. تخمین مدل رگرسیون معرفی شده نشان داد که بین شاخص های مزیت نسبی در صادرات کالاهای صنعتی، ضریب پراکندگی هزینه های بودجه سرانه دولت، ضریب تمرکز فعالیت های صنعتی، اختلاف در میزان سرمایه انسانی و مزیت نسبی در صنعت هتلداری با شاخص نابرابری درآمدی رابطه مثبت برقرار است.
بررسی نقش کارآفرینی در تحولات اقتصادی مختلف با هدف توسعه صادرات
حوزههای تخصصی:
در این پژوهش به بررسی روند شاخص های کارآفرینی و شرایط کسب وکار در ایران و مقایسه با دیگر کشور ها از جمله کشورهای همسایه پرداخته میشود. در این کارآفرینی در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته و دولت نیز نگاهی مثبت به شرکت های کارآفرین طی سال های اخیر داشته است؛ اما توجه بیشتر در بخش کارافرینی میتواند تقویت کننده صادرات غیر نفتی بوده و به پیشبرد اهداف اقتصادی کمک نماید. در این پژوهش میزان بالقوه و بالفعل صادرات در زیر بخش های غیر نفتی مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به فاصله ی زیاد بین میزان بالقوه و میزان بالفعل میتوان این فاصله را با استفاده از کارافرینی کاهش داد.
چشم اندازی بر تجارت فرش و عملکرد شرکت های تجاری در سلطان آباد عراق (1320-1285ق)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سلطان آباد عراق، نام قدیمی شهر اراک است که در دوره فتحعلی شاه قاجار، در سال 1231ق، به دست سردار او یوسف خان گرجی بنا نهاده شد. فلسفه اولیه ساخت شهر، ایجاد مرکزی نظامی و ساخت پادگانی برای امنیت منطقه بود؛ اما با گذر زمان زمینه های تجارت و فعالیت اقتصادی در آن رو به رشد نهاد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد گوناگون مرتبط به آن دوره، در پی بررسی اوضاع اقتصادی و تجاری این منطقه با تأکید بر صنعت و تجارت فرش دست بافت است. تبیین چگونگی صادرات و تولید فرش دست بافت و واکاوی نقش شرکت های تجاری در این صنعت هدف این جستار است. سؤال اصلی پژوهش این است که تولید و تجارت فرش در سلطان آباد در چه وضعیتی بود و شرکت های تجاری چه جایگاهی در این اقتصاد داشتند؟ یافته های پژوهش بیانگر آن است که توجه هرچند ناچیز حکومت مرکزی و فعالیت کمپانی های خارجی همراه با ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ تجار محلی سبب شد تا سلطان آباد به سرعت تبدیل به یکی از مراکز ﺍﺻﻠﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ فرش در ایران شده و همین موضوع نقش مهمی در رونق اقتصادی این ناحیه و رفاه نسبی مردم داشت.
بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر حساب جاری ایران: کاربرد الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده، بر حساب جاری ایران می باشد. بدین منظور از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) استفاده شده است. داده ها برگرفته از ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) سال 1390 ایران، تهیه شده توسط مرکز پژوهش های مجلس در سال 1394 است که جدیدترین ماتریس حسابداری اجتماعی ایران می باشد. تحلیل سیاست در قالب نه سناریو انجام شده است که عبارتند از: وضع مالیات بر ارزش افزوده با نرخ های اجرا شده در ایران طی سال های 1387 تا 1398(3%، 4%، 5%، 6%، 8% و 9%)، و نرخ های قابل اجرا (10%، 15% و 20%). در تمامی سناریوها نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بخش کشاورزی صفر در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل بیانگر آن است که مالیات بر ارزش افزوده موجب افزایش صادرات و افزایش واردات می شود، اما از آنجا که میزان افزایش واردات بیشتر از افزایش صادرات است، در مجموع اجرای این نوع مالیات اثر منفی بر حساب جاری ایران دارد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت گویای دقت بالای مدل تحقیق و اطمینان از نتایج تحلیل سیاست می باشد.
ریسک های سیاسی تاثیر گذار بر صادرات غیر نفتی ایران
حوزههای تخصصی:
اهمیت توجه به ریسک و به خصوص ریسک های سیاسی برای ورود به بازار های بین المللی بر کسی پوشیده نیست ولی از همان ابتدا که توجه به این نوع ریسک با بروز مشکل برای سرمایه گذارای مستقیم( FDI) شرکت های بزرگ آمریکایی شروع شد، تاثیر این ریسک بر سایر شیوه های ورود، مورد بی توجهی قرار گرفته است. از آنجا که ریسک سیاسی می تواند صورت های مختلفی داشته باشد، جنبه های مختلف ریسک سیاسی نیازمند ارزیابی اند، که بسته به نوع مشارکت و مرحله بین المللی شدن شرکت متفاوت است. بنابر این پرسش اصلی در این تحقیق شناسایی ریسک های سیاسی تاثیر گذار بر صادرات غیر نفتی ایران می باشد.ما در این پایان نامه تلاش کرده ایم تا به یکی از رایج ترین روش های ورود به بازار های بین المللی یعنی صادرات، با تمرکز بر صادرات غیر نفتی ایران بپردازیم، و عوامل سیاسی تاثیر گذار را با توجه به اهمیت و اولویت آن ها، رتبه بندی کنیم، زیرا تمرکز بر روی عوامل بی اهمیت ریسک سیاسی ممکن است منجر به تصمیم گیری های ضعیف شود. در این تحقیق برای بیان ریسک های سیاسی از مدل دل لا توره و نیکار استفاده شده است که خود فرضیه اصلی تحقیق را شامل می شود. مطالعات میدانی از طریق پرسشنامه در جامعه مدیران و کارشناسان حوزه صادرات و بین الملل در شرکت های نمونه صادراتی 5 سال اخیر مشتمل بر 160 شرکت انجام شد که با استفاده از روش های تخمین حجم نمونه، نمونه 84 نفری انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها از روش های آماری نظیر: آزمون فریدمن، رگرسیون و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است.نتایج حاصله نشان می دهد، مدل طراحی شده برای نشان دادن تاثیر ریسک های سیاسی بر صادرات غیر نفتی تایید می شود و از برازش مناسبی برخوردار است و نیز از بین 10 مولفه ریسک های سیاسی، محدودیت خروج سرمایه، بی ثباتی نرخ ارز، سطح حمایت از تولیدات داخلی و سطح بروکراسی به ترتیب، بیشترین تاثیر را بر صادرات غیر نفتی ایران دارند و نیز از بین 40 ریز متغیر پرسشنامه، به ترتیب تعرفه های سنگین بر واردات، تحریم های بانکی کشور میزبان توسط سیستم بانکی بین الملل و بروز جنگ یا حالت جنگ بالاترین رتبه و انقلاب در کشور همسایه، تصفیه احزاب و ملی کردن پایین ترین رتبه را کسب نمودند.
راهبردهای صادراتی و شرکای تجاری هدف محصولات پتروشیمی ایران
منبع:
امنیت اقتصادی دوره ۹ تیر ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۷)
4 - 12
حوزههای تخصصی:
صنعت پتروشیمی به دلیل سهم بالا در ارزآوری کشور و نیز نقش آن در تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت، همواره از اهمیت خاصی بین صنایع برخوردار است. صادرات پتروشیمی از لحاظ حجم نیز در 11 ماه نخست سال 1399 نسبت به مدت مشابه در سال 1398، حدود 9 درصد رشد داشته است. علی رغم افزایش حجم تولیدات پتروشیمی در سال های اخیر و نیز برنامه ریزی برای تداوم آن در برنامه گام دوم و سوم جهش تولید پتروشیمی طی سال های 1400 و 1404، بررسی ها نشان از عدم تنوع ساختار در صادرات محصولات پتروشیمی کشور از دو حیث «تنوع محصولات» و «تنوع کشورهای هدف» دارد. هم اکنون چین بزرگ ترین شریک تجاری محصولات پتروشیمی ایران است که در عین حال که حفظ و تقویت روابط پایدار با چین در راستای تأمین منافع بلندمدت باید در اولویت دیپلماسی اقتصادی کشور باشد؛ تنوع بخشی به محصولات تولیدی و مشتریان پتروشیمی، آسیب پذیری این صنعت را کاهش خواهد داد. تنوع بخشیدن به محصولات از طریق افزایش سطح فناوری در پتروشیمی ها و توسعه صنایع پایین دستی امکان پذیر خواهد بود. هم اکنون بخش عمده ای از صادرات پتروشیمی کشور محصولات پایه از جمله متانول، اوره و آمونیاک است که تکمیل زنجیره ارزش در آن ها صورت نگرفته است. همچنین تنوع بخشیدن به کشورهای هدف نیز نیازمند توسعه روابط تجاری با کشورهای واردکننده به خصوص کشورهای همسایه است. علاوه بر این، ایجاد شرکت های تخصصی برای صادرات یکپارچه محصولات پتروشیمی و برنامه ریزی متناسب با نیازهای آتی تقاضای جهانی در راستای تولید و صدور محصولات پتروشیمیایی هوشمند و با فناوری بالا از جمله راهکارهای پیشنهادی دیگر است.
سیاست های مداخله ای دولت در صنعت فولاد کشور
منبع:
امنیت اقتصادی دوره ۹ تیر ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۷)
21 - 34
حوزههای تخصصی:
نگاهی به ظرفیت های معدنی و تولیدی کشور نشان می دهد با وجود توانایی های بالقوه ایران در ارتقاء صنعت فولاد، همواره این صنعت با مشکلات بسیاری دست به گریبان بوده است. ازاین رو، دولت به منظور رفع چالش های موجود در این حوزه، برخی اقدامات را در قالب قیمت گذاری محصولات فولادی، اعمال عوارض صادراتی و... به کار گرفته است. سابقه عملکردی دولت در این حوزه نشان می دهد وجود مداخلات دولت در بازار فولاد کشور، نتیجه مطلوبی را نصیب این بخش نکرده است. به عبارت دیگر، هرگونه مداخله دولت در حوزه های یاد شده تبعاتی همچون عدم تمایز در سیاست گذاری مواد معدنی مختلف، کاهش کارایی بورس کالا در تعیین قیمت، عدم تأمین نیاز داخلی، عدم امکان نظارت دولت بر خریدو فروش سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسنجی، فراهم آمدن زمینه سوء استفاده واسطه گران، انحراف قیمت در محصولات تولیدی، عدم شناسایی سود توسط شرکت های تولیدی، نبود انگیزه برای ارتقای فناوری های تولید و... را با خود همراه داشته است. بنابراین انتظار می رود کاهش مداخلات دولت و واگذاری قیمت گذاری محصولات زنجیره فولاد به بورس کالا و تقویت بعد نظارتی دولت تنها راه برون رفت از مشکلات این بخش خواهد بود. به همین منظور برخی پیشنهادات از جمله: توقف روند مداخله ای دولت، ایجاد بازار رقابتی در صنعت فولاد، تأمین مواد اولیه زنجیره فولاد از داخل، فراهم نمودن زمینه های حضور گسترده بخش خصوصی، وضع عوارض صادراتی پلکانی و... ارائه می گردد.