سکه های تیموری

یکی از متنوع ترین مدارک تاریخی و باستان شناسی دوره تیموری، سکه ها هستند که با نقوش گوناگون، ضرب شده و اطلاعات ارزشمندی را به دست می دهند؛ علاوه بر آن از لحاظ قاب بندی نیز، درخور توجه هستند. با توجه به تنوع قاب بندی ها، هدف از این پژوهش، تحلیل انواع فرم های قاب بندی سکه ها در دوره تیموری است که مطالعه آن ها، اطلاعات ارزشمندی را از لحاظ شناخت بخشی از الگوهای بصری در آثار دوره تیموری، در اختیار می گذارد. مهمترین سوال مطرح شده در این پژوهش این است که، انواع قاب بندی و بیشترین نوع آن، چیست؟ پژوهش موردنظر از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، توصیفی و تحلیلی است. نمونه گیری به صورت انتخابی هدفمند، انجام شده و پس از مطالعات مقدماتی کتابخانه ای، 15 سکه دوره تیموری، از موزه های اشمولین، دیوید، ملک و مجموعه شخصی کومش سمنان، انتخاب و مطالعه شده است. بر پایه نتایج حاصله، قاب نمونه ها، در یک تقسیم بندی کلی به 3 گونه؛ ترکیبی، مرکزی و حاشیه دار، قابل تفکیک هستند. بیشترین تعداد گونه ها، به ترتیب شامل: قاب بندی ترکیبی با 19 نمونه، مرکزی با 7 نمونه و حاشیه دار با 4 نمونه، هستند. در بین گونه ها، قاب های ترکیبی، بالاترین تعداد و تنوع طرح را دارند. این تنوع، در نقش مرکزی نمونه ها، مشاهده می شود. قاب های ترکیبی؛ به ترتیب تاریخی به انواع: سه پر، دایره، هفت پر، مربع، چهارپر، دالبر، هشت پر و شش پر، تقسیم شده که چهارپر، با 8 نمونه، مربع 4 نمونه، دایره 2 نمونه و بقیه موارد، با 1 نمونه، است. متنوع ترین نوع قاب بندی ترکیبی، متعلق به دوره «شاهرخ»، با شش نقش دایره، مربع، چهارپر، دالبر، هشت پر و شش پر است.