تصلیب

شخصیت داستانی و اسطوره آمیز مسیح(ع) دستاویزی برای دانش ادبی فراهم کرده است. این پژوهش، جدای از پرداختن به نقش و تأثیر عیسی در متون ادب فارسی، با بینشی عرفانی به شرح منسجم تثلیث، تصلیب، عروج و رجعت عیسی پرداخته و یافته های مسئله را با شواهدی از ادب فارسی به روش تفسیری، تبیین کرده است. همچنین با نگاهی به زندگی شگفت آور مسیح(ع)- با هدف مانا شدن باورمندی ها- ضرورت تحقیق را روشن ساخته است . از سویی با دیدگاهی استعاره گونه، تثلیث را رمزی از وحدت دانسته و صلیب را نماد نفس اماره نشان داده که باید با آن مبارزه کرد. اما از منظر اسطوره دایره، عروج را نشانه قرب و رجعت را استعاره از بازگشت به اصل خویشتن، شناسانده و با نگاه عرفانی، آشکارکرده که با راهنمایی پیری خردمند چونان مسیحی ورجاوند ، می توان مجردوار با رهایی از مغرب تن به مشرق جان عروج داشت تا به وطن حقیقی وجایگاه عشق، برای جاودانگی رجعت کرد.

آیه 157 - نساء تنها آیه ای در قرآن است که در آن به مسئله به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی (ع) اشاره شده است؛ موضوعی که از ارکان اعتقادی مسیحیت با پیامدهای کلامی مهمی است. براساس تفسیر مشهور از این آیه، حضرت عیسی (ع) هرگز به صلیب کشیده نشد و این جایگزین او بود که این عذاب دردناک را متحمل شد. در دهه های اخیر تفسیر دیگری از این آیه ، به عنوان تفسیر بدیل ارائه شده که مطابق آن، این آیه درصدد نفی تصلیب نیست بلکه در مقام نقد یهودیان است که گمان دارند توانسته اند به مقابله با رسولی الهی برخیزند این مقاله با نگاه انتقادی به تحلیل این تفسیر پرداخته است با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ادله قرآنی و روایی نظر مشهور مبادرت کرده است. ابتدا، تاریخچه نظرات تفسیری در قالب نه نظریه که از نظریه جایگزین دفاع می کنند، مطرح می شود و سپس نقدهای وارد بر این تفسیر از منظر مفسران مسلمان بررسی می گردد. همچنین، مقاله به بررسی ادله روایی می پردازد و روایت های شیعی و اهل سنت را مورد ارزیابی قرار می دهد.بررسی ها نشان می دهد ، دیدگاه مشهور در منابع اهل سنت مستندی از روایت نبوی ندارد و روایت های شیعی نیز به لحاظ سندی و بویژه متنی ضعیف و غیرقابل اعتماد هستند. همچنانکه ادله تفسیری نیز با مشکلات دلالی و نقدهای کلامی مواجه است. در مقابل، شواهد تفسیری و قرائن دیگر دیدگاه بدیل را تقویت می کنند.

نیل رابینسون خاورشناس بریتانیایی به پژوهش درباره حضرت عیسی علیه السلام در قرآن پرداخته است. وی در این جهت مباحثی چون: مخالفت قرآن با بکارت جاودانه حضرت مریم سلام الله علیها، اشاره قرآن به غسل تعمید، یکسانیِ عشای ربانی و مائده آسمانی، تلفیق «مائده» و «منّ و سلوی» در قرآن و موت عیسی علیه السلام را بررسی کرده است. مباحث پیش گفته با روش تحلیلی-انتقادی در پژوهش حاضر مورد مداقّه قرار گرفته است. پژوهش رابینسون نقاط قوتی از جمله استشهاد فراوان به آیات قرآن و استفاده از منابع شیعی دارد. از نقاط ضعف پژوهش وی به موارد ذیل می توان اشاره کرد: او درک صحیحی از شیوه نقل داستان های قرآنی و نیز سبک آن ندارد؛ وی با عدم جامع نگری آیات قرآن، برداشت نادرستی از آنها دارد؛ اعتبار زیادی برای روایات قائل نیست و سعی در تطبیق پیش فرض خود راجع به مرگ حضرت عیسی علیه السلام بر قرآن را دارد.