ایده گرایی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مبانی و مؤلفه های اثرگذار بر بروز رفتار آوایی از دیدگاه امام علی (ع) درقالب یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل مضمون بوده است. چرا که رفتار آوا به معنای بیان دیدگاه های مغایر با وضع موجود و مشارکت در فرایند تصمیم گیری ها، در دستیابی به اهداف سازمانی و بالندگی سازمان های آموزشی نقش مهمی ایفا می کند. بدین منظور پس از بررسی ادبیات نظریه رفتار آوایی، ابتدا مؤلفه های بروز رفتار آوا شناسایی شد، سپس با روش تحلیل مضمونی ازطریق نمونه گیری هدفمند، گفتارهای امام علی (ع) در نهج البلاغه، در شبکه ای از مفاهیم ترسیم شد و مضامین مهم تر در جایگاه مرکزی قرار گرفت و سایر مضامین، پیرامون این مضامین اصلی سازمان یافت. براساس یافته ها، باور به محوریت الهی، نیک سرشتی انسان، آزادمنشی انسان و نیز باور به حیات اخروی در زمره مهم ترین مبانی اسلامی اثرگذار در این رویکرد شناسایی شد و خوانش اسلامی این نظریه را از رهیافت های فردگرایانه غربی، متمایز کرد. دراین راستا بر سبک رفتار مشارکتی اسلامی با مؤلفه های تقویت همدلی، مسئولیت پذیری، نظارت اجتماعی و انصاف ورزی نیز تأکید شد. از این رهگذر، تشویق کارکنان در سازمان های آموزشی به تبادل نظر با مدیران و ایجاد فضایی برای طرح و اشتراک گذاری ایده ها و تعدیل نظرات بدون هرگونه تبعات منفی، امری بایسته محسوب می شود.

این مقاله ادعای هیچ گونه بداعتی ندارد، نه از حیث محتوا و مدعا و نه از حیث طرح یک کنجکاوی علمی یا کشف یک مسئله مبتلابه، بلکه کوشیده است تا بدیهیات روشن و رایج یک شاخه از دانش (یعنی فلسفه) را برای شاخه دیگری (یعنی جامعه شناسی) که فاقد این مبانی است و جز به ضرورت و اقتضا به آن نمی پردازد، به زبانی ساده و حداقلی بازخوانی کند. این کار از طریق دوره شناسی و مرور تحولات معرفتی، ذیل یکی از مهم ترین دوگانه های مطرح در این ساحت (یعنی عین و ذهن) دنبال شده و ضمن نشان دادن فراز و فرودهای ناهمسوی آنها، به توضیح مختصر عمده ترین مکاتب و نظریات و مقایسه اجمالی آنها پرداخته است. حاصل این بررسی به جامعه شناسی و دیگر شاخه های علوم انسانی کمک می کند تا بحث ها و موضوعات تخصصی معرفت را با امعان بیشتر و با اشراف بر ادبیات ریشه دار آن طرح و تعقیب نمایند.