شهرستان رشت

یکی از جنبه های مهم توسعه پایدار، کشاورزی پایدار است که سه ه دف اصلی بهره وری اقتصادی، کیفیت زیست محیطی و مسئولیت اجتماعی دارد و می بایست به صورت متعارف در کنار یکدیگر بررسی شوند. ش ناخت ای ن مؤلف ه ه ا م ی توان د در ت دوین سیاست ها و راهبردهای کشاورزی پایدار نقش بسزایی ایفا کند. هدف اصلی مطالعه، شناخت و تحلیل مؤلفه های پای داری نظ ام ک شت برنج در شهرستان رشت است. داده های مورد نیاز به صورت حضوری و با تکمیل پرسش نامه از کشاورزان شالی کار شهرستان رشت در سال 1400-1399 جمع آوری شد. برای تعیین وزن شاخص های اجتم اعی، اقتص ادی و اکولوژیکی از فراین د تحلی ل سلسله مراتبی ((AHP استفاده شد و همچنین برای ادغام شاخص های پایداری از روش شاخص ترکیبی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد 36 درصد نظام تولید برنج در وضعیت نرمال است و تنها 4 درصد نظام تولید برنج در وضعیت پایدار قوی و بالقوه پایدار قرار دارد. بر اساس یافته ها، ارقام بومی ازنظر شاخص های پایداری وضعیت مطلوب تری داشتند و کشاورزانی که عملی ات م دیریت اگرواکولوژی ک را استفاده کرده بودند، ازنظر پایداری اکولوژیکی، اقتصادی و پای داری ک ل در س طحی بالاتری قرار داشتند. با توجه به نتایج، کشاورزانی که دارای اراضی یکجا و متمرکز بوده اند ازنظر پایداری اقتصادی و پایداری کل وضعیت مطلوب تری داشتند. همچنین کشاورزانی که از ارقام بومی و گواهی شده استفاده کرده بودند ازنظر شاخص های پایداری وضعیت مطلوب تری داشتند. بنابراین کشت ارقام بومی و گواهی شده، مدیریت اگرواکولوژیک و حرکت به سوی اندازه های بزرگ تر مزرعه می تواند تأثیر مثبتی بر پایداری کشت برنج داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تبیین تاب آوری اقتصادی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان رشت در برابر بیماری کووید 19، پرداخته شده است. تحقیق حاضر بر حسب هدف، کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت تحقیق توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای، اسنادی، روش مشاهده مستقیم و روش های میدانی استفاده شده است و به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS، GIS و مدل های فازی ممدانی و دیمتل استفاده شده است. برآیند تحلیل اطلاعات نشان داد، میزان تاب آوری اقتصادی روستاهای گردشگرپذیر در شهرستان رشت در برابر بیماری کرونا بسیار کم است و بر اساس نتایج مدل دیتمل، شاخص های (انعطاف پذیری شغلی و فعالیتی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، داشتن توانمندی اقتصادی و مالی، انعطاف پذیری در برابر شوک ها و درنهایت نوآوری و خلاقیت اقتصادی) در نیمه مثبت نمودار عوامل علی قرار گرفته اند که نشان از تأثیرگذاری بالای این شاخص ها است و شاخص های (انعطاف پذیری روانی، چاره جویی، آسیب پذیری اقتصادی کم،  قابلیت تطبیق و سازگاری، مدیریت مالی) در نیمه منفی نمودار عوامل معلول قرار گرفته اند که نشان از تأثیرپذیری بالای این شاخص ها دارد. بر این اساس، از بین شاخص های علت به ترتیب: نوآوری و خلاقیت اقتصادی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، داشتن توانمندی اقتصادی و مالی، انعطاف پذیری شغلی و فعالیتی، برخورداری از حمایت اقتصادی و مالی، بیشترین و کمترین میزان تأثیرگذاری را بر ماندگاری افراد در شغل بخش گردشگری را به خود اختصاص داده اند. در ادامه نیز نتایج تحلیل فضایی روستاهای شهرستان رشت بر اساس میزان تاب آوری اقتصادی در برابر کرونا نشان داد، بیش از نیمی از روستاهای موردمطالعه، میزان تاب آوری اقتصادی شان در برابر کرونا در حد (کم و بسیار کم) است.

مقدمه:  باد فون از جمله پدیده های جوی کوهستانی در مقیاس متوسط است، که باعث افزایش دما و اثرات اجتماعی و محیطی متعدد از جمله آتش سوزی می شود. رخداد این پدیده علاوه بر آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، ضررهای اقتصادی هنگفتی را به همراه دارد. هدف:  هدف این پژوهش طبقه بندی الگوی همدیدی ایجاد کننده بادهای فون و کمک به پیش بینی و هشدارهای لازم جهت مراقبه از ایجاد آتش و گسترش آنها در آینده است. روش شناسی:  در این پژوهش روزهای همراه باد فون از سال 1392 تا 1400 براساس معیار افزایش دما نسبت به دوره 40ساله (1981 تا 2020) در شهرستان رشت شناسایی گردید. سپس بر حسب دمای حداکثر روزانه، دمای حداکثر روزانه دوره و انحراف معیار ،  و  به سه طبقه باد فون متوسط، شدید و خیلی شدید تقسیم شد. در مجموع از 160 روز همراه با باد فون، 72 مورد از نوع متوسط، 59 مورد از نوع شدید و 29 نوع مورد از نوع خیلی شدید بودند. در این راستا، برای شناسایی الگوهای همدیدی باد فون از تحلیل عاملی به روش مولفه های مبنا (PCA) استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محدوده مورد مطالعه در این پژوهش شهرستان رشت در استان گیلان است. یافته ها و بحث:  نتایج طبقه بندی مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسگال روزهای همراه با باد فون متوسط، شدید و خیلی شدید نشان داد که 4، 3 و 1 مولفه بترتیب 084/95، 732/94 و 803/89 درصد واریانس کل داده ها را تبیین کرده اند، بطوریکه مولفه اول تا چهارم باد فون متوسط به ترتیب 63/35، 48/33، 776/13 و 198/12 درصد واریانس، مولفه اول تا سوم باد فون شدید به ترتیب 505/39، 042/30، 185/25 درصد واریانس و تنها مولفه باد فون خیلی شدید در حدود 803/89 درصد واریانس را در بر می گیرند. همچنین الگوهای همدیدی چهار مولفه باد فون متوسط نیز "پشته بادهای غربی"، "نفوذ زبانه پرفشار"، "الگوی کم فشار سودانی" و "موج کوتاه و چرخند بادپناهی زاگرس"، سه الگوی همدیدی باد فون شدید نیز "پشته غرب ایران"، "زبانه پرفشار مدیترانه ای" و "جریانات شدید مداری" و تنها الگوی همدید باد فون خیلی شدید نیز "الگوی پرفشار عراق" شناسایی شد. نتیجه گیری: با توجه به اثرات نامطلوب باد فون از قبیل انتقال گردوغبار، دود ناشی از آتش سوزی ها و گرما بر جمعیت ساکن درشهرها و نواحی جلگه ای لازم است علاوه بر هشدارلازم هواشناسی، افراد ساکن در مناطق کوهپایه ای، جنگلی و علفزارهای نزدیک حوزه شهری در روزهای باد فون از آتش زدن مواد پرهیز کرده و احتیاطات لازم را جهت ممانعت از آتش سوزی بکار گیرند.