درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر مطالعه غیر درسی در شهر اهواز است. پژوهش حاضر از میان عوامل مختلف، بر نقش انواع سرمایه(سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) بر میزان مطالعه افراد تاکید دارد. روش: جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی ساکنان شهرستان اهواز است که بین سنین 15 تا 70 سال قرار دارند. از بین آنها 400 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. روش تحقیق این پژوهش، پیمایش بوده و داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با نرم افزارspss16 انجام شد. یافته ها: نتایج توصیفی نشان داد که میزان مطالعه در بین جامعه مورد تحقیق در حد پایینی است. 43 درصد افراد فاقد مطالعه آزاد در طول هفته هستند. و تنها 25/1 درصد بیشتر از 4 ساعت مطالعه در هفته را گزارش داده اند. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نیز حکایت از آن دارد که بین هر سه نوع سرمایه یعنی سرمایه فرهنگی و ابعاد آن(فرد، خانواده و محیط) سرمایه اقتصادی و سرمایه اجتماعی، با میزان مطالعه رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. بدین معنا که افرادی که دارای میزان بالاتری از سرمایه ها هستند، بیشتر از سایر افراد به مطالعه می پردازند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشانگر آن است که متغیر های مستقل قادر به تبیین39/0درصد از واریانس مطالعه هستند. ارزش/اصالت: امروزه مصرف کالای فرهنگی خصوصا کتاب و سایر کالای خواندنی نظیر روزنامه و مجلات، عاملی موثر در تسریع فرایند توسعه اجتماعی و فرهنگی جوامع است. اما همانگونه که نتایج پژوهش حاضر نیز نشان می دهد میزان مطالعه در جامعه ایران که جامعه ای در حال توسعه محسوب می گردد، بسیار اندک است. بر این اساس شناخت عواملی که در ایجاد و تداوم چنین پدیده ای موثرند از اهمیت بسزایی برخوردار است. نتایج این پژوهش می تواند به مسؤلان نهادهای فرهنگی کشور کمک می کند تا با شناخت کافی از عوامل مؤثر بر مطالعه، در جهت ایجاد و تقویت فرهنگ مطالعه و خروج از تنگناهای موجود در این حوزه، گام بردارند.

تحقیقات انجام شده در خصوص توسعه ، که تجربه جوامع مختلف نیز آن را تأیید میکند، نشان میدهد توسعه متوازن و پایدار در زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی، بر توسعه علم و فناوری مبتنی است. تحقق این امر نیازمند فرایند کلان و گسترده ای شامل سیاستگذاری، تعیین راهبردها، برنامه ریزی منظم و دقیق و اجرای علمی، کامل و مؤثر این فرایند است. در این میان، شناخت دقیق نقاط قوت و ضعف و چالشهای پیش رو، داشتن تصویری روشن از وضعیت اقتصادی و اجتماعی و بخصوص وضعیت علم و فناوری، امری اجتناب ناپذیر است. با توجه به شاخصهای ارزیابی علم و فناوری مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی (شاخصهای نیروی انسانی) و گزارشهای ارزیابی کلان علم و فناوری، تصویری از روند تحولات علم و فناوری کشور طی یک دوره چهار ساله ترسیم شده است. آمار و ارقام نشان میدهد که وضعیت بخش نیروی انسانی تحقیقات تا سال 1379 دارای رشد نسبی مناسبی بوده است، لیکن با توجه به رشد 5/1 درصدی جمعیت، این رشد متوقف شده است.