درخت حوزه‌های تخصصی

پس از معرفی آموزش پست متد توسط کوماراوادیولو به همراه سه اصل particularity, possibility) و practicality) ، توجه زیادی به این مفهوم به اصطلاح ""عصر پست متد"" و مناسب و کافی بودن آن در برآورده کردن نیازهای زبان آموزان در عصر جدید مبذول شد. این وضعیت یک بحث داغ هم در میان جامعه آموزش زبان انگلیسی در ایران بوجود آورد. هدف این مطالعه بررسی دیدگاه متخصصین ایرانی آموزش زبان انگلیسی در مورد آموزش پست متد بود. بدین منظور از تکنیک دلفی جهت رسیدن به اتفاق نظر در میان متخصصین استفاده شد. شرکت کنندگان تحقیق حاضر 21 متخصص در حوزه آموزش زبان در ایران بودند. روش دلفی یک روش نسبتا سریع برای رسیدن به اتفاق نظر در میان شرکت کنندگان بود. سه مجموعه داده از طریق سه روند دلفی با همان نمونه شرکت کنندگان جمع آوری شد. نتایج این مطالعه شک وتردید زیادی را هم در مورد متد و هم پست متد بر می انگیزد. نتایج نشان داد که نظام آموزش زبان در ایران هرگز متد را به معنی واقعی کلمه تجربه نکرده است و آنچه که ما آن را به عنوان متد می شناسیم یک رویکرد التقاطی بوده است که هر معلمی بر اساس سلیقه خود آنرا اتخاذ کرده است. به علاوه نتایج تکنیک دلفی نشان داد که آموزش پست متد با سه اصلش در محیط ایران قابل پیاده شدن نیست. درپایان پیامدهای نظری و عملی این مطالعه مورد بحث قرار می گیرد.

گاهی مترجمان به هنگام ترجمة عناصر و مفاهیم فرهنگی اعم از اجتماعی، مذهبی و سیاسی و گاهی تاریخی، با چالش ها و تردیدهایی رو به رو می شوند. صاحب نظران ترجمه دیدگاه های مختلفی دربارة شیوة مواجهه با این گونه چالش ها ارائه کرده اند. نیومارک یکی از این صاحب نظران است که با ارائة تقسیم بندی ای پنج گانه از مفاهیم فرهنگی، برای ترجمة آن ها پیشنهادهایی داده است. چارچوب نظری نیومارک مبنای مطالعات متعددی در زبان فارسی قرار گرفته است؛ اما پرسش این است که آیا می توان الگوی نیومارک را در ترجمة مفاهیم فرهنگی فارسی به کار گرفت؟ هدف از انجام پژوهش حاضر ارائة پاسخی هرچند محدود به این پرسش است. دراین راستا، چهار داستان کوتاه محاوره ای، حاوی مفاهیم فرهنگی، از آثار جلال آل احمد انتخاب گردیدند و براساس مدل پیشنهادی نیومارک بررسی شدند. یافته ها نشان داد که مدل پیشنهادی نمی تواند تمام عناصر فرهنگی فارسی را در برگیرد. به این دلیل، چهار شاخة جدید به الگوی نیومارک افزوده شد و تغییراتی جزئی در بخش های دیگر آن صورت گرفت. نتایج این پژوهش می تواند برای مقاصد آموزشی و تربیت مترجم مفید باشد.

این مطالعه نتایج یک بررسی آزمایشگاهی را بر روی تولید غیربومی واکه های انگلیسی گزارش می کند. توانایی تولید نُه واکه انگلیسی آمریکایی توسط دو گروه از زبان آموزان فارسی زبان که در سطح زبان آموزی متفاوتی قرار داشتند، مورد بررسی قرار گرفت. صحت تولید واکه های زبان آموزان از طریق محاسبه مقادیر پارامترهای صوت شناختی تعیین گردید. مقادیر سازه های فرکانسی اول و دوم لده فوگد و مدیسون (1996) را برای فضای واکه ای انگلیسی آمریکایی به عنوان مقادیر مرجع استفاده کردیم تا با مقادیر به دست آمده از تولید زبان آموزان فارسی مقایسه کنیم. نتایج نشان داد که زبان آموزان قادر به کنترل پارامترهای صوت شناختی واکه ها به صورت بومی، حتی برای واکه های مشابه در هر دو زبان نیستند که این امر به دلیل مداخله ی نظام واکه ای زبان اول آنهاست. مقادیر پارامترهای صوت شناختی با افزایش سطح زبان آموزی شرکت کنندگان تغییر محسوسی نکرد. جالب توجه است که جایگاه تولید به دست آمده برای واکه های غیرمشابه، نه به نزدیکترین متناظر زبان اول و نه به مقوله بومی نزدیک بودند. نتایج به دست آمده در چارچوب مدل همانندسازی ادراکی بِست (1994) قابل تبیین است. این مدل پیش بینی می کند که زبان آموزان مقوله های آوایی جدیدی برای تقابل های آوایی که مشابه زبان اول اشان نیستند، ایجاد می کنند.

در مقالة حاضر، با به کارگیری نظریه های ترجمة مرتبط با استعاره که پیتر نیومارک (1998) در زبان انگلیسی و سیروس شمیسا (1386) در زبان فارسی ارائه کرده اند، به بررسی مقایسه ای شعر «سرزمین بی حاصل» از تی. اس. الیوت با ترجمه های فارسی متناظر با شعر ذکرشده پرداخته شده است. متأسفانه، در زبان فارسی، چارچوبی برای ترجمة استعاره ها وجود ندارد. در بررسی حاضر، ارائة استعاره با توجه به بازنمایی ها در تلمیحات شعر یادشده، بررسی شده است. در روند ترجمة این شعر، شواهد قانع کننده ای وجود دارند که مترجمان از ترجمه های پیش از خود به نوعی تقلید کرده اند. علاوه بر این، با بررسی اطلاعات آماری ترجمه های انجام شده، می توان نتیجه گرفت که شباهت های چشمگیری بین استعارة مرده در انگلیسی با استعارة تبعیه در فارسی، استعارة ابتکاری در انگلیسی با استعارة بعید در فارسی و استعارة اقتباسی در انگلیسی با استعاره مرکب در فارسی وجود دارد؛ اما چنین به نظر می رسد که مترجمان در یافتن معادل برای دیگر استعاره ها در هر دو زبان با مشکل بزرگی مواجه هستند.

حیطه مطالعات منظورشناسی در دو دهه گذشته شاهد تحقیقات رو به رشد بوده است. یکی از زمینه هایی که در مورد توانش منظورشناختی زبان خارجی کمتر بررسی شده است، نقش راهبردهای یادگیری زبان است که به طور خاص برای توسعه دانش منظورشناختی زبان آموزان به کار می رود. برای پاسخ به این خلاء تحقیقاتی، در تحقیق حاضر سعی شده است که مهم ترین راهبردها ی یادگیری توانش منظورشناختی به کار برده شده توسط زبان آموزان ایرانی با عملکرد قوی و ضعیف منظور شناختی مشخص شود. این تحقیق در دو مرحله انجام شد. در مرحله ی نخست، آزمون چهارگزینه ای منظورشناختی شامل پنج کنش کلامی پربسامد زبان انگلیسی به 500 زبان آموز ایرانی داده شد. در مرحله ی دوم، از 80 زبان آموز با قوی ترین و از 80 زبان آموز با ضعیف ترین عملکرد در آزمون منظورشناختی اجرا شده مصاحبه به عمل آمد و پاسخ های آنها ضبط شد. مهم ترین راهبردهای یادگیری توانش منظورشناختی از مصاحبه های ضبط شده زبان آموزان با عملکرد منظورشناختی قوی و ضعیف شناسایی و استخراج شد. راهبردهای استخراج شده براساس تقسیم بندی کوهن (2005, 2010)، نتایج تحقیق حاضر، و نیز تقسیم بندی راهبردهای کلی یادگیری زبان ارائه شده توسط آکسفورد (1990)، طبقه بندی شدند. راهبردهای یادگیری توانش منظورشناختی مشخص شده به شش دسته تقسیم شدند: حافظه ای، شناختی، فراشناختی، اجتماعی، جبرانی، و عاطفی. نتایج آماری نشان داد زبان آموزانی که عملکرد منظورشناختی قوی تری داشتند راهبردهای شش گانه ی فوق الذکر را بیشتر از زبان آموزان با عملکرد منظورشناختی ضعیف به کار برده بودند. مهم ترین نتیجه گیری تحقیق حاضر این است که استفاده بیشتر از راهبردهای یادگیری توانش منظور شناختی، عملکرد قوی تر و توسعه بیشتر توانش منظورشناحتی زبان آموزان زبان خارجی را به همراه دارد. مهم ترین کاربرد آموزشی این تحقیق این است که راهبردهای یادگیری توانش منظورشناختی را بایستی به زبان آموزان یاد داد تا بتوان دانش منظورشناختی آنها را به طور کلی و توانش مربوط به کنش های کلامی آنها را به طور خاص ارتقا داد.

هنگام بحث پیرامون سبک، چه در مطالعات ادبی و چه زبانشناختی، درواقع درمورد عادت های زبانی نویسنده سخن میگوییم. بدیندلیل میتوان به هر نویسنده سبک خاصی را نسبت داد و آن سبک را به اسم او نامگذاری کرد، به عنوان مثال سبک شکسپیری، جویسی یا وولفی. باتوجه به اینکه وجهیت و استفاده مکرراز افعال و قیود وجهی یکی از مؤلفه های کلیدی دنیای داستانیِ ترسیم شده در رمانِ The Waves است، پژوهش حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که مترجمان چگونه این کلمات وجهی را ترجمه می کنند و آیا انتخاب های آنها بر دنیای داستانی متن اصلی تأثیر می گذارد و «حس» آنرا تغییر می دهد یا خیر. بدین منظور رمانِ The Waves نوشته ویرجینیا وولف و دو ترجمه فارسی آن خیزاب ها ترجمه پرویز داریوش (1356) وامواج ترجمه فرشاد نجفی پور (1377) انتخاب شدند و مدلِ بوسو (2004)،مبتنی بر مدل دستور وجهیتِ سیمپسون (1997)، جهت بررسی نحوه برگردان افعال وجهی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که وجهیت، یعنی الزامات شخصی، تصویر منفی، احتمالات، قابلیت ها و توانایی های شخصیت های رمان در ترجمه ها کمتر از متن اصلی موردتأکید هستند اما داریوش در مقایسه با نجفی پور آن ها را به صورت نظام مندتری ترجمه کرده است.

زبان ایلامی هخامنشی چندان متفاوت با دوره های پیشین این زبان است که می توان و بجاست دستور زبانی مستقل بر آن نوشته شود، چنان که پِیپِر (1955) نزدیک به شصت سال پیش چنین کرده است. نوشته حاضر دستور مستقلی است بر این زبان بنا بر متن های ایلامی هخامنشی در کتیبه های شاهی هخامنشی و گل نوشته های دیوانی ایشان که بخش های درآمد، آواشناسی و صرف اسم و فعل را شامل می شود. بخش های دیگر این دستور در مقاله ای مستقل منتشر خواهد شد.

در این مقاله، پدید ه رمزگردانی [3] موقعیتی و استعاری و همچنین رمز آمیختگی [4] بین زبان های فارسی، کردی و انگلیسی در کلاس های آموزش زبان انگلیسی در شهرستان بوکان را بررسی کرده ایم. تحلیل داده های این تحقیق نشان می دهد د ر پدیده های رمز گردانی و رمز آمیختگی، سه عنصر بافت، شناخت و زبان، با هم ارتباطی تنگاتنگ دارند و بر این اساس می توان گفت دو پدیده رمز گردانی موقعیتی و استعاری در این کلاس ها بر حسب تغییر چهارچوب های ذهنی [5] رخ می دهند. چهارچوب های ذهنی در رمزگردانی موقعیتی، بافت و الزامات اجتماعی را منعکس می کنند و در رمز گردانی استعاری، بیانگر محتوا و موضوعات مورد بحث اند؛ همچنین بررسی داده ها نشان می دهد بین عوامل و رمزگان های معیّن، ارتباطی معنادار وجود دارد و فعال شدن هر یک از این عوامل، باعث فعال شدن رمزگان مربوط به آن می شود. از جمله این عوامل می توان هم بستگی قوی [6] ، غیر رسمی بودن، انتقال بار عاطفی زبان و نقش نمادین مربوط به رمزگان کردی و عوامل هم بستگی ضعیف [7] ، رسمی بودن، انتقال اطلاعات ارجاعی و نقش اطلاعی- ارتباطی مربوط به رمزگان فارسی را نام برد. در نهایت، تحلیل داده های مربوط به پدیده رمز آمیختگی، بیانگر آن است که فعال بودن هم زمان چهارچوب های ذهنی متفاوت هنگام بیان عبارتی خاص، باعث بروز رمز آمیختگی می شود.

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر انگیختگی شنیداری و نوشتاری از طریق دو شرایط برنامه ریزی (برنامه ریزی و بدون برنامه ریزی)، بر توانایی نوشتن آزمون دهندگان با معیارهای پیچیدگی، صحت و روانی بود. چهل دانشجوی زبان انگلیسی که از طریق مرکز آموزش زبان خویش و از طریق آزمون تعیین سطح آکسفورد در سطح متوسط رده بندی شده بودند، به دو گروه برنامه ریزی و بدون برنامه ریزی تقسیم شدند. این دو گروه خود به دو گروه جداگانه، انگیختگی شنیداری و انگیختگی نوشتاری، تقسیم شدند. همچنین استراتژی ساخت طرحواره ذهنی توسط گروه برنامه ریزی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست امده از آزمونهای t-test و ANOVAی دو طرفه نشان داد که اشخاصی که انگیختگی نوشتاری دریافت کرده بودند، بهتر از کسانی که انگیختگی شفاهی دریافت کرده بودند از زمان برنامه ریزی خویش در راستای تولید متون روان استفاده کردند. علاوه بر این، ساخت طرحواره ذهنی همراه با دریافت انگیختگی شنیداری و یا انگیختگی نوشتاری بر پیچیدگی و صحت متون تولید شده تاثیر معنا داری نداشت. در آخر، تاثیر متقابل شرایط بدون برنامه ریزی و انگیختگی نوشتاری، تفاوت معنا داری در شاخص پیچیدگی ، در مقایسه با تاثیر متقابل شرایط برنامه ریزی و انگیختگی نوشتاری ایجاد کرد. همچنین، دریافت انگیختگی های نوشتاری در شرایط بدون برنامه ریزی در مقایسه با دریافت آن در شرایط بدون برنامه ریزی ، تاثیر معناداری بر شاخص پیچیدگی داشت. به طور کلی شرایط برنامه ریزی، ساخت طرحواره ذهنی و انگیختگی های شنیداری و نوشتاری تاثیر بسیار کمی بر کیفیت متون ایجاد شده توسط آزمون دهندگان داشت.

مقایسه ی اجتماعی می تواند تاثیر تشویقی یا دلسردکننده بر زندگی افراد داشته باشد. با این حال علی رغم مطالعات فراوان در زمینه ی مقایسه ی اجتماعی در محیط کلاسی، تعداد اندکی از آنها به بررسی رابطه میان نقش گرایش و تمایلات مقایسه ی اجتماعی و موفقیت تحصیلی در یک محیط آموزشی رقابتی پرداخته اند. از این رو مطالعه حاضر به روش مطالعه ی بازنگرانه غیرتجربی به بررسی این رابطه در میان 387 دانشجوی رشته زبان انگلیسی شاغل به تحصیل در دانشگاه های مختلف ایران درسال تحصیلی 2014 - 2015 پرداخته است. داده های حاصل از نسخه اصلاح شده ی ابزار سنجش گرایش مقایسه ای ایووا- ندرلندز تحت روش های آماری همبستگی و رگرسیون لوجستیک چندجمله ای قرارگرفت و نتایج حاصله وجود رابطه ی معنی دار بین مقایسه ی اجتماعی و موفقیت تحصیلی را آشکار ساخت. به علاوه، نتایج بدست آمده نشانگر این بود که درحالیکه گرایش زیاد به مقایسه ی اجتماعی و تمایل به مقایسه ی رو به بالا پیش بینی کننده ی موفقیت تحصیلی بیشتر است، گرایش کم نسبت به مقایسه ی اجتماعی و تمایل زیاد به مقایسه ی رو به پایین موفقیت تحصیلی کمتری را پیش بینی می کند. یافته ها بر ضرورت انجام تحقیقات بیشتر روی عوامل زیرساختی داخلی، که می تواند علیرغم فرهنگ و محیط منجر به موفقیت و رفتارهای مشابه مقایسه ی اجتماعی افراد در کلاس شود تاکید دارند.

مقاله حاضر به بررسی سه تکواژ پربسامد «-ænæ»، «-æwæ» و «-æɾæ» در زبان هورامی (گونه پاوه) می پردازد. ماهیت این تکواژها که به صورت پسوند به اسم می پیوندند و معنایی مشابه حروف اضافه دارند، چندان مشخص نیست. سؤال این پژوهش این است که ماهیت این سه تکواژ چیست. در این راستا، نخست تعداد 52 حرف اضافه هورامی استخراج و طبقه بندی شدند، ساخت گروه حرف اضافه دار هورامی مشخص شد، حالت غیرصریح و نشانه های آن معرفی شدند و سه فرضیه مطرح شد که بر اساس آنها این سه تکواژ یا پس اضافه، یا اجزاء تشکیل دهنده حروف اضافه و یا تکواژهای حالت نما هستند. بررسی داده های زبانی نتایجی آن گونه به دست نداد که بتوان یک فرضیه را پذیرفتنی تر از بقیه به شمار آورد. در نهایت سه فرضیه مذکور با جهانی های مطرح شده مرتبط نیز محک زده شدند، اما این رویکرد نیز به نتیجه ای قطعی و متقن منتهی نشد. به نظر می رسد این سه تکواژ بقایای در حال حذف یا تغییر از یک نظام در گذشته زبان هستند، یا نظام پس اضافه ای یا نظام حالت. اظهار نظری دقیق تر از این ممکن نیست و بررسی بیشتری می طلبد.