پژوهشی در زمینه جمعیت شناسی تاریخی ایران (2)، بررسی تحلیلی قحطی های اصفهان / از عهد افشاریه تاکنون(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۱٬۰۱۱ مورد.
بررسی جامعه شناختی حاشیه نشینی و تأثیر آن بر بهداشت روان حاشیه نشینان (مطالعه موردی ارزنان ودارک) زینبیه اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی جامعه شناختی حاشیه نشینی و تأثیر آن بر بهداشت روان در مناطق ارزنان و دارک زینبیه اصفهان است. به این منظور با بهره گیری از آرای صاحب نظرانی مانند: زیمل، اسکار لوئیس، رابرت پارک و استونکویست به بررسی زندگی حاشیه نشینی و جهت سنجش بهداشت روان؛ از آرای صاحب نظرانی مانند: مازلو، جانسون، لوین و روی استفاده شده است. روش تحقیق به صورت پیمایشی، تکنیک جمع آوری اطلاعات پرسشنامه وبعضاً مصاحبه بوده است.جامعه آماری شامل افراد 65-15 ساله در مناطق ارزنان و دارک زینبیه اصفهان است که از بین آنان با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. آلفای کرونباخ ارتباط اجتماعی0.80، بهدا شت روان 0.69 و پیوندهای اجتماعی 0.61 بود. یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای جنس، سن تأثیری بر روی بهداشت روان حاشیه نشینان نداشته اند و متغیرهای تحصیلات، وضعیت تأهل، وضعیت شغلی و محل تولد تأثیر مثبت و معنی داری برروی بهداشت روان حاشیه نشینان داشته اند. ارتباط اجتماعی با 0.58درصد بیشترین رابطه را با میزان بهداشت روان حاشیه نشینان داشته است. سپس حقوق اجتماعی با 0.28درصد و پیوند اجتماعی با 0.31درصد قرار می گیرند. 49 درصد واریانس متغیر وابسته؛ یعنی بهداشت روان حاشیه نشینان توسط این مدل تبیین شده است و این نشانگر برازش خوب مدل است.
اثرات و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی فضاهای شهری بر زنان (مورد مطالعه: مجموعة شهربانو در منطقة ۱۱ تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
این مقاله به بررسی اثرات اجتماعی و فرهنگی احداث فضاهای شهری بر زنان و دختران جوان میپردازد که به صورت موردی مجموعة شهربانو در منطقة ۱۱ تهران مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق کیفی با استفاده از بررسی ارزیابی اثرات اجتماعی (اتا) است. در این روش طی ده مرحله، پیامدهای اجتماعی پروژه مورد ارزیابی قرار می گیرد. نمونة آماری بر اساس مصاحبه با زنان ساکن منطقه و مسؤولان شهرداری و زنان فعال در ادارات مختلف منطقه که به احتمال زیاد در آینده از این مجموعه استفاده میکنند، انتخاب شدند. برای انجام مصاحبههای عمیق فردی و گروهی ۳۰ نفر از بین زنان منطقه، مسؤولان شهرداری منطقه، زنان عضو شورایاری محلات، فرهنگسراها، سرای محله، خانة فرهنگ، مراکز آموزشی ساکنان منطقه انتخاب گردیدند و با انجام مصاحبه تأثیرات مثبت و منفی اجرای این طرح سنجیده شد. اجرای این مجموعه دارای اثرات منفی از قبیل محدود کردن زنان به فضاهای محدود و مشخص و دوری از فضاهای عمومی جامعه خواهد بود. البته اثرات مثبت ایجاد این مجموعه برای زنان بیشتر از اثرات منفی است به گونهای که اجرای این مجموعه دارای پیامدهای اجتماعی مثبت از قبیل: تحکیم بنیان خانواده، بهبود روابط با همسر و دختر، کمک به مادران در تربیت فرزندان برای زندگی اجتماعی بهتر، کاهش آسیبهای اجتماعی و انحرافات، افزایش توانمندی اجتماعی، روحی، روانی و جسمانی زنان و دختران منطقه خواهد بود.
تجربه سقط جنین ارادی در زنان متأهل شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
سقط جنین ارادی یکی از روش های ختم باداری های ناخواسته قلمداد می شود که اغلب غیرقانونی و غیربهداشتی صورت می گیرد. فرایند تصمیم گیری و اقدام به سقط پیچیده و دشوار است و زنان زیادی طی این فرایند از جنبه های جسمی، روحی و اجتماعی تحت تأثیر قرار می گیرند. هدف این پژوهش کسب شناخت بیشتر از تجربة سقط جنین عمدی و غیرقانونی در میان زنان بوده است. یافته ها با استفاده از روش کیفی و رویکرد پدیدارشناسی و انجام مصاحبه های نیمه ساخت یافته از بین 28 خانم متأهل ساکن شهر تهران که دست کم یک بار سابقة اقدام به سقط جنین غیرقانونی داشته و به روش گلوله برفی جست وجو شده اند جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل یافته ها به کمک نظریة مبنایی و کدگذاری متون حاصل از مصاحبه ها صورت گرفته و نتایج حاصل از آن به سه بخش تصمیم گیری برای انجام سقط، اقدام به سقط و پیامدهای پس از سقط تقسیم شده است. یافته ها نشان می دهد که تصمیم گیری برای ادامه دادن یا ختم بارداری ناخواسته دشوارترین بخش فرایند اقدام به سقط محسوب می شود. در فرایند تصمیم گیری عوامل متعددی چون نظر همسر، دیدگاه مذهبی فرد و نظر دیگر اطرافیان ایفای نقش می کند. به علاوه، اقدام به سقط می تواند بر روابط زن با شوهر، اطرافیان، فرزندان دیگر و شغل فرد نیز تأثیر بگذارد که در زمرة پیامدهای اجتماعی سقط جنین قابل بررسی هستند. به طور کلی، سقط جنین غیرقانونی زنان پاسخگوی این تحقیق تجربه ای مهم و چالش برانگیز ارزیابی شده و علی رغم احساس رهایی اولیه پس از اقدام به سقط، پیامدهای جسمی، روحی و اجتماعی آن برای مدت های طوﻻنی زن و خانوادة او را درگیر می کند.
بررسی تحول ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تحلیلی بر روند مهاجرت در استان اصفهان در طی سال های 85-1375(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
تحلیل تمایز عوامل مؤثّر بر استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در میان زنان کُرد- شهر مهاباد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
باوجود افزایش آگاهی زنان و دسترسی آسان آن ها به وسایل پیشگیری از حاملگی، زنانی هستند که از این وسایل استفاده نمی کنند. عدم استفاده از روشهای پیشگیری، از طریق تأثیر بر حاملگیهای برنامهریزی نشده و سقط جنین بر سلامت مادر و کودک تأثیر می گذارد. هدف از این مقاله، بررسی میزان شیوع استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در میان زنان کُردِ همسردار 49-15 ساله شهر مهاباد است. دادهها حاصل یک پیمایش مقطعی است که در فروردین ماه 1391 بر روی نمونه ای بالغ بر 700 خانوار انجام شد. یافته ها از شیوع گسترده استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی در نمونه مورد بررسی حکایت دارد، به طوری که 3/74 درصد زنان در زمان مطالعه از یکی از وسایل پیشگیری از حاملگی استفاده میکردند. بر پایه این بررسی، سهم روشهای مُدرن و سنّتی پیشگیری از حاملگی به ترتیب 2/71 و 8/28 درصد است. نتایج تحلیل تمایز نشان داد که عواملی چون هزینه های مرتبط با مخالفتهای فرهنگی و اجتماعی و شمار فرزندان در حال حاضر زنده از بیشترین تأثیر در استفاده زنان از وسایل پیشگیری از حاملگی برخوردارند. استقلال زنان و نگرش آن ها نسبت به هزینه ها و منافع فرزندان از جمله متغیّرهای فرهنگی تأثیرگذار در این زمینه می باشند. نتایج گویای آن است که کاهش هزینه های درک شده برای وسایل پیشگیری، بهبود دانش و آگاهی زنان درباره روشهای مدرن پیشگیری و تثبیت مشروعیّتهای اجتماعی و فرهنگی استفاده از این وسایل، نقش مهمّی در اعمال استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و ارتقاء سلامت مادران و نوزادان دارد.
بررسی عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی در شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸۹ و ۹۰
37-52
حوزه‌های تخصصی:
جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است. در حال حاضر، سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این رشد شتابان، مسائل و معضلات زیادی برای شهرهای بزرگ ایران (بویژه شهر ارومیه) بدنبال داشته است. هدف این تحقیق تبیین عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی شهر ارومیه (بویژه محله اسلام آباد کشتارگاه) و پیامدهای آن بوده و روش تحقیق پیمایشی ( Survey ) است. شیوه نمونه گیری سهمیه ای ( Quota ) است. که توزیع آن به صورت تصادفی در بین 384 نفر از ساکنان محله اسلام آباد کشتارگاه صورت گرفته است و داده ها با استفاده از روش های آماری و ضرایب همبستگی در نرم افزار Spss تحلیل شده اند. نتایج این پژوهش حاکی از آنست؛ از دلایل بسیار مهم حاشیه نشینی در شهر ارومیه می توان به بیکاری، درآمد کم، پایین بودن اجاره بهای مسکن و مهاجرت گسترده از محیط های شهری کوچک و روستاهای استان و استان های همجوار اشاره کرد، که ناشی از عوامل اقتصادی (جاذبه های اقتصادی شهر ارومیه و دافعه های اقتصادی شهرها و روستاهای اطراف) و دافعه های اجتماعی – فرهنگی در محل سکونت قبلی بوده است. و این امر موجب بروز انواع ناهنجاری های شهری (اشتغال افراد حاشیه نشین در مشاغل کاذب، وجود ساخت و سازهای غیرمجاز، افزایش جرم و جنایت، اثرات نامطلوب فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، آلودگی محیط زیست شهری و غیره) شده است.
پیامدهای روانی افزایش جمعیت
منبع:
کلک آذر ۱۳۷۳ شماره ۵۷
حوزه‌های تخصصی:
تأثیرات تغییرات جمعیت؛ مقیاس اقتصاد و فناوری بر فرایند رشد اقتصادی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
از جمله متغیرهای بسیار مؤثر برای توضیح تفاوت نرخ رشد اقتصادی در میان کشورهای مختلف، سطح و میزان تغییرات جمعیت هر اقتصاد است. اهمیت مبحث در نظریه ها و مدل های رشد اقتصادی، بدین سبب است که در همة فعالیت هایی که در قلمرو علم اقتصاد قرار می گیرد، انسان در جایگاه عنصر اصلی و پایه ای مطرح است؛ زیرا همة فعالیت های اقتصادی، اعم از تولید کالاها، مصرف، سرمایه گذاری، کشف ایده های جدید و تربیت انسان جدید برای انجام این فعالیت ها و... الزاماً به حضور و وجود انسان نیاز دارد.
پژوهش پیش رو، در پی تحلیل این موضوع است که در اقتصادهای جدید که بیش از پیش متکی به دانش و انباشت آن و پیشرفت فناوری شده اند، نتایج مثبت و مزیت های ناشی از وجود جمعیت بزرگ تر در یک کشور، چگونه می تواند نمایان شود. افزون بر این، برای شکوفا شدن این نتایج، ایجاد چه زمینه هایی لازم است.
همچنین در این پژوهش، نخست با تبیین یک مدل، اثر جمعیت بزرگ تر بر توانایی یک اقتصاد را برای کشف ایده ها و تولیدات جدید نشان می دهیم و در مدل دوم، مزیت یک اقتصاد با مقیاس بزرگ تر را برای گسترش نوآوری ها در گسترة اقتصاد تصویر می کنیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که هر اقتصادی برای توانایی در کشف ایده های جدید در بلندمدت، ضرورتاً احتیاج به جمعیت بزرگ تر دارد. افزون بر این، وجود مقیاس بزرگ تر یک اقتصاد و بازار بزرگ تر نیروی کار، سبب می شود که نوآوری در شیوه های تولید، سریع تر در گسترة اقتصاد انتشار یابد و با این روش نرخ رشد اقتصادی، با شتاب بیشتری در زمان رشد یابد.
انفجار شهرها
حوزه‌های تخصصی:
فواید و اشکالات روش فرزندان خود در برآورد باروری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
وضعیت مهاجرتهای غیر قانونی در جهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
عوامل مؤثر در ادغام مهاجران: یک بررسی مقایسه ای بین المللی:مایرون وینر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
" در دینای معاصر ، تعداد زیادی از انسان ها به امید بهبود بخشیدن وضعیت خود یا فرزندان خویش از موطن خود به جاهای دیگر مهاجرت می کنند . مساله ادغام مهاجران در محل جدید و اینکه آنها چگونه می توانند خود را با شرایط محیط تازه سازگار کنند ، اینکه مهاجران و مخصوصا فرزندان آنها از چه حقوق و مزایایی در این مکان برخوردار خواهند بود ، از مسائل بسیار مهم علوم اجتماعی می باشند .
"
شمارش ارقام و تخمین نفوس در ایران باستان
حوزه‌های تخصصی:
مهاجرت های روستایی در ایران و پیامدهای آن بر جامعه روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
افتاده، پیامد این مهاجرت ها بر جامعه روستایی چیست و چشم اندازهای آینده در الگوی مهاجرت داخلی ایران کدامند. روش مطالعه، اسنادی و بر پایه تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن، آمارگیری های نمونه ای و سایر یافته های مرتبط با موضوع است. بر اساس یافته ها، تحولات در الگوی مهاجرت داخلی ایران نشان می دهد الگوی مهاجرت داخلی در ایران در حال تغییر بوده و از میزان مهاجرپذیری و مهاجرفرستی روستاها کاسته شده و به سمت شهرها جهت پیدا کرده است. الگوی مهاجرت داخلی در ایران به سمت سلسله مراتب شهری و برون کوچی در حال تغییر است. بنابراین چشم اندازهای آینده مطالعات مهاجرتی در ایران، شامل توجه به مهاجرت های شهر به شهر و نقاط مثبت و چالشی آن است.
فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه جذب نخبگان و پیشگیری از مهاجرت آنان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
عؤامل اجتماعی مؤثر بر میزان باورپذیری کلیشه های جنسیتی در دو سپهر عمومی و خصوصی٭(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
بخش مهمی از شناخت های مربوط به نگرش ها و رفتارهای زنان و مردان، ناشی از عقاید و افکار قالبی یا کلیشه هاست. بر اساس کلیشه های جنسیتی، زنان و مردان در جامعه دارای ویژگی های خاص، رفتار خاص و حالات روانی خاص هستند و در نهایت قابلیت انجام وظایف و کارهایی را دارند که به صورت معمول با یکدیگر متفاوتند. کلیشه سازی از طرفی خصوصیات و توانایی هایی را به زنان اختصاص می دهد که در مردان از آن ها نشانه ای نیست و از طرف دیگر، توانایی ها و خصوصیاتی را به مردان نسبت می دهد که زنان از آن بی بهره اند. تحقیق حاضر که بر مبنای یک پیمایش 600 نفره در بین دانشجویان پسر و دختر دانشگاه های آزاد اسلامی شوشتر و شهید چمران اهواز انجام گرفته، نشان می دهد که در خانواده های با ساختار قدرت پدرسالار، نسبت به خانواده های با ساختار قدرت مادرسالار و خانواده های مشارکتی، میزان پذیرش کلیشه های جنسیتی بیشتر است. از دیگر یافته های تحقیق، این است که مردان کلیشه ای تر از زنان فکر و رفتار می کنند.