درخت حوزه‌های تخصصی

جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
جامعه شناسی آموزش و پرورش جامعه شناسی اقتصادی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت جامعه شناسی تاریخی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی جنسیت جامعه شناسی خانواده جامعه شناسی دین جامعه شناسی سازمان جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی کار و شغل جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی جامعه شناسی کودک جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات جامعه شناسی نظری جامعه شناسی ورزش جهانی شدن روش شناسی در علوم اجتماعی مددکاری اجتماعی
گردشگری و توریسم
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷۲۱ تا ۷۴۰ مورد از کل ۸۴۷ مورد.
۷۲۱.

نگاشت موضوعی فرهنگی اجتماعی فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 41 - 63

کلیدواژه‌ها: فرهنگ جامعه فضای مجازی نگاشت موضوعی نقشه جامع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۴۷
فضای مجازی مقوله ای است که در سال های اخیر توجه بسیار بالایی را به خود جلب کرده  است. با توجه به این مهم این پژوهش در راستای تهیه نقشه ای جامع و نظام یافته از موضوعات حوزه فرهنگی- اجتماعی فضای مجازی انجام پذیرفته است.  این پژوهش از دو رویکرد استقرایی و قیاسی بهره برده است. در رویکرد استقرایی که ناظر به گستره عظیمی از مفاهیم و موضوعات فرهنگی و اجتماعی در ارتباط با فضای مجازی است از روش «طوفان فکری»  و سپس «نقشه نگاری ذهنی» برای احصاء موضوعات فرهنگی و اجتماعی مرتبط با فضای مجازی  استفاده شده است. در رویکرد قیاسی نیز از روش های «کتابخانه ای»، «ماتریسی» و «نقشه نگاری ذهنی» استفاده شده است. در یافته های این پژوهش احصاء موضوعات صورت پذیرفته، مفاهیم شکل گرفته و مقوله بندی شده اند و بر اساس آن ها، نقشه های ذهنی فضای مجازی با لایه های فرهنگ، سطوح فرهنگ، ابعاد فرهنگ، حوزه های سیاستی فرهنگ و حوزه های میان رشته ای فرهنگ ارائه شده است. نتایج پژوهش گویای این مطلب است که حوزه فرهنگی اجتماعی فضای مجازی گستره عظیمی از موضوعات را شامل می شود که نظام دادن به این موضوعات با در نظر داشتن جامعیت و مانعیت کار پیچیده و مشکلی است که با اجرای همزمان رویکرد استقرایی و قیاسی تا حد زیادی این مهم برآورده می شود.
۷۲۲.

تبیین ابعاد آنومی و عوامل اجتماعی موثر بر آن (مورد مطالعه: دانش آموزان دوره ی متوسطه استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 163 - 181

کلیدواژه‌ها: ابعاد آنومی نوجوانان دختر اعتماد بین فردی نگرش به آینده و احساس نابرابری اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۸
آنومی از مسائلی است که جوامع مدرن با آن دست به گریبان اند. آنومی مسئله ای اجتماعی یا بیماری جامعیه مدرن است و نه تنها درمانی روشن نیافته، بلکه به دوران پسامدرن نیز انتقال یافته است. پژوهش حاضر به  تبیین جامعه شناختی ابعاد آنومی (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی)نوجوانان دختر استان ایلام می پردازد. روش کار در این تحقیق پیمایش است و تکنیک جمع آوری داده ها نیز پرسش نامه می باشد. جامعه ی آماری تمامی نوجوانان دختر استان ایلام است، که در111 مدرسه متوسطه ی دوم در سال تحصیلی 96-95مشغول به تحصیل می باشند. تعداد آنها 7446 نفر است و از این تعداد 400 نفر بعنوان نمونه انتخاب شده اند. برای تعیین مدارس بصورت خوشه ای چند مرحله ای و سپس برای انتخاب افراد از نمونه گیری طبقه ای متناسب استفاده شده است. تبیین جامعه شناختی ابعاد آنومی (مطالعه موردی نوجوانان دختر استان ایلام ( در قالب15 فرضیه مطرح شد، که نتایج زیر بدست آمد: پس از ورود متغیرهای مستقل در تحلیل رگرسیونی، بر اساس روش پیش رونده طی سه مرحله با متغیرهای احساس نابرابری، نگرش به آینده و اعتماد بین فردی معنی دار بوده اند. احساس نابرابری (418/0)-نگرش به آینده(212/0)-اعتماد بین فردی(123/0) می باشد. 
۷۲۳.

مدرن گرایی و سرمایه اجتماعی خانواده در ایران «تحقیقی در شهر تهران»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 183 - 207

کلیدواژه‌ها: سنتی مدرن درحال گذار پسامدرن سرمایه اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۷
خانواده به عنوان مهمترین و اساسی ترین جایگاه امن انسانی به دلیل تحولات ناشی از پیامدهای مدرنیته و نو شدن جوامع بشری دچار تغییر و تحولاتی گشته است که در این میان جامعه ایران هم خالی از این دگرگونی نیست . به واسطه این تحولات، خانواده در دوره مدرن، گونه هایی مختلف را درخود پذیرفته است و همچنین سرمایه اجتماعی این گونه های مختلف خانوادگی را متحول گردانیده است. در این مقاله، هدف اصلی شناسایی سرمایه اجتماعی خانواده ها درمیدان تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و اسنادی است. لازم به یادآوری است که برای ساختن مقیاس ها از آرای نظری صاحب نظران رویکرد دیالکتیکی بودن پدیده های اجتماعی و همچنین آرای صاحب نظران حوزه سرمایه اجتماعی(پاتنام، کلمن، پورتس، بوردیو، گوشال، پتری راسکانن) استفاده گردیده است. قابل ذکراست که چارچوب نظری پژوهش، رویکردی تلفیقی می باشد.  فرضیات طراحی شده برای پژوهش عبارتنداز: 1- تجددگرایی سنت مآبانه با حراست از سرماییه اجتماعی خانواده قرین است.  2- تجددگرایی مدرن و درحال گذار بزرگ ترین تأثیر را بر کاهش سرماییه اجتماعی  خانوادیه ایرانی به جای گذاشته است. 3- تجددگرایی پسا مدرن موجب افزایش سرماییه اجتماعی خانوادیه ایرانی می شود. بررسی نتایج به دست آمده گویای به وجودآمدن گونه های مختلف خانواده درجامعه ایران بوده است، هم چنین  نتایج به دست آمده نشان داد، بین میزان تجددگرایی و سرماییه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد
۷۲۴.

تحلیل حقوق کودک همراه با مادر زندانی در قوانین و اسناد و تبیین نیازها و مشکلات وی در زندان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 69 - 84

کلیدواژه‌ها: کودک همراه با مادر زندانی حقوق کودک کودک مادر زندان قوانین و اسناد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۲
هدف از پژوهش، شناسایی مسائل و نیازهای مختلف کودکان همراه با مادران زندانی و انطباق آن ها با قوانین و اسناد داخلی و بین المللی حقوق کودک است. پژوهش در دو گام با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. در گام اول، برای شناسایی حقوق کودک چهار قانون و سند داخلی و سه قانون بین المللی تحلیل شده اند. در گام دوم، 32 متن شامل مصاحبه ، گزارش و  تجربه های زیسته مرتبط با کودک همراه با مادر زندانی در ایران که در خبرگزاری های داخلی و خارجی، روزنامه ها و پایگاه های اطلاعاتی منشر شده بودند همراه با هشت مطلب منتشر شده در صفحه شخصی اینستاگرام یکی از فعالان حقوق کودک، تحلیل شده اند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد به کودکان همراه با مادران زندانی در قوانین و اسناد داخلی و بین المللی کمتر توجه شده است. شرایط و امکانات مناسبی برای کودکان در زندان های ایران وجود ندارد. به دلیل شرایط و امکانات حداقلی در زندان، محیط امنیتی آن و نگهداری کودک با دیگر زندانیان، زندان محیط مناسبی برای نگهداری کودک نیست. بهتر است کودک همراه با مادر در موسسه های شبیه خانه دور از محیط زندان نگهداری شوند تا تعامل بهتری با مادر ایجاد نموده و نیازهای دوران کودکی وی همچون بازی، آموزش و یادگیری تامین گردد.
۷۲۵.

فهم تجربه ی زیسته ی دانشجویان غیر مذهبی از طرد و پذیرش (مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه علامه طباطبائی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ 155 - 178

کلیدواژه‌ها: زیست جهان طرد پذیرش تکثر معنا دانشجویان غیر مذهبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۳
هدف اصلی این پژوهش فهم چگونگی و دلایل غیر مذهبی شدن برخی از دانشجویان با نگاه به زیست جهان آنان است که چارچوب مفهومی این تحقیق شامل نظریات برگر و هابرماس است. رویکرد روشی این تحقیق کیفی است لذا برای گردآوری دادهها از تکنیک های مصاحبه ی نیمه ساخت یافته عمیق، اپیزودیک؛ و تکنیک مشاهده و در تحلیل دادهها از روش نظریه مبنایی استفاده گردید. نمونه ی این تحقیق، شامل 23 نفر از دانشجویان گرایشهای علوم اجتماعی تحصیلات تکمیلی می باشند. نتایج گویای آنست که مجموعه شرایطی اولین جرقه های تغییر در عقاید را ایجاد کرده اند. این تغییرات با توجه به دو تجربه ی مدارا و طرد شدگی تقویت می شوند لذا غیر دینداران در واکنش دست به اتخاذ استراتژیهایی همچون فاصله گیری، مدارای اجباری، مقابله به مثل و... می زنند و همچنین از پیامدهای غیر مذهبی شدن می توان از عدم آرامش، احساس محرومیت، خشونت، انگ زنی، خود سانسوری و... نامبرد.
۷۲۶.

طبقه اجتماعی و رفتار بیماری در بیماران نوروتیک و کرونری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 113 - 133

کلیدواژه‌ها: طبقیه اجتماعی رفتار بیماری ادراک بیماری اختلالات نوروتیک انسداد عروق کرونری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۵۳
پژوهش حاضر در پی آن بود ضمن شناسایی الگوهای رفتار بیماری در بیماران نوروتیک و کرونری مورد مطالعه، نسبت طبقیه اجتماعی با ابعاد رفتار بیماری را در ایشان مطالعه نماید. لذا تعداد 119 بیمار کرونری و 91 بیمار نوروتیک در شهر تهران و به شیویه نمونیه در دسترس انتخاب و بررسی شدند. داده ها با روش پیمایش، تکنیک مصاحبیه ساخت یافته و ابزار پرسشنامه گردآوری و در نرم افزار SPSS تحلیل گردید. مقایسیه الگوهای رفتار بیماری در دو دسته بیمار نشان داد که ایشان در مجموع نه الگویی یکسان و نه الگویی کاملا متفاوت اتخاذ نموده اند. کمیّت و کیفیّت توانش تفسیری- ادراکی بیماران نشان داد که هم بیماران کرونری و هم نوروتیک، بیشتر یک الگوی ادراکی فعّال اتخاذ کرده اند. این الگوی ادراکی فعّال، بیماران را بیشتر به اتخاذ یک رویکرد مقابله ای فعّال نیز سوق داد، به نحوی که هر دو دسته بیمار بیشتر از راهبردهای مسأله محور استفاده کردند. مطالعیه نسبت طبقیه اجتماعی و ابعاد رفتار بیماری نیز نشان داد که در بیماران کرونری ابعاد راهبرد مسأله محور و ادراک بیماری، و در بیماران نوروتیک بُعد ادراک بیماری با طبقیه اجتماعی رابطیه معناداری نشان دادند. در مجموع باید گفت طبقیه اجتماعی می تواند ابعاد و الگوهای رفتار بیماری را توضیح دهد.
۷۲۷.

بررسی رفتار زباله پراکنی در ایران با رویکرد تحلیل لایه ی علّی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 141 - 166

کلیدواژه‌ها: زباله پراکنی شکاف دولت - ملت شکاف ملت - ملت سناریو نویسی تحلیل لایه ی علّی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۸
محیط زیست و حفاظت از آن یکی از دغدغه های کنونی دنیای پرمخاطره ی مدرن است. دنیای امروز با وجود پیشرفت های فراوان نه تنها قادر به حل مشکلات محیط زیست نبوده بلکه همواره باعث تشدید وخامت آن نیز شده است. زباله پراکنی در جنگل، ساحل، اماکن و معابر عمومی به عنوان یکی از معضلات زیست محیطی از مسایل مهم جامعه ی ایرانی به شمار می رود. هدف از مطالعه ی مذکور بررسی علل شکل گیری مسئله ی زباله پراکنی با رویکرد تحلیل لایه ی علّی و سناریونویسی است. در این رویکرد، پژوهشگر با تحلیل لایه هایی که باعث شکل گیری این مسئله ی اجتماعی شده اند، در جستجوی ریشه ی علل مسئله ی مزبور برآمده است. بدین منظور، با استفاده از روش کیفی و اکتشافی و با به کارگیری تکنیک مصاحبه ی عمیق، 15 متخصص و کارشناس حوزه ی محیط زیست و جامعه مورد مصاحبه قرار گرفته و پس از استخراج مطالب و تحلیل تم مصاحبه ها، نظرات آنها در قالب 4 جدول با عناوین لیتانی، علل سیستماتیک، گفتمان و کنایات ارایه گردیدند. سپس با کمک گفتمان های موجود، 2 گفتمان شکاف دولت – ملت و ملت – ملت به عنوان پیشران های مهم شناسایی شده و در ارایه ی سناریوهای احتمالی مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت 4 سناریو در قالب نموداری ارایه شدند که می توانند در تصمیم سازی های مسئولین جامعه مورد توجه قرار گیرند. 
۷۲۸.

کمک های رسمی توسعه و آموزش و شاخص امید به زندگی: مطالعه موردی کشورهای منطقه مدیترانه شرقی (EMRO)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۰ 123 - 162

کلیدواژه‌ها: خالص کمک های رسمی توسعه سرانه آموزش شاخص امید به زندگی کشورهای منطقه مدیترانه شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۶
وضعیت سلامت و امید به زندگی در افراد یک جامعه معیاری از توجه آن کشور به تهیه کالاها و خدمات بهداشتی و درمانی می باشد. دولت ها با صرف هزینه در این زمینه ها می توانند در بهبود امید به زندگی موثر باشند. علیرغم اهمیت این موضوع در توسعه کشورها، برخی از آن ها به دلیل کمبود منابع مالی و سرمایه ای و یا پایین بودن کیفیت سرمایه گذاری در بخش های بهداشتی و خدماتی نیازمند کمک سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد (UNDP) می باشند. سازمان ملل متحد با توجه به اهداف توسعه هزاره با ارائه کمک های رسمی توسعه به کشورهای مختلف، گام های موثری در این زمینه برداشته است. با توجه به اهمیت این موضوع، در این پژوهش به بررسی تاثیر کمک های رسمی توسعه سرانه و آموزش بر امید به زندگی در کشورهای منتخب منطقه مدیترانه شرقی (EMRO) طی دوره ی زمانی 2019-2000 ، با استفاده از تخمین زن های حداقل مربعات معمولی کاملا اصلاح شده (FMOLS) و حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) پرداخته می شود. نتایج به دست آمده بیانگر این است که کمک های رسمی توسعه سرانه، آموزش، مخارج بهداشتی و تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبت و معناداری بر شاخص امید به زندگی در کشورهای مورد بررسی داشته اند. همچنین یافته-های تحقیق حاکی از تاثیر منفی و معنادار میزان مرگ و میر مادران بر امید به زندگی در این کشورها می باشد.
۷۲۹.

بررسی جامعه شناختی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مصرف مواد اعتیادآور (مورد مطالعه: جوانان شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 209 - 228

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی حمایت اجتماعی مشارکت اجتماعی اعتماد اجتماعی جوانان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۹
یکی از آسیب های مخرب اجتماعی پدیده مصرف مواد اعتیادآور است که متأسفانه این آسیب هرروز بیشتر در جامعه ریشه دوانده و رشد می کند. از آن جا که قشر جوان در حساس ترین و آسیب پذیرترین دوره زندگی قرار دارند، بیشترین آسیب را دیده و به راحتی در دام مصرف این مواد گرفتار می شوند. از این رو، پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی جامعه شناختی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مصرف مواد اعتیادآور به رشته تحریر درآمده است. روش تحقیق پژوهش، از نوع پیمایشی است و جامعه آماری شامل کلیه جوانان شهر قزوین می باشد که 384 نفر از آنان از طریق فرمول آماری کوکران و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای جهت گردآوری داده ها انتخاب شدند. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه و نرم افزار مورد نیاز جهت تجزیه و تحلیل آماری، نرم افزار SPSS بوده است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی r پیرسون نشان داد که رابطه سرمایه اجتماعی با تمامی مؤلفه های مصرف مواد اعتیاد آور شامل مصرف سیگار، مصرف قلیان، مصرف مشروب و مصرف سیگار در بین جوانان شهر قزوین با اطمینان 99 درصد و در سطح معناداری کوچکتر از 05/0 به تأیید رسیده است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره نشان داد که متغیرهای حاضر در مدل رگرسیونی، توانسته اند 5/39 درصد از تغییرات متغیر مصرف مواد اعتیادآور را تبیین نمایند.
۷۳۰.

تحلیل توزیع منابع قدرت سیاسی در ایران با رویکرد نظری شبکه محور (مطالعه موردی اعضای دولت موقت تا دولت دوازدهم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 69 - 102

کلیدواژه‌ها: شبکیه اجتماعی نخبگان سیاسی در ایران توزیع منابع قدرت تراکم منابع قدرت رویکرد ترکیبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۷
در این پژوهش، توزیع منابع قدرت سیاسی در ایران مطالعه شده است . مسئلیه این پژوهش توزیع متراکم قدرت در قویه مجریه است. سؤال مقاله به این صورت ارائه شده است که: «توزیع متراکم منابع قدرت در ایران چگونه قابل تبیین است؟» مطابق با مدعای نظر این نوشتار شبکیه اجتماعی شرط لازم برای دستیابی به منابع قدرت است. این پژوهش به لحاظ روش شناسی، بر رویکرد ترکیبی استوار است که در اینجا این رویکرد، ترکیبی از تحلیل متغیرمحور و موردمحور است. با رویکرد رابطیه مجموعه ای، گزاره های مشاهده ای، به اندازیه 92. صدق مدعای نظری مقاله را تأیید می کنند. در یک مورد، دولت موقت، این رابطه صدق نمی کند. شواهد نشان می دهد که هرگاه تمرکز شبکه ای رخ داده است، تراکم قدرت نیز حضور داشته است. شدت تراکم قدرت، به استثنای دولت موقت ، زیرمجموعیه شدت تمرکز شبکه ای بوده است و میان این دو، رابطیه علی همایندی[1] مشاهده شده است. در پایان مقاله، سرمایه گذاری در شبکه های اجتماعی افقی یا اتصال دهنده به عنوان یکی از راه حل های توزیع پراکنده منابع قدرت و چرخش آزاد قدرت سیاسی ارائه شده است.  <br clear="all" /> [1] . Conjunction
۷۳۱.

طلاق های زودهنگام؛ تلاشی برای انفصال از فشارهای اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 41 - 73

کلیدواژه‌ها: طلاق های زودهنگام ازدواج سنت ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۷
استان ایلام در بین استان های با کمترین دوام زندگی (منجر به طلاق) قرار دارد. این مساله به یکی از مسائل اجتماعی جدی استان تبدیل شده است. پرسش اصلی مقاله این است که دلایل طلاق های زودهنگام در شهر ایلام چیست. چارچوب مفهومی مطالعه حاضر، رویکردهای تعامل نمادین، تفسیری و برساخت گرایی است. روش انجام مطالعه، گراندد تئوری است. نمونه های تحقیق را 21 زن و مرد مطلقه و یا در شرف طلاق در شهر ایلام تشکیل دادند. با تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه های نیمه ساختار یافته در مرحله کدگذاری اولیه 261 مفهوم و 16 مقوله اصلی استخراج شدند. شرایط علی حاکم بر طلاق زودهنگام عبارت بودند از: ازدواج تکلیف مند: پنداشت از ازدواج به مثابه عبور از بحران های شخصی و خانوادگی، انفعال پیشگی در مخالفت، زمانبندی محدود و تعجیل در عقد، مواجهه سنتی با دوران عقد، سازماندهی نمایشی رفتار در دوره عقد، قصور در برخورد منطقی با مسائل، زوجین در کشاکش تفاسیر متضاد از موقعیت و بدگمانی. زمینیه شکل گیری پدیده، حاکمیت فضای سنتی- نیمه سنتی و تمایزات ابژه های نسلی بود. نفوذ کنشگران سنتی،  بازدارنده های جدایی دوران پیشاعقد و عقد، جدال برای تصاحب زوجین در میدان خانواده ها، شکنندگی زندگی و سهل انگاری در ازدواج دوم از جمله مقولات بدست آمده بودند که بر پدیده اثر می گذاشتند. زناشویی نامطلوب از جمله مقولات پیامدی پژوهش حاضر به شمار می رود و در نهایت  مقوله مرکزی تحقیق با عنوان طلاق های زودهنگام و تلاش برای انفصال از فشارهای اجتماعی نام گذاری شد.
۷۳۲.

از تجربه تا سوءمصرف: نگاهی پدیدارشناختی به پدیده اعتیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 237 - 256

کلیدواژه‌ها: سوءمصرف مواد تجربه مصرف نوجوان جوان اعتیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۳
یکی از مهمترین مسائل اجتماعی در دو قرن اخیر را باید سوءمصرف مواد اعتیادآور دانست. این مسئله در سه سطح فرد، خانواده، و نهادها، جامعه را با چالش های عمده فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی مواجه نموده است. متاسفانه برنامه های پیشگیرانه دولت ها و نهادهای بین المللی موفقیت چندانی در مدیریت و مهار این آسیب اجتماعی نداشته اند. از این رو جهت ارائه تصویری با عمق بیشتر از این مسئله اجتماعی در مقاله حاضر برآن شدیم تا با استفاده از روش پدیدارشناسی به کاوش تجارب زیسته افراد از مسیر تجربه تا سوءمصرف مواد بپردازیم. داده های مورد نیاز این تحقیق از طریق مصاحبه عمیق با اعضای سمن جمعیت احیای انسانی کنگره 60 شعبه اهواز جمع آوری شد. در مجموع تا رسیدن به اشباع نظری با 34 نفر از اعضای این سمن که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند مصاحبه صورت پذیرفت. حاصل تحلیل داده ها با استفاده از روش کلایزی در تم مرکزی برمودای تکرار مصرف مفهوم پردازی شده است. این تم حاصل انتزاع نظری از سه تم اصلی فرزندپروری به مثابه مهارت اجتماعی، بازتولید تفسیری مصرف مواد و سکسوالیته می باشد. برمودای تکرار مصرف حاکی از این واقعیت است که ناکارآمدی نهادی در سه حوزه خانواده، آموزش و فراغت را باید به عنوان متغیری مهم در توضیح چرایی تکرار مصرف و اعتیاد به آن پس از آشنایی نوجوانان و جوانان با مواد اعتیادآور دانست. بنابراین هرچند دسترسی به مواد متغیر مهمی در تجربه اولیه مصرف این قشر می باشد، اما تداوم مصرف و نرخ بالای سوءمصرف را می بایست در ناکارآمدی نهادی سه حوزه نامبرده جستجو نمود.
۷۳۳.

بی اعتمادی اجتماعی در اشتراک دانش به مثابه مساله اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 165 - 183

کلیدواژه‌ها: اشتراک دانش اعتماد اجتماعی اعتماد نهادی دانشجویان تحصیلات تکمیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۴۱
اشتراک دانش یکی از عناصر اصلی مدیریت دانش بوده که نقش پراهمیتی را در محیط دانشگاهی برای تولید و خلق دانش جدید و مزیت های رقابتی بازی می کند. اعتماد اجتماعی مکانیسم تسهیل گری و واسطه ای دراشتراک دانش را دارد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، مطالعه جامعه شناختی بی اعتمادی اجتماعی در اشتراک دانش به مثابه مساله اجتماعی می باشد. روش این پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی بوده و جامعه آماری کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز که با استفاده از فرمول کوکران و شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب 650 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد اشتراک دانش و اعتماد اجتماعی بوده که با استفاده از نرم افزار Spss  نسخه 22 تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد که اعتماد اجتماعی همبستگی مثبت و معنی داری با اشتراک دانش دارد. نتایج آزمون همبستگی نشان می دهد که مولفه های اعتماد اجتماعی با همه ابعاد اشتراک دانش رابطه مثبت و معنی داری دارند. نتایج آزمون t نشان می دهد که اشتراک دانش برحسب جنسیت تفاوت معنی داری ندارد. نتایج حاصل از رگرسیون حاکی از این است که مولفه های تمایل به همکاری، اعتماد نهادی، صداقت و سن  39 درصد از واریانس اشتراک دانش را تبیین می کند و بعد تمایل به همکاری با ضریب بتای 33/0 بیشترین نقش را دارد. بنابراین، برای افزایش دادن میزان اشتراک دانش در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بایستی به عوامل تاثیرگذار بر اعتماد اجتماعی در دانشگاه توجه جدی بشود.
۷۳۴.

مطالعه جامعه شناختی قتل: شناسایی ریسک فاکتورها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 191 - 218

کلیدواژه‌ها: توسعیه جرم روش کیفی ریسک فاکتورهای فردی خانوادگی محلی جامعوی قتل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۰
قتل یکی از جدی ترین نوع جرایم خشن است که خسارت های جبران ناپذیری را بر قاتل، قربانی خانواده ها و اعضای اجتماع محلی وارد و احساس امنیت اجتماعی را خدشه دار می سازد. روش تحقیق پدیدارشناسی است. در این پژوهش با تمرکز بر داده های حاصل از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته با 14 قاتل (12 مرد و 2 زن) بر فهم و شناسایی ریسک فاکتورهایی تلاش شده است که در توضیح چرایی و چگونگی شکل گیری پدیدیه قتل مؤثرند. نتایج نشان می دهد که در فهم قتل باید به تعاقب رفتارهای ضداجتماعی و ریسک فاکتورهایی که در سطح فردی، خانوادگی، محلی و جامعوی در طول زمان بر سبک زندگی اثر گذاشته اند، توجه کرد و این مسئله را در نظر گرفت که چگونه رفتار انحرافی از سنین پایین توسعه می یابد و در طول زندگی به چیزهای دیگر تبدیل می شود. به عبارتی باید رفتاری که سنگ بنای رفتار دیگر می شود و یا حتی رفتارهای غیر جرمی که می تواند به رفتارهای جرمی کشیده شود و یا دلالت هایی برای کجروی در مراحل بعدی زندگی داشته باشد، شناسایی شود. مصاحبه های عمیق حاکی از آن است که عمدیه پاسخگویان در دوران کودکی خود به نوعی درگیر رفتارهای ضداجتماعی چون ولگردی، پرسه زنی، کفتربازی، پرخاشگری، آزار حیوانات و شرارت بوده اند و رفتارهای انحرافی در طول زندگی آنها توسعه یافته است. لذا شناسایی ریسک فاکتورها و کنش و واکنش میان آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
۷۳۵.

تاثیر محرومیت های اجتماعی بر هنجار صداقت موردپژوهی چندگانه گروه های شغلی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 137 - 167

کلیدواژه‌ها: محرومیت های اجتماعی هنجار صداقت نظم اجتماعی موردپژوهی اختلال هنجاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۶
هدف این پژوهش شناسایی وضعیت انواع محرومیت در جامعه و اثر آن بر هنجار اجتماعیِ صداقت است. از آنجایی که هنجار صداقت نقش مهمی در نظم اجتماعی دارد، نظریه تبیین کننده پژوهش نظریه چلبی(با تاکید بر اخلاق مسئولیت) است. در سنجش محرومیت چهار بُعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و درسنجش هنجار صداقت تصور از وضعیت هنجار در جامعه و آمادگی برای رعایت هنجارها (در شعاع عام گرا یا خاص گرا) و صبغه ارزش اخلاقی آن مورد نظر بوده است. این مطالعه مبتنی بر موردپژوهی چندگانه و با روش پیمایش درون موردی است. در انتخاب موارد شغل معیار اصلی بوده و 381 نفر از افراد شاغل (گروه های شغلی کارگر، کارمند بانک،کارشناس ارشد، پاسبان، نظامی درجه دار، وکیل، بهیار، پرستار، پزشک، معلم، دبیر و استاد دانشگاه) انتخاب شدند. ضعف هنجار صداقت که توام با افزایش (به ترتیب) میزان محرومیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است نشان از نوعی اختلال هنجاری (از نوع ضعف هنجاری) درجامعه دارد که به کمک مجموعه ای از محرومیت های اجتماعی (به عنوان عوامل مقوم)  25 درصد از تغییرات آن در مدل آماری قابل تبیین است.
۷۳۶.

شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد راهنمایان گردشگری (مورد مطالعه: شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی زمستان ۱۴۰۳ شماره ۶۱ 411 - 451

کلیدواژه‌ها: آموزش رضایت شغلی عوامل قانونی بهبود عملکرد عملکرد راهنمایان گردشگری راهنمایان گردشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۳۸
عملکرد حرفه ای راهنمایان، عامل کلیدی موفقیت تجربیه گردشگری است؛ لذا، بهبود عملکرد راهنمایان، یکی از دغدغه های سازمان های گردشگری محسوب می گردد که آنها می توانند با شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد، توجه ویژه ای به آن عوامل مبذول نموده و در نتیجه عملکرد راهنمایان گردشگری را ارتقا دهند. پژوهش پیش رو، با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد راهنمایان گردشگری شهر تهران انجام پذیرفت. نوع پژوهش حاضر براساس هدف، کاربردی بوده و ماهیت توصیفی دارد. با توجه به نوع داده های گردآوری شده و دیدگاه استقرایی-قیاسی مورداستفاده، رویکرد پژوهش، ترکیبی (کیفی-کمی) محسوب می گردد. جامعیه آماری، شامل خبرگان در حوزیه راهنمایی گردشگری در انجمن صنفی راهنمایان تور شهر تهران می گردد که 15 نفر خبره شناسایی و با توجه به تعداد کم آنها به صورت سرشماری برگزیده شده اند. با استفاده از ادبیات پژوهش و نظرات خبرگان، 15 عامل مؤثر بر بهبود عملکرد راهنمایان گردشگری شناسایی شدند. عوامل شناسایی شده، در قالب پرسش نامیه سلسله مراتبی تدوین گردیدند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، تکنیک سلسله مراتبی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهند که عوامل سازمانی به مثابیه مهم ترین عوامل اصلی، آموزش به عنوان مهم ترین عامل سازمانی، رضایت شغلی به منزلیه مهم ترین عامل فردی و عوامل قانونی به عنوان مهم ترین عوامل محیطی مؤثر بر بهبود عملکرد راهنمایان گردشگری شهر تهران تلقی گردیدند. در پی شناسایی عوامل براساس دیدگاهی یکپارچه و با اولویت بندی انجام شده، عوامل دارای اهمیت و اولویت بیشتری آشکار شدند که برای بهبود عملکرد راهنمایان، مورد توجه ویژه ای قرار خواهند گرفت.
۷۳۷.

آسیب شناسی پژوهش های مرتبط با حکمرانی آب در ایران با رویکرد فراروش (بازه زمانی: 1380-1397)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 143 - 170
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۵
هدف این مقاله آسیب شناسی روشی پژوهش ها و مقالات مربوط به حوزه حکمرانی آب می باشد. جامعه آماری پژوهش 129 مقاله علمی-پژوهشی و پایان نامه هایی است که در پایگاه های نورمگز، مگ ایران، پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه مراکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و ایران داک با محوریت موضوعی حکمرانی آب در بازه زمانی سال های 1380-1397 به چاپ رسیده است. پس از بررسی مقالات، 41 مقاله و پایان نامه، با نمونه گیری هدفمند که هم در موضوع و هم در محتوا به بحث حکمرانی آب پرداخته بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که 34 درصد از پژوهش ها از مبانی فلسفی اثبات گرایی در پژوهش های خود استفاده کردند. همچنین 14 مورد از پژوهش ها از رویکرد قیاسی و مابقی از سایر رویکردهای استقرایی، پس کاوی و استفهامی در پژوهش های خود بهره بردند. در میان روش تقلیل داده ها نیز کدگذاری کیفی با 49 درصد پرطرفدارترین روش در میان پژوهشگران حوزه حکمرانی آب بوده است. در ارتباط با روش جمع آوری داده ها، روش میدانی و اسنادی با سهمی در حدود 37 درصد  بیشترین کاربرد را در انجام پژوهش های حکمرانی آب داشته اند. همچنین در مورد روش های تحلیل داده ها می توان گفت که بالاترین میزان در میان روش های تحلیل داده ها مربوط به روش توصیفی-کیفی است (37 درصد). با توجه به اینکه تاکنون بررسی در زمینه آسیب شناسی پژوهش ها و مقالات مرتبط با حکمرانی آب انجام نشده است یافته های این مقاله مبنی بر وجود نواقص زیاد در این پژوهش ها دستاوردی نو و بدیع بشمار می آید.
۷۳۸.

تنوع اکولوژیکی به مثابه راهبرد شناختِ تنوع قومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 61 - 75

کلیدواژه‌ها: تنوع زیستی تنوع قومی همگرایی اجتماعی یکپارچگی سرزمینی تنوع اکولوژیکی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۱
تنوع زیستی در ایران زمین پرسش های دشواری را در مورد چگونگی شناخت، تعامل و تحلیل آن، فرا روی محققان این فلات گسترده و ناهموار مطرح می سازد. به واسطه جدایی مطالعات و تحقیقات طبیعی و اجتماعی و مرزبندی های ناشی از این رویکرد واگرایانه، این دشواری در حوزه مسائل اجتماعی دو چندان شده است. تنوع قومی، سرفصلی اجتماعی از بافت و ترکیب زیست جمعی در فلات ایران می باشد. با توجه به درهم تنیدگی حوزه های طبیعی و اجتماعی، پرسش اصلی مقاله عبارت است از این که: تنوع قومی به مثابه یک ویژگی زیستی و سرزمینی در کشور، چگونه می تواند همگرایی اجتماعی و یکپارچگی سرزمینی را در پی داشته باشد؟ فرضیه اصلی بر پایه واقعیتِ پیوند حوزه های طبیعی و اجتماعی و دیرینگی زیست در سرزمین، شناخت تنوع قومی را در گرو شناسایی و تحلیل با هم پیوند طبیعی آن یعنی تنوعِ زیستگاهی و سکونتگاهی می داند و نسبت همگرایی اجتماعی با تنوع قومی را بدون فهم تنوع اکولوژیک ممکن نمی داند زیرا جداسازی تحلیلی و صورت بندی صرفاً اجتماعی-در معنای عام آن- از تنوع قومی، منجر به از دست رفتن ویژگی بوم-پایه بودن آن می شود. با توجه به ماهیت نظری مقاله، روش تحقیق مورد استفاده، تحلیل انتقادی با هدف گشودگی مفهومی در حوزه مطالعاتی و تحقیقاتیِ قوم شناسی ایران با تکیه بر رویکرد اجتماعی-اکولوژیک است. از این رو، تنوع اکولوژیکی به مثابه زیرساخت ادراکی و مفهومیِ مواجهه با ویژگی ها و تغییرات سرزمینِ متنوع ایران به ویژه، تنوع قومی پیشنهاد شده است.
۷۳۹.

کنش مسئولانه در فرایند جامعه پذیری زیست محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 285 - 308

کلیدواژه‌ها: مسئولیت پذیری دین داری جامعه پذیری شهروندی محیط زیست یاسوج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۴
در این تحقیق وضعیت و فرایند رفتار مسئولانیه زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش پیمایش، داده های مورد نیاز تحقیق از تعداد 400 نفر نمونه از بین جامعیه آماری پژوهش که شامل شهروندان بالای 18 سال شهر یاسوج بودند به روش نمونه گیری تصادفی جمع آوری شد. تحلیل یافته های توصیفی پژوهش نشان داد، میزان مسئولیت پذیری شهروندان شهر یاسوج نسبت به محیط زیست در حد متوسط بود. در بخش یافته های استنباطی، رابطیه مسئولیت پذیری زیست محیطی، به عنوان متغیر وابسته، با سایر متغیرها (جامعه پذیر ی زیست محیطی دین داری و آگاهی زیست محیطی)، به عنوان متغیر مستقل، مورد سنجش قرار داده شد. نتایج نشان داد بین متغیرهای  جامعه پذیری، آگاهی زیست محیطی و دین داری با متغیر وابسته (مسئولیت پذیری زیست محیطی) رابطیه معنادار وجود دارد. به این صورت که هرچه افراد از آگاهی زیست محیطی بیشتر و جامعه پذیری و دین داری قوی تری برخوردار باشند، نسبت به محیط زیست مواجهیه مسئولانه تری داشتند. نتایج همچنین نشان داد با افزایش سن و تحصیلات پاسخگویان، میزان مسئولیت پذیری آنها افزایش می یابد. از نظر جنسیت نیز تفاوت معناداری بین زنان و مردان مشاهده شد، به این صورت که زنان مسئولیت پذیری زیست محیطی بیشتری نسبت به مردان نشان دادند. در تحلیل نهایی، به این نکته اشاره شد که تغییر رفتار شهروندان و شکل دادن رفتار مسئولانه مستلزم قرار دادن این شکل از رفتار ذیل فرایند جامعه پذیری و توجه نهادهای جامعه پذیری به این بعد از رفتار شهروندان است. نهادهای جامعه پذیری با درک اهمیت نقش محیط زیست در زندگی انسان، می توانند با برنامه ریزی و تولید محتوای مناسب مرتبط با محیط زیست، نقش تعیین کننده ای در شکل گیری رفتار مسئولانیه شهروندان نسبت به محیط زیست ایفا نمایند.
۷۴۰.

گذار از منافع فردی به منافع جمعی در مصرف انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 317 - 339

کلیدواژه‌ها: اعتماد نهادی مصرف گاز خودکارآمدی فشار هنجاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۰
امروزه مصرف انرژی به یکی از مسائل مهم اجتماعی تبدیل شده و برنامه ریزی و سیاست گذاری برای ترغیب مردم به منظور مصرف بهینیه آن، مشترکین را در یک دوراهی اجتماعی (ترجیحات شخصی در برابر اولویت های اجتماعی)، قرار داده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی گرایش ها (دگرگرایانه/ خودخواهانه) به عنوان یک نوع دوراهی اجتماعی مشترکین خانگی در مصرف گاز و شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن است. پس از مرور ادبیات تحقیق و مفاهیم مربوط به دوراهی اجتماعی، فرضیه ها تعریف شدند. رویکرد این تحقیق کمّی بوده و از روش پیمایش برای انجام آن استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها، پرسشنامیه محقق ساخته است و به منظور بررسی روایی از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفا کرونباخ استفاده شده است. جامعیه آماری، مشترکین خانگی استان مازندران بودند که با نمونه گیری خوشه ای تصادفی، تعداد 510 نفر از آن ها به عنوان نمونیه آماری انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان داد مصرف گاز توسط مشترکین خانگی تا حد زیادی همسو با منافع جمعی است. علاوه بر این، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد ارزش های محیط زیستی، اعتماد نهادی، هنجارهای اجتماعی و خودکارآمدی بیشترین تأثیر را بر گرایش های دیگرخواهانه در مصرف گاز داشته اند. بدین ترتیب، در سطح جامعیه محلی، افراد در دوراهی اجتماعی (ترجیحات فردی/ اولویت های جمعی)، تحت تأثیر عوامل پیش گفته، منافع جمعی را ترجیح دادند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان