جامعه شناسی نظری

این مقاله به بررسی جنسیت پذیری یا عدم جنست پذیر بودن داوری اخلاقی به شیوه کتابخانه ای و با روش توصیفی- تحلیلی می پردازد. افزون برآن در پی پاسخ به سوال، ملاک و معیار داوری اخلاقی در زنان و مردان است. از آن جا که مبنای داوری بر پایه عقل است، سوالی مطرح می شود که آیا عقل به تنهایی برای داوری کفایت می کند؟ از بررسی دیدگاه روان شناسان، فلاسفه اخلاق و فمینیست ها و تطبیق آن با دیدگاه آیت الله جوادی آملی نتایجی بدست آمد؛ از جمله آن که ملاک و معیار زنان و مردان در قضاوت، با توجه به عدم تفاوت در بعد ادراکات عاطفی و قدرت عقلانی آن ها، به نوع نگرش آن ها باز می گرددکه هرچند در شیوه بررسی موضوع داوری با هم متفاوتند، اما نتیجه داوری می تواند یکسان باشد. بنابراین، می توان ادعا کرد که داوری اخلاقی جنسیت پذیر نبوده و هر یک از دو جنس زن و مرد در حل مشکلات و مسایل اخلاقی قادر به داوری اخلاقی هستند؛ هرچند نوع عملکردشان متفاوت باشد.

۵۶۵.

پسامدرنیته در قفس آهنین مدرنیسم

نویسنده: حسین شیخ الاسلام

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۱ شماره ۵۶ و ۵۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۸۵۱

۵۶۶.

این پدر آخر: جورج زیمل: یک زندگی فکری

نویسنده: متین غفاریان

منبع: خردنامه همشهری آبان ۱۳۸۶ شماره ۲۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۹۲ تعداد دانلود : ۱۸۸۵

۵۶۷.

در برزخ جامعه شناسی حرفه ای و جامعه شناسی مردم دار

نویسنده: بهرنگ صدیقی

منبع: جهان کتاب سال پانزدهم آبان و آذر ۱۳۸۹ شماره ۸ و ۹ (پیاپی ۲۵۹)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری

تعداد بازدید : ۱۳۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۴۷

۵۶۸.

اسلام و عصر پست مدرن

نویسنده: محمدرضا مهدی زاده

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۰ شماره ۴۹ و ۵۰

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۹

۵۶۹.

جایگاه معنا در جامعه پست مدرن

نویسنده: لیلا روستایی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۸ شماره ۱۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۱۵

۵۷۰.

نقد و نظر: سرمایه اجتماعی: خوب، بد، زشت

نویسنده: پائول اس. ژوله سوک ووکن مترجم: سعید عطار

منبع: آیین شهریور و مهر ۱۳۸۸ شماره ۲۲ و ۲۳

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۸۹ تعداد دانلود : ۷۹۶

۵۷۱.

اخلاق پروتستانی"" در صد سالگی

نویسنده: سید حسن اسلامی

منبع: هفت آسمان پاییز ۱۳۸۳ شماره ۲۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۸ تعداد دانلود : ۷۹۹

۵۷۲.

شکل گیری اجتماع ملی (ملت) و دیالکتیکِ عاملیت و ساختار؛ به سوی یک نظریه جامعه شناختی در باب تغییرات اجتماعی کلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین اکبری

منبع: جامعه شناسی ایران سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ساختار عاملیت اجتماع ملی الگوی بازنمایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۶ تعداد دانلود : ۷۳۹

تشکیل اجتماع ملی (ملت) به عنوان یک تغییر اجتماعی کلان، توجهات تجربی و نظری چندانی را در رشته جامعه شناسی ایجاد نکرده است و جامعه شناسان کمتر سعی در تبیین شکل گیری و تغییر این پدیده اجتماعی دارند. در حالی که تحولات جهانی نشان دهنده اهمیت روز افزون این پدیده در ساختار اجتماع جهانی است. به گونه ای که بسیاری از تحولات جاری در سطح جهانی کم و بیش به بحث تشکیل اجتماعات ملی، ماهیت و تغییر آن ها بر می گردد. بنابراین جامعه شناسی باید قادر باشد تا توضیحی نظری و تجربی برای این پدیده اجتماعی ارائه نماید. بر این اساس هدف مقاله حاضر ارائه یک الگوی نظری برای تغییرات اجتماعی کلان مانند شکل گیری اجتماع ملی بر اساس سنت جامعه شناسی است. برای نیل به این هدف با تکیه بر نظریات عاملیت و ساختار، چارچوبی برای بررسی روند تشکیل اجتماع ملی پیشنهاد شده است. بنابراین یک الگوی بازنمایی (نظریه ابزاری) وجودشناختی از عاملیت و ساختار ارائه شده و سعی شده است تا با استفاده از عناصر نظری این الگوی بازنمایی، قضایای نظری شکل گیری اجتماع ملی بر مبنای الگوی جامعه شناختی پیشنهادشده، ارائه گردد.

۵۷۳.

کفایت نظری مفاهیم در انسان شناسی ایران

نویسنده: مسعود کوثری

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۷۷ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: کفایت نظری مفاهیم روشهای تحقیق انسان شناسی مشاهده مشارکتی مسائل مردم شناسی ایران

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری

تعداد بازدید : ۱۳۸۶

بیش از پنج دهه از شکل گیری دانش شناسی در ایران می گذرد‘ اما به نظر می رسد که این دانش در ایران با دو مشکل اساسی دست به گریبان است و تنها هنگامی خواهد توانست از تنگناهای کنونی بیرون آید و راه تکامل پوید که در آموزش و پژوهش آن تلاشهایی برای تغییر وضع موجود صورت گیرد. دو مشکل اساسی انسان شناسی ایران عبارت است از 1. عدم کفایت نظری مفاهیم‘ 2. دشواری تعریف عملی مفاهیم. مقاله حاضر در پی آن است که تا حد ممکن ریشه های این دو مشکل را بکاود و راه حلهایی برای آنها پیشنهاد کند

۵۷۴.

ماهیت بشر و نظریه سیاسی از دیدگاه فارابی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمد شجاعیان

منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: امامت فارابی نظریه سیاسی ماهیت بشر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۷ تعداد دانلود : ۷۰۵

ارتباط ماهیت بشر و نظریه سیاسی یکی از مباحث مهم در مطالعه تحلیلی هر نظریه سیاسی است. اندیشمندان سیاسی معمولاً مشروعیت نظریه خویش، درباره سیاست و حکومت را بر تبیینی خاص از ماهیت انسان ها بنا می نهند. پژوهش حاضر، آرای سیاسی فارابی، از اندیشمندان مهم سیاسی جهان اسلام، را از این دیدگاه بررسی می کند. نظریه سیاسی فارابی خصلتی جهان شمول دارد و این امر به دلیل برداشتی است که او از ماهیت بشر ارائه می دهد. در نظریه سیاسی فارابی، انسان ها به دلیل ماهیت خویش، برای رسیدن به سعادت نیازمند حضور در اجتماع هستند. در نتیجه تلقی او با تلقی های مدرن فردگرایانه از سیاست و حکومت در تعارض است. فارابی معتقد است انسان، برای شناخت سعادت به غیر خودش نیاز دارد و این نیاز، صرفاً از طریق ارتباط با عقل فعال، که خودش مخلوق خدای عالم یا همان سبب نخستین است، برآورده می شود. به این ترتیب، نظریه سیاسی فارابی ارتباط ویژه و مشخصی با مسئله توحید دارد. نظریه های سیاسی مدرن، عمدتاً به موضوع حاکم یا امام در اجتماعات سیاسی توجهی نمی کنند. اما اینکه چه کسی باید حکومت کند، برای فارابی اهمیت بسیاری دارد و نظریه او در این زمینه وام دار برداشتی است که او از ماهیت بشر ارائه کرده است.

۵۷۵.

انتقاداتی بر انواع مثالی در جامعه شناسی دین ماکس وبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالفضل فتح آبادی

منبع: جامعه شناسی ایران سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف زهد جامعه شناسی دین انواع مثالی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۴ تعداد دانلود : ۹۵۳

ماکس وبر، عموماً به عنوان ارائه کننده انواع مثالی اقتدار شناخته می شود. اما وی، همچنین انواع مثالی نگرش های دینی را نیز مطرح کرده است. تاکید من بر انواع مثالی در جامعه شناسی دین وی، بر این واقعیت شکل گرفته است که کتب اصلی جامعه شناسی و نیز منابع جامعه شناسی دین، گرایش به این دارند که نوع شناسی دینی ارائه شده توسط وی را نادیده بگیرند، در حالی که این نوع شناسی،یک طبقه بندی مبتنی بر مقوله بندی هایی معین را ارائه می کند که به ما اجازه می دهد تا رفتار دینی- یا شاید رفتار انسانی در کل- را با رجوع به انواع مثالی پیشنهاد شده بررسی نماییم. این مقاله، سه نوع مثالی اصلی را در جامعه شناسی دین وبر ارائه می کند و نشان می دهد که چگونه آن ها می توانند به وسیله نوع مثالی چهارمی تکمیل شوند. چهارمین نوع مثالی، بر پایه مطالعات نگارنده درباره تصوف، به مثابه طریقت دینی در اسلام،شکل می گیرد. .

۵۷۶.

فطرت گرایی و اقتضائات آن در نظام هنجاری اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: حسن خیری

منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: فطرت نیاز مصالح جمعی حق الله و حق الناس مصالح شخصی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۸

مبنای این اصل که دین دارای نظام هنجاری اخلاقی و حقوقی است و هیچ ساحتی از ساحات فردی و اجتماعی را فروگذار نکرده و دارای منطق و چارچوب نظری محکم عقلانی و فطری است؛ تلاش شده به اقتضائات این برداشت توجه شود. بر مدار این نگرش بحث دو گانه انگاری عاملیت−ساخت با ورود بحث حق الناس و حق اﷲ و در پی آن محبت و عدالت توجیه می یابد و نمود فطرت در دانسته ها و خواسته ها بحث عقل و محبت را رسمیت بخشیده و حرکت مدرج بر پایه نیازهای اساسی و پایه ای را اجتناب ناپذیر می کند. برای وصول به مطلوب در این مقال از روش کتابخانه ای و تحلیل محتوای متون دینی و اندیشه شناسی بهره برده شده است.

۵۷۷.

آموزش از دیدگاه جامعه شناسی(مارکس، پارسونز، هابرماس)

نویسنده: فولکر لنهارت فیلیپ اگرس

منبع: فرهنگ توسعه مهر و آبان ۱۳۷۲ شماره ۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۸۲ تعداد دانلود : ۸۲۵

۵۷۸.

کاربرد تکنیک های شبیه سازی در علوم اجتماعی (یک بررسی انتقادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا اصغرپور ماسوله

منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اتوماتای سلولی شبیه سازی اجتماعی مدل سازی عامل محور شبیه سازی خرد مدل های صف بندی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری

تعداد بازدید : ۱۳۷۶ تعداد دانلود : ۷۰۹

شبیه سازی اجتماعی شامل مجموعه ای از تکنیک ها و ابزارهاست برای مدل کردن پدیده های اجتماعی، به گونه ای که بتوان آزمون ها و آزمایش هایی مجازی بر روی آن مدل ها انجام داد. اگر چه گسترش امکانات رایانه ای تاریخی کوتاه دارد؛ اما ریشه های نیاز به شبیه سازی در جامعه شناسی را می توان تا نیمه اول قرن بیستم پی گرفت. در یک تقسیم بندی تکنیک های شبیه سازی اجتماعی را می توان در پنج دسته پویایی سیستمی، مدل های صف بندی، شبیه سازی خرد، اتوماتای سلولی و مدل های عامل محور قرار داد. این پنج تکنیک در دو دسته تکنیک های فرآیند محور (دو مورد اول) و تکنیک های عامل-محور (سه موردی بعدی) قرار می گیرند. از میان تمام این تکنیک ها به نظر می رسد مدل-سازی عامل محور بیش از همه بر معضلات پیش روی محققان اجتماعی و نیز نیازهای آن ها تطابق دارد. در مدل سازی عامل محور می توان برخی از مهم ترین دغدغه های جامعه-شناسان؛ مانند ناهمگونی عامل ها، تعامل میان عامل ها، یادگیری عامل ها، تعامل عامل ها و محیط و ظهور الگوهای کلان از کنش های خرد را به خوبی بررسی کرد.

۵۷۹.

جایگاه مقدمه ابن خلدون در تاریخ اندیشه و دانش اجتماعی

نویسنده: محمد ساوجی

منبع: آینه میراث دوره جدید پاییز ۱۳۸۲ شماره ۲۲

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری جامعه شناسان کلاسیک

تعداد بازدید : ۱۳۷۳ تعداد دانلود : ۷۸۹

۵۸۰.

کارکردهای دانشگاه از نظر مقام معظم رهبری در نظام آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روح الله باقری مجد محسن فلاح فرامرزی

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: آموزش پژوهش آموزش عالی خدمات

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۱ تعداد دانلود : ۴۲۹۱

هدف از پژوهش حاضر، بررسی کارکردهای دانشگاه از نظر مقام معظم رهبری در نظام آموزش عالی است. نحوه جمع آوری داده ها در آن با مطالعه اسنادی از طریق بازخوانی بیانات مقام معظم رهبری طی سال های 1393-1380و پرسشنامه محقق ساخته و ارائه آن در میان اعضای هیئت علمی (490 نفری) و با نمونه (215 نفری) دانشگاه ارومیه به انجام رسید. روایی ابزار با توجه به نظر متخصصان و پایای آن با آلفای کرانباخ (91/0) مناسب گزارش شد. به منظور تلخیص و دسته بندی داده های از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده و نتایج تحلیل عاملی سه عامل پژوهش، آموزش و خدمات را شناسایی کرده است. همچنین در رویکرد تحلیلی توصیفی سه راهبرد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، اقتصاد دانش بنیان و کارآفرینی ارائه شدند.

درخت حوزه‌های تخصصی