مطالعات منطقه ای

نمایش ۳۴۱ تا ۳۶۰ مورد از کل ۵٬۲۶۷ مورد.

۳۴۱.

جریان شناسی فکری جنبش بیداری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یحیی فوزی

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: وهابی شیعیان بیداری اسلامی جریان شناسی فکری سلفی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در جهان اسلام
حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی

تعداد بازدید : ۳۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۵۱۶

هدف این مقاله تبیین و توصیف جریان های فکری درون جنبش بیداری اسلامی است. بر اساس یافته های این پژِوهش، جنبش بیداری اسلامی متأثر از هشت جریان مهم است که هر یک از آنها نیز به جریان فرعی تری تقسیم می شوند که تفاوت های مهمی در نوع نگاه به اسلام و احکام اسلامی و نحوه تعامل با دیگر مسلمانان و مشی مبارزاتی خود دارند. غلبه هر یک از این جریان ها در روند جنبش بیداری اسلامی می تواند تبعات متفاوتی را برای جهان اسلام و امت اسلامی به دنبال داشته باشد؛ لذا جمهوری اسلامی ایران به عنوان پرچمدار یک جریان مهم در جنبش بیداری اسلامی باید با شناسایی دقیق و موردی این جریان ها به اتخاذ راهبردهای مناسب به منظور تقویت جریان های عقل گرا، وحدت گرا و اجتهادی اقدام کند.

۳۴۲.

ویژگیهای جغرافیایی قلمروهای شیعه نشین «هلال شیعی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یحیی معروف

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: اسرائیل آمریکا عراق جمهوری اسلامی ایران هلال شیعی قلمروهای شیعه نشین

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۸۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۸۳

در سال های اخیر واژه «هلال شیعی» از سوی عبدالله دوم پادشاه اردن، مطرح شد که در خلال آن خطر قدرت گرفتن شیعیان را در منطقه مطرح کرد. به عقیده آنها جمهوری اسلامی ایران می تواند، با اعمال نفوذ طبیعی در میان شیعیان عراق، تحولات ژئوپلتیک خاورمیانه را هدایت کرده و موازنه قدرت را به نفع شیعیان و علیه منافع آمریکا و اسرائیل تغییر دهد. این مقاله بر آن است تا به سؤال های زیر پاسخ دهد: 1. مقصود از شیعه چه فرقه ای است؟ 2. نقش هلال شیعی در ژئوپلیتیک خاورمیانه چیست؟ 3. منظور از هلال شیعی، هلال جغرافیایی است یا سیاسی؟ 4. آیا هدف از هلال شیعی، ایران هراسی است؟ 5. دغدغه های استراتژیک آمریکا درباره مؤلفه تشیع در خاورمیانه چیست؟ 6. آیا هلال شیعی شکل گرفته است؟

۳۴۳.

دیپلماسی فرهنگی ایران در خاورمیانه؛ تحول ارتباطات و لزوم کاربرد ابزارهای نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس کشاورز شکری محسن بیات خاطره بخشنده

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: ارتباطات خاورمیانه دیپلماسی فرهنگی دیپلماسی فرهنگی ایران

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۱۱۷ تعداد دانلود : ۲۴۲۴

ایران با وجود داشتن ارزش ها و انگاره های فرهنگی مشترک با دیگر کشورهای خاورمیانه، در دیپلماسی فرهنگی در این منطقه ضعف ها و چالش هایی دارد. ایران هراسی و شیعه هراسی تبلیغ شده در کشورهای خاورمیانه، دو چالش مهم کارآمدی دیپلماسی ایران در این منطقه هستند. این مقاله با توجه به گسترش ابزارهای ارتباطی بین مردم و جوامع، همچنین تحول معنا و مفهوم دیپلماسی استدلال می کند که دیپلماسی فرهنگی نیازمند ابزارهای نوین غیررسمی ، عمومی و فراگیر است که مخاطب آنها بیشتر، مردم کشورهای خاورمیانه (و نه دولت های آنها) باشند. استفاده از رسانه های جمعی و دیپلماسی عمومی، سایبر دیپلماسی، زبان فارسی، شیوه های نمادسازی و تصویرسازی مشترک مهم ترین روش ها و ابزارهای نوینی هستند که برای افزایش کارآمدی دیپلماسی فرهنگی ایران پیشنهاد شده اند.

۳۴۴.

گفتمان پنهان، قدرت و رسانه در خاورمیانة عربی (مطالعة موردی: عربستان سعودی)

نویسنده: مهین ناز میردهقان سمیه شوکتی مقرب

منبع: مطالعات جهان دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی عربستان سعودی رسانه های گروهی خاورمیانه عربی العربیه گفتمان پنهان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۶ تعداد دانلود : ۷۱۲

رسانه ها ابزار تولید و القای معانی و ایستارهایند. از راه رسانه ها، ایدئولوژی های سیاسی پرورده، منتقل و در ناخودآگاه فردی و جمعی افراد نهادینه و تثبیت می شوند. منطقة خاورمیانه، به ویژه بخش عربی آن، ساختاری ایدئولوژیک دارد. این ساختار ایدئولوژیک، استوار بر بهره گیری از رسانه های گروهی، به منزلة ابزاری برای تولید، بازتولید و القای انگاره هاست. اساس این کاربست رسانه ای، بازتولید سیطره این نظام های سیاسی و فراهم آوری مشروعیت و حقانیت بیشینه برای آن هاست. پان عربیسم و اسلام گرایی دو نشانة مرکزی است که برای پوشش این گفتمان پنهان استفاده می شوند. نوشتار پیش رو، برای واکاوی بهتر و سنجیده تر، بررسی خود را بر عربستان سعودی، به عنوان برجسته ترین کشور عربی خاورمیانه در زمینه ساختار ایدئولوژیک و کاربرد رسانه ای متمرکز کرده است. در این مقاله نشان داده می شود که رسانه های گروهی در خاورمیانه، چگونه به ابزاری برای القای گفتمان و قدرت پنهان ساختار سیاسی و تضمین پایایی سیطره آن بدل شده است.

۳۴۵.

راهبرد سیاسی و امنیتی ایالات متحدة آمریکا در قبال چین ( ٢٠١٢ ٢٠٠٨) بر اساس تئوری موازنه نرم

نویسنده: سید محمد طباطبایی امیر قیاسی

منبع: مطالعات جهان دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: نظام بین الملل راهبرد چین آسیا پاسیفیک ایالات متحدة آمریکا موازﻧﺔ نرم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۰ تعداد دانلود : ۹۵۹

در آغاز قرن بیست ویکم، آمریکا با خیزش اقتصادی و نظامی چین رو به رو شد؛ کشوری که هم اکنون رقیب آمریکاست و در آینده ای نزدیک تهدیدی برای او در نظام جهانی تلقی خواهد شد. هم اکنون عواملی نظیر نفوذ اقتصادی این کشور نوظهور در مناطق مختلف جهان و عضویت دائمی و دارا بودن حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل از یک سو و حجم وافر بدهی های مالی و کاهش مستمر نفوذ اقتصادی و سیاسی آمریکا در جهان، از سوی دیگر، که مواجهه و مقابله مستقیم آمریکا با این کشور را دشوار کرده است ، ذهن راهبردشناسان آمریکایی را برای مقابله با چین به خود مشغول کرده است. بنابراین در این مقاله تلاش شده است راهبرد های سیاسی و امنیتی آمریکا از سال 2008 تا 2012 در قبال خیزش اقتصادی، نظامی و سیاسی چین بررسی شود. در پژوهش حاضر اعتقاد بر این است که آمریکا با بهره گیری از نظریه موازنه نرم، درصدد است از سلطه نظامی چین و فرامنطقه ای شدن قدرت چین جلو گیری کند. در این راستا آمریکا از طریق برقراری روابط گسترده نظامی و متعهد کردن کشورهای پیرامونی چین به خود، استفاده از مناطق چالش زا به عنوان ابزاری برای فشار بر این کشور، بهره گیری از سازمان ها و نهادهای بین المللی و منطقه ای برای افزایش هزینه های سیاسی و اقتصادی چین و رقابت با چین در مناطق مختلف جهان برای کاهش نفوذ این کشور، به دنبال مهار و انزوای دولت پکن است.

۳۴۶.

بررسی ماهیت بیداری اسلامی از منظر رهبر معظم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن کربلایی نظر حمید پارسانیا

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: اسلام انقلاب اسلامی مردم استکبار بیداری اسلامی رهبر معظم انقلاب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۱۴

شناخت دقیق و جامع از ماهیت هر مسئله ای، از مهم ترین امور مربوط به آن قلمداد می شود تا به واسطه این شناخت، قضاوت و تصمیم در مورد آن امر بهتر صورت پذیرد. این امر در ارتباط با مسئله بیداری اسلامی به دلیل وجود تحلیل های متعدد و بعضاً متضاد از آن ( نظیر عربی، آمریکایی و یا اسلامی بودن ماهیت آن) اهمیت مضاعفی پیدا می کند، لذا در این متن به ماهیت شناسی این جریان از منظر رهبر انقلاب پرداخته شده است. این ماهیت شناسی به واسطه بررسی سه ساحت پیش زمینه ها، عنصر میدان دار و عوامل معارض و مزاحم با این جریان بررسی شده است.

۳۴۷.

تأثیر اشغال نظامی افغانستان بر روابط پاکستان با قبایل آن با تاکید بر ملی گرایی قوم بلوچ (2012-2004)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر هادیان حنیفه ریگی

منبع: روابط خارجی سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: القاعده جنبش قومی بلوچ اشغال افغانستان مناطق قبایلی فدرال پاکستان طالبان افغان طالبان پاکستانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۵۲ تعداد دانلود : ۲۳۹۰

احیای جنبش ناسیونالیستی بلوچ در پاکستان از سال 2004 به بعد، به یکی از منابع تهدید امنیت داخلی این کشور و امنیت ملی همسایگان آن از جمله ایران، تبدیل شده است که تبیین آن اهمیت ویژه ای دارد. هدف این پژوهش نشان دادن تأثیرات اشغال نظامی افغانستان پس از سال 2004 بر روابط داخلی پاکستان با قبایل پشتون و بلوچ در پاکستان است، یعنی عملاً در اینجا به تعاملات منطقه ای و تأثیر آن بر امور داخلی پاکستان توجه می شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که درگیری های داخلی و جنبش های قومی در یک کشور، تنها تحت تأثیر سیاست های داخلی نیستند بلکه تحت تأثیر تحولات کشورهای همسایه نیز می باشند. ادعای اصلی پژوهش پیش رو آن است که اشغال نظامی افغانستان و روی آوری پاکستان به جنگ با نیروهای طالبان، فضای مناسبی را برای درگیری قبایل با حکومت مرکزی پاکستان و خصوصا احیای جنبش ملی گرای بلوچ در پاکستان فراهم آورده است.

۳۴۸.

تحلیل جامعه شناختی جنگ استقلال الجزایر و بازنمایی آن در آینه ادبیات

نویسنده: فریده علوی زینب رضوان طلب

منبع: مطالعات جهان دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: جنگ فرانسه استقلال پایداری ادبیات استعمار خ‍اطرات الجزایر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۰ تعداد دانلود : ۱۱۸۲

جنگ استقلال الجزایر که از سال 1954 تا 1962 به طول انجامید و قربانیان زیادی بر جای گذاشت، در ادبیات فرانسه و فرانسه زبان بازتاب گسترده ای داشته و دارد، چنانکه امروزه نیز، پس از گذشت نیم قرن از امضای توافقات اِویان، همچنان شاهد پیدایش آثار جدیدی در مورد این جنگ هستیم. این آثار ادبی نه تنها به ثبت و ضبط برگی از تاریخ در حافظه جمعی دو ملت کمک می کنند، بلکه می کوشند پاسخی در خور کنجکاوی های زیرکانه نسل پرسشگر نو بیابند. البته باید توجه داشت که هر نویسنده، هرچند به دنبال ترویج جهان بینی از پیش تعیین شده ای نباشد، جنگ را از منظر خود بیان می کند و دیدگاه خاص خویش را نسبت به متن و حواشی آن دارد؛ بنابراین بررسی و مقایسه روایت های مختلف از یک پدیده واحد می تواند از تفسیرهای یکسویه جلوگیری کند و زوایای پنهان آن را نمایان سازد. در این مقاله تلاش شده ضمن ارائه تاریخچه مختصری از روابط فرانسه و الجزایر، و معرفی زمینه های اجتماعی و سیاسی تولید آثار ادبی، با رویکردی تطبیقی به برخی از آثار شاخص ادبیات فرانسه زبان در حوزه جنگ، به چگونگی بازنمایی جنگ استقلال در ادبیات فرانسه و الجزایر از منظر روایی پرداخته شود.

۳۴۹.

تبارشناسی سیاست خارجی عربستان سعودی: راهبردی واقع گرایانه بر بستری هویتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرهاد عطایی محمد منصوری مقدم

منبع: روابط خارجی سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: هویت امنیت سیاست خارجی عربستان سعودی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه

تعداد بازدید : ۲۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۶۵۳

عربستان سعودی یکی از مهم ترین دولت های هویتی منطقه خاورمیانه است که فرقه وهابیت نقش زیادی در فرایند تشکیل و تداوم حیات سیاسی آن کشور داشته و در حال حاضر مهم ترین منبع مشروعیت سیاسی رژیم آن کشور است. سئوالی که در این مقاله مطرح شده، این است که آیا این مؤلفه (هویت) تأثیری بر سیاست خارجی آن کشور داشته است یا نه؟ فرضیه نویسندگان در این مقاله این است که دیپلماسی خارجی عربستان سعودی از ابتدای تأسیس تاکنون، «دیپلماسی مبارزه با تهدید» بوده و سرشت، ماهیت و منبع تهدیدات، تعیین کننده سیاست خارجی آن کشور در قبال سایر کشورها بوده و عنصر هویت، تأثیرگذاری چندانی بر سیاست خارجی آن کشور نداشته است. این مقاله با رویکردی تبارشناسانه (تاریخی ـ تحلیلی) نگاشته شده است و مهم ترین یافته علمی این پژوهش این است که سیاست خارجی عربستان سعودی، بیش از هرچیز تحت تأثیر نگرانی ها و ملاحظات امنیتی آن کشور است.

۳۵۰.

بررسی وضعیت روزنامه ها در حوزه جغرافیایی بیداری اسلامی و ارائه پیشنهادهای سیاستی برای جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرشاد مهدی پور سید حسین هاشمیان

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: رسانه جمهوری اسلامی مطبوعات خاورمیانه بیداری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۴۵ تعداد دانلود : ۹۳۴

تحولات کشورهای خارومیانه عربی و شمال آفریقا که اکنون بسیاری آن را با عنوان بیداری اسلامی می شناسند، دسته بندی ها و جریان شناسی های تازه ای را در فضای منطقه و جهان اسلام ایجاد کرده است. بنای اصلی در پژوهش حاضر بر آن بوده است که نظر به این تحولات، وضعیت رسانه های مکتوب (روزنامه های اصلی) در کشورهای حوزه جغرافیایی مذکور (الجزایر، اردن، مصر، لبنان، یمن، عربستان، لیبی، کویت، امارات، سوریه، سودان، قطر، عمان، بحرین و عراق)، مورد بررسی قرار گرفته و مواضع این رسانه ها نسبت به این مسئله (بیداری اسلامی) و برخی موضوعات مرتبط با آن مورد سنجش قرار گیرد. بخش پایانی مقاله نیز شامل پیشنهادهایی سیاستی برای تنظیم نحوه عملکرد جمهوری اسلامی در این حوزه است.

۳۵۱.

درآمدی بر جنبش سلفی در مصر، پیش و پس از انقلاب 25 ژانویه 2011م

نویسنده: سید محمد ذوالفقاری

منبع: پژوهش های منطقه ای دوره جدید زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: مصر سلفی گری سلفیت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۰ تعداد دانلود : ۸۱۴

«سلفیه» یکی از مهم ترین جریان های فعال در جهان اسلام است که از دهه های پایانی قرن گذشته تاکنون تأثیرات شگرفی بر کشورهای اسلامی نهاده است. این مقاله به بررسی مفهوم سلف، پیشینه، بسترهای رشد و گسترش سلفی گری در مصر، معرفی مهم ترین گروه های سلفی مصری، پیش و پس از انقلاب 25 ژانویه 2011م و رویکردهای آن ها نسبت به مسائل جاری سیاسی اجتماعی در مصر می پردازد.

۳۵۲.

جست وجویی در منابع داخلی رفتار بین المللی چین؛ استفاده بهینه از مقدورات داخلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالعلی قوام زکیه یزدان شناس

منبع: روابط خارجی سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تولید ناخالص داخلی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ناسیونالیسم گشایش بازار حزب کمونیست چین

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آسیای شرقی و جنوب شرقی

تعداد بازدید : ۱۶۲۴ تعداد دانلود : ۱۴۹۹

در طی سه دهه اخیر، چین تغییرات شگرفی را تجربه نموده است. با شروع اصلاحات اقتصادی و اعمال سیاست درهای باز دنگ شیائوپینگ و سرعت یافتن آن پس از فروپاشی شوروی، چین موفق شد به رشد میانگین 7/9 درصد در سال نائل آید. در حال حاضر چین دومین کشور جهان در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سومین کشور دارنده بیشترین حجم مبادلات خارجی و دومین اقتصاد بزرگ جهان با معیار میزان تولید ناخالص داخلی است. این رشد اقتصادی، وزن چین را در معادلات بین المللی نیز افزایش داده است؛ هم اکنون چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل، نقش تعیین کننده ای در حل و فصل مسائل بین المللی ایفا می کند. بی شک بحث و بررسی پیرامون چگونگی نیل جمهوری خلق چین به جایگاه کنونی می تواند راهگشای سایر کشورهای در حال توسعه باشد. تأمل در جایگاه کنونی چین و مقایسه آن با سایر کشورهای در حال توسعه این سئوال را به ذهن متبادر می کند که چه ویژگی هایی در درون جامعه چین و ساختار حکومتی آن توانسته است چنین موفقیتی را برای چین به ارمغان آورد؟ با توجه به پیوند سیاست داخلی و سیاست خارجی در عصر جهانی شدن، منابع داخلی مؤثر بر رفتار بین المللی چین و صعود آن در سلسله مراتب قدرت جهانی، چه چیزهایی می تواند باشد؟ در پاسخ به این سئوال، فرضیه اصلی بدین شرح مطرح می شود: منابع عظیم نیروی انسانی و سرمایه، اجماع نسبی نخبگان در مورد منافع ملی و ملی گرایی در حال رشد در جامعه چین از مواردی است که به ارتقاء جایگاه آن کمک می نماید.

۳۵۳.

بررسی ایدئولوژی گروه تکفیری - وهابی دولت اسلامی عراق و شام (داعش)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مهدی بخشی شیخ احمد بهنام بهاری پیمان وهاب پور

منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۶۴

کلیدواژه‌ها: خلافت جهاد وهابیت داعش

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۱۱۲ تعداد دانلود : ۲۴۳۶

دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، نام گروهی از اسلام گرایان سنی مذهب (وهابی) تروریستی است که رهبر آن ابوبکر البغدادی خود را خلیفه مسلمانان جهان اعلام کرده و داعیه رهبری مذهبی همه مسلمانان را دارد. این گروه که بخش هایی از عراق و سوریه را تحت کنترل خود دارد، ابتدا در سوریه تشکیل شده و سپس دامنه حرکت خود را به سمت کشور عراق گسترش داد. بررسی اقدامات، اعلامیه ها و سخنرانی رهبران این گروه تکفیری وهابی نشان می دهد این گروه از سویی وهابی است و از سوی دیگر به شدت افراطی می باشد. درواقع، داعش بازگرداندن وهابیت محافظه کار سعودی به همان مسیر خشن و افراطی قدیمی است؛ ایدئولوژی آنها وهابیت تجدید حیات یافته می باشد. تأکید بر احیای خلافت و استقرار آن در جهان اسلام، استفاده از تکفیر در حد گسترده و اعلام جهاد علیه سایر مسلمانان، ویژگی بارز ایدئولوژی این گروه می باشد.

۳۵۴.

تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر شکل گیری بیداری اسلامی در کشور بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدصادق نجفی غلامحسین بلندیان

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: ایران انقلاب اسلامی ایران امام خمینی مردم سالاری دینی بحرین بیداری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۹۱

انقلاب اسلامی ایران با اثباتِ امکان پذیر بودن تغییر به ملت های مسلمان، باعث شد تا مسلمانان از فضای رخوت و رکود ناشی از اتکا به ایدئولوژی های غربی و نبود مدل یک انقلاب و حکومت دینی فاصله بگیرند و با الگوبرداری از روش ها و ارزش های انقلاب ایران، فعال شده و مطالبات خود را به صورت جدی تری پیگیری کنند. انقلاب اسلامی و تداوم حرکت آن در غالب نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان الگویی موفق پیش روی ملت های مسلمان قرار گرفته و آنان را به حرکت در جهت تغییر فضای موجود متمایل کرده است. حاصل این حرکت امروز به شکل بیداری اسلامی در کشورهای منطقه به ویژه بحرین قابل مشاهده است.

۳۵۵.

جغرافیای بهداشتی در راهبرد امنیت موسع آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم متقی زینب رفعتی آلاشتی

منبع: ژئوپلیتیک سال نهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: آمریکا امنیت اجتماعی آفریقا تغییرات جمعیتی مکتب انتقادی جغرافیای بهداشتی بیماری های واگیردار کمک های بشردوستانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۴۹

امنیت در دوران بعد از جنگ سرد با شاخص های متنوع تری همراه گردیده است. نظریه پردازانی همانند باری بوزان براین اعتقادند که امنیت موسّع محور اصلی تمامی قالب های تحلیل امنیتی در دوران جدید نظام بین-الملل می باشد. سیاست های بهداشتی و مداخلات بشردوستانه را باید به عنوان دو مؤلفه تشکیل دهندة امنیت موسّع در سیاست راهبردی ایالات متحده دانست. در این مقاله تلاش می شود تا جغرافیای بهداشتی در سیاست امنیتی آمریکا مورد ارزیابی قرار گیرد. لازم به توضیح است که چنین رهیافتی در قالب امنیت موسّع تبیین می گردد. سیاست امنیتی آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد در حوزه موضوعات مکتب انتقادی از جمله سیاست های بهداشتی، محیط زیست و موضوعات مربوط به حقوق بشر مورد پیگیری قرار می گیرد. هریک از مؤلفه های یاد شده بخشی از ضرورت های راهبردی آمریکا را تشکیل می دهد. امنیتی شدن موضوعات جامعه محور، اقتصاد محور و انسان محور در سیاست خارجی آمریکا را می توان به عنوان واقعیت جدید رویکرد امنیتی آمریکا دانست.

۳۵۶.

بیداری اسلامی و الگوی حکومت داری ترکی

نویسنده: نسا زاهدی

منبع: مطالعات جهان دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: بیداری اسلامی سیاست خارجی ترکیه دکترین عمق استراتژیک نوعثمانی گری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۹ تعداد دانلود : ۴۲۹

موج عدالت خواهی نسیم آزادی در اواخر سال 2011م سرزمین های عربی را در نوردید و تعدادی از رژیم های عرب منطقه را ساقط کرد. این جریان هنوز هم، سایر کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را تهدید می کند، حال باید منتظر بود و دید که گروه های سازمان یافته و متشکل اسلام گرا در صدد پیاده کردن کدام الگوی سیاسی اند ؟ مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ دادن به این پرسش اصلی است که آیا ترکیه می تواند مدلی برای کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا باشد یا دست کم در حد الگوی موفقی می تواند مورد اقتباس قرار گیرد؟ پژوهش های پیشین نشان می دهد که ترکیه می تواند الگویی برای کشورهای منطقه باشد؛ با این حال، فرضیه مقاله سرمشق قرار گرفتن ترکیه را به دلیل تفاوت های تاریخی و ساختاری آن با کشورهای عربی و بحران های پیش رو در این جوامع، صرفاً در حد الگو (به معنای اخص آن) می داند و به مدل بودن آن اعتقادی ندارد.

۳۵۷.

ژئوپلیتیک انرژی: اتحادیه اروپا و امنیت انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهادر امینیان

منبع: ژئوپلیتیک سال نهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک انرژی ناتو وابستگی انرژی اروپا خطوط لوله گاز و نفت استراتژی انرژی اروپا

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۰۱ تعداد دانلود : ۱۵۲۹

تغییری جدی در بازیگران، منابع و شیوه های کنترل در عرصه سیاست بین الملل در حال رخ دادن است. برای اتحادیه اروپا، محدودیت منابع انرژی و همچنین مشکلات دستیابی مطمئن و ارزان به منابع انرژی بویژه پس از روشن شدن این واقعیت که این ابزار می تواند به عنوان ابزار سیاسی به کار گرفته شود، باعث شده تا منابع انرژی و خطوط انتقال آنها به عامل بسیار مهم و حیاتی در عرصه سیاست بین الملل و امنیت بین الملل تبدیل گردد. تحولات اخیر در کشورهای صادر کننده نفت و گاز اهمیت این مسأله را افزایش داده است. هدف این پژوهش بررسی تعامل این عامل مهم ژئوپلیتیکی با سیاست بین الملل، راهکارهای اروپا برای کاهش آسیب پذیری در عرصه انرژی و وابستگی ضد امنیتی و ایجاد امنیت نسبی می باشد. برای نیل به این هدف با بهره گیری از روشهای تحلیلی و تکنیکهای آینده پژوهی به دنبال نشان دادن آینده ابعاد آسیب پذیری های اروپا در مسأله وابستگی شدید در مسأله انرژی و مشکلات آنها در دهه های فرارو هستیم و از این طریق به این نتیجه گیری می رسیم که فرصتهایی که ایران می تواند برای اتحادیه اروپا ایجاد کند بسیار حائز اهمیت و غیر قابل چشم پوشی است. این مسأله می تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی و سیاسی گسترده ای در سالهای پیش رو داشته باشد.

۳۵۸.

بررسی نظری هویت در تحولات اجتماعی اخیر کشورهای عربی

نویسنده: حمید طالب

منبع: پژوهش های منطقه ای دوره جدید پاییز ۱۳۹۲ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: هویت کنش جمعی جریان های اجتماعی شبکه های اجتماعی و قالب های شناختی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه

تعداد بازدید : ۹۶۰

مطالعات نظری در ارتباط با جنبش های اجتماعی و بطور خاص تحولات کشورهای اسلامی بیشتر به عوامل و زمینه های شکل گیری، تبیین نتایج انقلاب ها و تحولات پس از آن پرداخته اند، اما مسئله ی هویت مشترک این جنبش های اجتماعی کمتر در این پژوهش ها بطور مستقیم منعکس شده است. در این مقاله برای بررسی هویت مشترک، ابتدا بر لزوم توجه به دو مسئله ی تفاوت ها و نقاط مشترک تحولات کشورهای عربی تأکید و پس از دسته بندی و معرفی چارچوب های نظری در تحلیل جنبش های اجتماعی، تلاش می شود این دو مسئله در آن چارچوب ها معنادار شوند. برای این منظور توجه به مراحل مختلف این جنبش ها (شکل گیری، گسترش، نتیجه) ضروری است. بحث هویت مشارکت کنندگان در اعتراضات جنبش بیداری با تأکید بر مراحل شکل گیری و گسترش ناآرامی ها بررسی و ماهیت سیال این مفهوم به لحاظ نظری و همچنین با استفاده از نظرسنجی های عمومی کشورهای عربی مورد تأکید قرار می گیرد. در پایان با تکیه بر مفهوم «دیگری» در میان کشورهای مسلمان به محوریت هویت اسلامی اشاره خواهد شد.

۳۵۹.

بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین و حوزة کاراییب

نویسنده: ناهید پوررستمی سید محمدهادی سبحانیان

منبع: مطالعات جهان دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: همگرایی بتا همگرایی سیگما آمریکای لاتین و حوزة کاراییب فرضیة همگرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۷ تعداد دانلود : ۷۹۴

مطالعات مربوط به همگرایی و کسب منافع ناشی از آن برای کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته از جمله کشورهای منطقة آمریکای لاتین و حوزة کاراییب اهمیت فراوانی دارد، چرا که گسترش همکاری های اقتصادی منطقه ای زمینه های لازم را برای رشد و توسعة بیشتر این کشورها فراهم می کند. در همین راستا و به منظور مطالعة همگرایی اقتصادی کشورهای آمریکای لاتین و حوزة کاراییب، فرضیة همگرایی درآمد سرانة این کشورها با رویکردهای همگرایی بتا و همگرایی سیگما طی سال های 1980 تا 2009 مورد آزمون قرار گرفت. همگرایی بتا (مدل مقطعی) با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و همگرایی سیگما (مدل توزیعی) با استفاده از محاسبة واریانس مقطعی بررسی شد. بر اساس مدل همگرایی بتا، فرضیة همگرایی بین 29 کشور مورد مطالعه در این منطقه پذیرفته نشد. نتایج مدل سیگما، نتایج برآمده از مدل مقطعی را تأیید کرد. با تقسیم بندی 29 کشور مورد بررسی به دو گروه با متوسط درآمد سرانة بالاتر و پایین تر از 3000 دلار در سال و آزمون فرضیة همگرایی با دو رویکرد یادشده، این فرضیه برای کشورهای با درآمد سرانة متوسط بالاتر از 3000 دلار در سال تأیید شد، اما برای گروه دیگر تأیید نشد.

۳۶۰.

منابع طبیعی موجود در خاورمیانه؛ فرصت یا تهدیدی برای خاورمیانه جدید در تعامل با نظام سلطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین اسماعیل نسب علی بابایی مهر

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: منابع طبیعی فرصت و تهدید خاورمیانه جدید تعامل با نظام سلطه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۲۰ تعداد دانلود : ۱۲۷۶

خاورمیانه از دیرباز به دلیل موقعیت خاص ژئوپلتیک و دارا بودن منابع انرژی جهان، مورد توجه بوده است. علت توجه نظام سلطه به این منطقه نیز حفظ امنیت انرژی آینده خود و تضمین بیشتر امنیت اسرائیل در رویارویی با کشورهای اسلامی پس از بیداری اسلامی است. لذا می توان به منابع طبیعی موجود در منطقه به عنوان ابزاری قوی در دست کشورهای اسلامی متحول شده خاورمیانه اشاره کرد که برای پیشبرد اهدافشان برای آینده از آنها سود بجویند و در تعامل با نظام سلطه، مانند گذشته مغلوب و متضرر نباشند و تهدیدهایی که این منابع طبیعی در گذشته برای آنها فراهم می آورده را به فرصت هایی برای پیشرفت تبدیل کنند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با نگاهی اجمالی به سخنان مقام معظم رهبری و فرمایشات ایشان در مورد صیانت از منابع طبیعی توسط کشورهای اسلامی و نقشه های غرب برای تسلط مجدد بر منطقه بعد از روی کار آمدن دولت های اسلامی جدید، به موضوع پرداخته شود و بر اهمیت منابع طبیعی برای تحت فشار قرار دادن نظام سلطه و غرب تأکید و راه کارهایی ارائه شود.

درخت حوزه‌های تخصصی