درخت حوزه‌های تخصصی

با توجه به اهمیت اخلاق در موفقیت کسب وکارها، دانشجویان مدیریت امروز نیازمند درک صحیح از اخلاق و قضاوت اخلاقی در مواجه با مسائل اخلاقی بوده و باید با عوامل فردی و سازمانی موثر بر آن آشنا باشند. جو اخلاقی و ایدئولوژی اخلاقی از جمله عواملی هستند که می توانند بر قضاوت اخلاقی تأثیر گذاشته و آن را دستخوش تغییر کنند. درواقع اصول و قواعد اخلاقی سازمان سنگ بنایی برای سبک زندگی افراد هستند که استدلال و قضاوت اخلاقی آنها را در موقعیت های چالش برانگیز تحت تأثیر قرار می دهند ولی این تأثیر می تواند با توجه به ایدئولوژی اخلاقی افراد متفاوت باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر جو اخلاقی بر قضاوت اخلاقی و بررسی نقش واسط ایدئولوژی اخلاقی (آرمان گرایی، نسبی گرایی) در این تأثیرگذاری است که در میان 309 دانشجوی مدیریت گروه بازرگانی دانشگاه لرستان مورد پیمایش قرار گرفته است. داده های گردآوری شده از پرسشنامه و سناریوی فروش با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری تحلیل شده و نتایج حاکی از آن است که جو اخلاقی علاوه بر تأثیرگذاری مستقیم و مثبت بر قضاوت اخلاقی، به صورت غیرمستقیم از طریق آرمان گرایی نیز تأثیر مثبتی دارد ولی این تأثیر از طریق نسبی گرایی معنادار نمی باشد. همچنین جو اخلاقی بر آرمان گرایی تأثیر مثبت و بر نسبی گرایی تأثیر منفی دارد. آرمان گرایی و نسبی گرایی نیز به ترتیب از تأثیر مثبت و منفی بر قضاوت اخلاقی برخوردارند. پژوهش حاضر با تمرکز بر نقش متفاوت ایدئولوژی اخلاقی در قضاوت های اخلاقی به ویژه در بین دانشجویان مدیریت که تاکنون از چشم پژوهشگران نادیده گرفته شده است، نوآور بوده و می تواند نقش به سزایی در حوزه مدیریت ایفا کند.

هدف این پژوهش، شناخت رابطه ویژگیهای مدیر از دیدگاه اسلام با بهره وری در سازمانهای دولتی به تفکیک نوع وظایف حاکمیتی است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی انتخاب شد. جامعه آماری586 نفر است که پس از طبقه بندی سازمانها براساس نوع وظایف حاکمیتی از هر طبقه چند سازمان به عنوان خوشه انتخاب شد و پس از آن با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر اساس جدول کرجسی و مورگان با تعدادی افزایش، تعداد 310 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گرداوری داده ها، دو پرسشنامه شامل ویژگیهای مدیر از دیدگاه اسلام (98/0=a) و بهره وری (86/0=a) بود. روش و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (شامل آزمون های t، ضریب همبستگی پیرسون، z فیشر) آزمون آینده نگر از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین ویژگیهای مدیر و عوامل بهره وری (کارایی و اثربخشی) رابطه مستقیم و معناداری هست. هم چنین رابطه عوامل ویژگیهای مدیر و بهره وری به تفکیک سازمانهای دولتی براساس نوع وظایف حاکمیتی نیز معنادار شد. وضعیت ویژگیهای مدیر و بهره وری در سازمانهای دولتی عهده دار وظایف آموزش و فرهنگی و نیز عمرانی، تولیدی و صنعتی به طور معنادار در حد متوسط (مناسب) بود، اما این امر در سازمانهای دولتی عهده دار وظایف سیاسی و اجتماعی و نیز اقتصادی، بازرگانی و مالی، مناسب ارزیابی نشد

موضوع تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت امری است که از دیرباز در فرهنگ ها و ادیان مختلف ازجمله دین اسلام محل بحث و تضاربِ آرا میان متفکران و اندیشمندان بوده است. امیرمؤمنان علی علیه السلام در مقام برجسته ترین اندیشمند تاریخ اسلام بعد از پیامبر گرامی اسلام، در برهه های مختلفی از دوران خلافت خویش بر اهمیت رابطة متقابل و نقش مکمل حکومت و مردم تأکید کرده است. از نمونه های عالی این موضوع نامة 53 نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی هنگام اعزام وی به فرمانداری مصر و نامة 5 نهج البلاغه خطاب به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان است. این مقالة با رویکرد کیفی و به روش الگو سازی ساختاری تفسیری تدوین شد. اطلاعات اولیه تحقیق با بهره گیری از اسناد معتبری چون نهج البلاغه استخراج، و سپس مفاهیم مرتبط با تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت در قالب روش تحلیل محتوا، استخراج و استنباط گردید. مهمترین رهنمود پژوهش به لزوم درونی سازی تعالیم اسلامی در حوزة سیاستهای کلان دولت و نهادینه سازی رفتارهای مورد تأکید امیرمؤمنان علی علیه السلام بین مدیران ارشد و کارکنان دستگاه های دولتی ناظر است. این آموزه ها مبنای مناسبی را در اختیار دولتمردان و مدیران قرار می دهد تا بر اساس آن روابط خود را با ملت تعریف و تنظیم کنند.

«فقه حکومتی» مقوله ای است که در چند سال اخیر، موضوع بحث محافل علمی، به ویژه در درون حوزة علمیه قرار گرفته است. از سوی دیگر، «خط مشی عمومی» دانشی است دارای ادبیات علمی نسبتاً مشخص. این دو مقوله هرچند در دو فضای متفاوت علمی مطرح شده است، اما میتوان با مقایسة این دو مفهوم، دقت نظر بیشتری در هر دو مقوله پیدا کرد. در این تحقیق، با روش تحلیلی، ابتدا دو مفهوم به مؤلّفه های اصلی خود تحلیل شده و بر این اساس، میان این دو مقایسه صورت پذیرفته و شباهت ها و تفاوت های دو مفهوم بیان شده است. نتیجة نظری این مقایسه آن است که دو مفهوم از لحاظ ظاهری و روبنایی با هم شباهت دارند، اما در مبانی مختلف هستند. از لحاظ کاربردی نیز نتیجة این مقایسه آن است که در توسعة دانش فقه حکومتی صرفاً میتوان از ساختارها و روبنا های دانش خط مشی عمومی استفاده کرد، اما باید به تفاوت در مبانی به دقت توجه شود

هدف این پژوهش بررسی روابط ساختاری بین اخلاق کاری اسلامی، تأمین نیازهای رشد، احساس انرژی و تمایل به ترک خدمت است. روش پژوهش از نظر هدف، توسعه ای کاربردی، و از حیث شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمام کارکنان دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی (204 نفر) در سال 1392 بود که سرشماری شدند. ابزارهای جمع آوری داده های این پژوهش، پرسشنامه های اخلاق کاری اسلامی (گل پرور و نادی، 1389)، سلسله مراتب نیازها (جونز و فیفر، 1973)، احساس انرژی در کار (گل پرور، پاداش و آتش پور، 1389) و تمایل به ترک خدمت (مبلی و هورنر، 1978؛ لیونز، 1971) بود. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل مسیر در نرم افزار Lisrel مورد تحلیل قرار گرفت. با توجه به نتایج پژوهش لزوم توجه به اخلاق کاری اسلامی و تأمین نیازهای رشد در کاهش ترک خدمت کارکنان با رویکرد احساس انرژی در سازمانها مشخص می شود.

این مقاله ضمن مطالعه کتابخانه ای درباره پروژه های موفق دفاع مقدس بویژه «پروژه احداث پل بعثت» روی رودخانه اروندرود در عملیات والفجر 8 با بهره گیری از ابزار مصاحبه با دست اندرکاران این پروژه ها، عوامل موفقیت آنها را استخراج، و سپس با کمک خبرگان، عوامل را تجزیه و در پنج گروه دسته بندی کرده است. پنج گروه عوامل عبارت است از: عوامل انگیزشی ناشی از اعتقاد، عوامل انگیزشی ناشی از انقلاب، عوامل فردی کارکنان، عوامل مدیریتی در برنامه ریزی پروژه و عوامل مدیریتی در اجرای آن. در گام بعدی، این عوامل به کمک پرسشنامه بسته و ابزارهای آماری سنجیده، وزن دهی و رتبه بندی، و چارچوب نظری پیشنهادی با استفاده از نرم افزار لیزرل مورد آزمون واقع شد که مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد، گروه عوامل انگیزشی ناشی از مسائل اعتقادی و انقلاب اسلامی جزء موثرترین عوامل موفقیت پروژه های دفاع مقدس به شمار می رود و اولویت عوامل انگیزشی اعتقادی و انقلابی بیش از عوامل دانش مدیریتی پروژه بوده است.

وقتی نظام جدیدی در هر کشور بر سر کار میآید، ناگزیر اهداف و برنامه هایش از طریق مدیرانی عملیاتی میشود که در جامعه مسئولیت های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر عهده دارند؛ وگرنه یک نفر هرقدر هم قدرتمند باشد، هیچ گاه نمیتواند جامعه را به صورت فردی اداره کند، خواه انسان عادی باشد و یا حتی از پیامبران و امامان؛ زیرا آنان هم بر اساس سنت الهی، از طریق اسباب و مسببات عادی کار میکردند. در این مقال،استاد به بحث نظام اداری و سیر تکاملی آن در صدر اسلام و انقلاب اسلامی میپردازند.

در این نوشتار با توجه به مباحث شنود مؤثر در دانش مدیریت به بررسی شنود مؤثر از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته و سعی در تبیین این فرایند و مراحل آن در دو حوزه مدیریت و اسلام شده است. مراحل شنود مؤثر در مدیریت عبارت است از: دریافت، توجه، معناگذاری، یادآوری و ارزیابی و در قرآن و روایات عبارت است از: دریافت، توجه، وعی(حفظ)، تعقل و قبول یا عدم قبول شنیده ها. با دقت در مراحل شنود مؤثر در دو حوزه مدیریت و قرآن و روایات می توان دریافت که تمامی مراحل در این دو حوزه مشترک است و با یکدیگر همخوانی دارد.

در یک چارچوب ارزشی برمبنای فرهنگ اسلامی است که می توان رابطه میان مفروضات و رفتار مدیریتی و رهبری امام خمینی e را مورد مطالعه قرار داد و با تعمیم مدلی که به دست می آید، ابعاد الگوی رهبری امام خمینیw را در انقلاب اسلامی شناخت. مدیریت الهی مبتنی بر شناخت حقیقت انسان و مراتب وجود اوست، چنین مدیریتی با اداره قلب ها تحقق می یابد. این گونه مدیریت ویژه انبیا و اولیای مکرم الهی و پیروان حقیقی ایشان است. این پژوهش درصدد هست که الگوی رهبری حضرت امام(ره) را مبتنی بر چارچوب مفهومی ربوبیت بررسی و فهم کند. بدین منظور با بهره گیری از چارچوب مفهومی ربوبیت با یک نگاه نظام مند و ساختارمند شیوه رشد جامعه اسلامی با رهبری و مدیریت امام خمینی(ره) را تبیین می کند. در ابتدا چارچوب مفهومی ربوبیت به صورت مختصر معرفی می شود. ساختار، ارکان و مؤلفه های این مدل بیان می شوند. در مرحله بعد بر اساس این مدل و چارچوب، رفتار امام خمینیe بررسی و الگوی رهبری حضرت امامe بیان می شود. با توجه به اینکه الگوی رهبری حضرت امامe مبتنی بر رشد دادن جامعه اسلامی بوده است تا انسان ها در بستر حکومت اسلامی به هدف زندگی که همان قرب الهی است برسند. همچنین در این چارچوب می توان الگو گیری از سبک و شیوه مدیریت و رهبری حضرت امامe داشت.