محمود بهرامیان

در چهارچوب نظریه نمایندگی، تعارض منافع بین مدیران و سهام داران، ناشی از آن است که اهداف این دو گروه الزاماً همسو نیستند. مدیریت سود ازطریق اقلام تعهدی حسابداری، نمونه ای از انحراف مدیران از منافع سهام داران است که ممکن است، اعتبار گزارش های مالی را تضعیف کند و از این طریق، منافع سهام داران را به خطر بیندازد؛ و حتی باعث اخلال در بازار اوراق بهادار شود. ساختار مالکیت از سویی می تواند برای مدیریت سود انگیزه ایجاد کند و از سوی دیگر، می تواند مدیریت سود را محدود کند. در این مقاله، درپی پاسخ به این پرسش هستیم که آیا تفاوت در ساختار مالکیت و به بیان مشخص تر، تمرکز مالکیت، میزان مدیریت سود را دستخوش تغییر می کند؟ برای این منظور، به طور تجربی و با استفاده از یک مدل رگرسیونی، رابطه بین تمرکز مالکیت و مدیریت سود را در نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال های 1391 و 1392 بررسی می کنیم. در این بررسی، نشان داده می شود که بین مدیریت سود و برخی از معیارهای تمرکز مالکیت، رابطه ای معنادار و غیرخطی وجود دارد. از مهم ترین یافته های بررسی حاضر که نتایج سیاستی قابل توجهی دارد، این است که بین درصد سهام شناور آزاد شرکت و اقلام تعهدی اختیاری شرکتی رابطه غیرخطی به شکل حرف یو انگلیسی برعکس وجود دارد. یعنی، ابتدا با افزایش درصد سهام شناور آزاد شرکت، اقلام تعهدی اختیاری افزایش پیدا می کند. پس از آنکه درصد سهام شناور آزاد شرکت سطح بیشینه ای را رد کرد، با افزایش این متغیر، اقلام تعهدی اختیاری کاهش می یابد. این موضوعی است که باید چرایی آن به صورت نظری تبیین شود.

"شرکتها در زمان پذیرفته شدن بورس اوراق بهادار موظف به اعلام سود پیش بینی شده شرکت می باشند. سرمایه گذاران از این اطلاعات برای تصمیمات آتی خود بهره می گیرند. افت سود پیش بینی بسیار حائز اهمیت است چرا که بنظر می رسد یک معیار برای بازده بلندمدت سهام باشد. در این تحقیق، دقت سود پیش بینی شده شرکت هایی که به تازگی در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفته اند، آزمون می گردد و خطای پیش بینی ها به چهار شیوه آماری خطای پیش بینی (FE) خطای مطلق پیش بینی (AFE)، مجوز خطای پیش بینی (SQFE) و خطای فوق العاده (SUP)، محاسبه می گردد. از آنجا که افشاء پیش بینی سود در بازار سهام تهران، اجباری است، در این تحقیق سود پیش بینی و میزان صحت 81 شرکت در شرف پذیرش که طی دوره فروردین 1379 الی اسفند 1381 در فهرست شرکت های بورسی قرار گرفته مورد بررسی قرار گرفته اند. برای بررسی میزان خطای پیش بینی شرکت های انتخابی، از تجزیه و تحلیل آماری به روش رگرسیون استفاده شد و با در نظرگرفتن عوامل گوناگون و تأثیرگذار به ارائه مدل آماری آن ارائه شده نتایج حاصل نشان داد که سرمایه گذاران توانایی برآورد خطای پیش بینی را در زمان درج اولین قیمت سهام شرکت در بورس اوراق بهادار را دارند. بررسی های انجام شده برروی میزان تأثیر متغیرهای مستقل بر تطابق پیش بینی ها نشان داد که سه عامل دوره (افق) پیش بینی، شرایط اقتصادی و سابقه فعالیت شرکت در این رابطه قابل تأمل است. "