محمد حاتمی

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان فراتشخیصی بر کارآمدی هیجان، واکنش های قلبی عروقی، کیفیت خواب و انعطاف پذیری روان شناختی در آزادگان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه صورت گرفت. روش این پژوهش روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری یک ماهه صورت گرفت. جامعه آماری شامل بیماران مراجعه کننده به بیمارستان روانپزشکی صدر تهران از سال 1400 – 1401که مبتلا به PTSD بودند. اندازه نمونه شامل 30 نفرکه به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) پس از همگن سازی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از مقیاس کارآمدی هیجان (EES.2)، مصاحبه PTSDمقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21)، پرسشنامه انعطاف پذیری روان شناختی (CFI) ،شاخص کیفیت خواب پترزبورگ (PSQI) و ارزیابی علائم حیاتی و فشارخون به وسیله دستگاه فشارسنج استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با انداه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه گواه از نظر متغیرهای وابسته در مرحله پیش آزمون نسبت به پس آزمون و دوره پیگیری یکماهه تفاوت معنی داری (01/0 > P) وجود دارد. لذا این نتایج نشان دهنده آثار پایدار درمان در طول جلسه و یکماه پس از پایان جلسات می باشد. از نتایج چنین استنباط می شود که درمان فراتشخیصی مبتنی بر کارآمدی هیجانی بر کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس، واکنش های قلبی - عروقی، و بهبود وضعیت خواب تأثیر قابل توجهی داشته و در انعطاف پذیری روان شناختی کمتر مؤثر بوده است.

مقدمه: مطالعه حاضر یک برنامه گروه- محور جدید با هدف بررسی اثربخشی آموزش اختصاصی کردن خاطرات بر کاهش آسیب های شناختی در بیماران دارای اختلال استرس پس از سانحه است. روش: در یک طرح شبه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون توام با گروه کنترل و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 24 نفر آزمودنی مرد مبتلا به اختلال استرس پس ازسانحه که براساس ملاک های DSM-IV-TR توسط روانپزشک ارزیابی شده، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برنامه آموزش اختصاصی کردن خاطرات (MEST)، طی چهار جلسه در چهار هفته متوالی در گروه های 3 نفری انجام گرفت و نمرات، (BDI-II)، (AMT)، (IES-R)، (SPSI-R) قبل و بعد از مداخله و در مرحله پیگیری یک ماهه در هر دو گروه جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره، آزمون تعقیبی توکی و آزمون Tوابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: یافته ها موید اثر بخشی آموزش اختصاصی کردن خاطرات درکاهش مشکلات شناختی در حوزه اجتناب عملکردی و خاطرات ناخواسته در بیماران PTSD بود. پایداری آموزش در مرحله پیگیری نیز تأیید شد. اما حل مسئله آسیب دیده این بیماران پس از مداخله تغییر معناداری نداشت. بحث: این آموزش را می توان به عنوان یک روش انتخابی جهت کاهش برخی آسیب های شناختی در بیماران PTSD به کار برد.

هدف از انجام پژوهش تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر ارزشیابی تناسب اندام و نگرانی از عدم پذیرش درخواست زنان متقاضی جراحی زیبایی بود. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان مراجعه کننده به کلینیک های زیبایی جهت عمل جراحی زیبایی در شهر تهران در سال 1400 بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی به یک گروه مداخله و گروه گواه تقسیم شدند. داده ها با استفاده از مقیاس تصویر بدنی کش (MBRSQ، 1990) و حساسیت به طرد (RSQ، ۱۹۹۶) جمع آوری شد. مداخله طرحواره درمانی طی 8 جلسه 90 دقیقه ای هفته ای یکبار انجام شد. داده های پژوهش به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد طرح واره درمانی بر کاهش ارزشیابی تناسب اندام، نگرانی از عدم پذیرش درخواست و انتظار پاسخ در زنان متقاضی جراحی زیبایی موثر است (05/0>p). همچنین نتایج نشان داد که این اثربخشی در دوره پیگیری نیز ماندگار است (05/0>p). نتیجه گیری می شود طرحواره درمانی یک درمان موثر در کاهش ارزشیابی تناسب اندام، نگرانی از عدم پذیرش درخواست و انتظار پاسخ در زنان متقاضی جراحی زیبایی است.

مقدمه: خانواده به منزله اصلی ترین نهاد اجتماعی در بین تمام جوامع بشری خواستگاه شکل گیری تمدن، فرهنگ و تاریخ بشر به حساب می آید. ازاین رو نهاد خانواده برای نجات ارزش های اصیل ایرانی- اسلامی در برابر طوفان تهدیدات فرهنگی وظیفه ژرف و سترگی بر عهده دارد. پژوهش حاضر باهدف ارائه راهبردهای مصون سازی بنیان خانواده در برابر جنگ نرم و با تأکید بر تهدیدات فرهنگی انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی، به روش تحلیل محتواست. 60نفر از مدیران فرهنگی و اساتید دانشگاه های شهر تهران بر اساس روش نمونه گیری مبتنی بر هدف به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و با استفاده روش آنالیز محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج: اکثر مصاحبه شوندگان جایگاه خانواده ایرانی در ارتباط با تهدیدات فرهنگی را بسیار آسیب پذیر و شکننده توصیف نمودند و اذعان داشتند باید با آسیب شناسی ژرف و همه جانبه تهاجم فرهنگی و جنگ نرم توسط مسئولین، اهداف شوم دشمن از این فعالیت ها برای خانواده ها روشن و با دادن آگاهی و اطلاعات لازم آن ها را در برابر خطرات موجود واکسینه نمایند. بحث: با توجه به اینکه خانواده به عنوان ستون فقرات و مهم ترین نهاد مؤثر در شکل گیری هویت فرهنگی و اجتماعی در هر جامعه ای محسوب می شود، بنابراین شکل گیری نسلی سرزنده و توانمند که بتواند پاسدار ارزش های کهن و اصیل جامعه ایران در برابر جنگ نرم و تهدیدات فرهنگی باشد بدون شک درگرو سلامت و مصون سازی این نهاد حیاتی در برابر تهدیدات موجود است.

مقدمه: کیفیت زندگی یک مفهوم چندبعدی است که از ویژگی های فردی، اجتماعی، عینی و ذهنی تأثیر می پذیرد، ازاین رو پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش دلبستگی به خدا در پیش بینی کیفیت زندگی دانشجویان یک واحد نظامی با کنترل نقش واسطه گری نگرش معنوی صورت گرفت. روش: در قالب یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 300 نفر از دانشجویان بسیجی دانشگاه های شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 انتخاب شد. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های کیفیت زندگی، دلبستگی به خدا و نگرش معنوی گردآوری و با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج: یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن بود که بین کیفیت زندگی و دلبستگی به خدا (r=0/56,P

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش خود مراقبتی و نظم جویی فرایندی هیجان بر کیفیت زندگی مراقبان سالمندان مبتلا به دمانس بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری 4 ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه مراقبین مراجعه کننده به مرکز درمانی دمانس شهر کرمان بود که در منزل یا مؤسسات از بیماران دمانس در سال 1400 مراقبت می کردند. نمونه آماری شامل 45 نفر بود که به صورت در دسترس انتخاب و به طور تصادفی 15 نفر در گروه گواه و 30 نفر در دو گروه آزمایش جایگزین گردیدند. گروه آزمایش آموزش خودمراقبتی و نظم جویی فرایندی هیجان مداخلات را طی 8 جلسه 45 دقیقه ای، هفته ای یکبار دریافت کردند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی (WHOQOL-BREF، سازمان بهداشت جهانی، 1996) جمع آوری و به روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت میانگین های هر دو گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه معنی دار گزارش شد (05/0>P). در مقایسه اثربخشی دو گروه آزمایشی نسبت به یکدیگر نیز تفاوت میانگین ها در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار گزارش شد و نشان داده شد آموزش خودمراقبتی نسبت به نظم جویی فرایندی هیجان در بهبود کیفیت زندگی مراقبان سالمندان مبتلا به دمانس موثرتر بود (05/0P<). نتیجه گیری می شود آموزش خودمراقبتی و نظم جویی فرایندی هیجان در افزایش کیفیت زندگی مراقبان موثر است.

مقدمه: جنگ نرم یک جنگ بدون خونریزی و مبتنی بر راهکار های اجتماعی و فرهنگی است، در فرآیند آن قدرت های مهاجم از مرعوب سازی و ایجاد بحران های فرهنگی و اجتماعی بهره گیری می کنند، تا با یک شوک ذلت بار قدرت و فرهنگ خود را به جامعه هدف غالب کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین آگاهی به جنگ نرم، هویت فرهنگی و سبک زندگی مبتنی بر مصرف کالای فرهنگی در شهروندان تهرانی انجام گرفت. روش: در یک پژوهش توصیفی- پیمایشی، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین کلیه افراد بالای 18 سال ساکن شهر تهران 300 نفر انتخاب شدند. اطلاعات به وسیله پرسش نامه های آگاهی به تهدیدات جنگ نرم، هویت فرهنگی و سبک زندگی مبتنی بر مصرف کالای فرهنگی، جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون آماری همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بین سبک زندگی افراد با آگاهی از جنگ نرم رابطه معنا داری وجود دارد(0/05>P). افزون بر این بین دو متغیر هویت فرهنگی و آگاهی از جنگ نرم رابطه معنا داری وجود دارد 0/01>P). همچنین بین سبک زندگی مبتنی با مصرف کالاهای فرهنگی با هویت فرهنگی رابطه معنا داری وجود ندارد. بحث: مهمترین تهدید فرهنگی برای خانواده های ایرانی را در مفهوم سبک زندگی باید جستجو کرد، از این رو باید در قالب های فرهنگی سبک زندگی متناسب با شرایط امروز ایران و مبتنی بر ارزشهای ایرانی- اسلامی در نهادهای ذیربط چارچوب مند شده و تبلیغ گردد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه ی اثربخشی درمان مبتنی بر الگوی فرانظری (TTM) با درمان کوتاه مدت راه حل محور ( SFBT ) بر افکار خودآیند، انعطاف پذیری شناختی و تمایزیافتگی خود در بیماران مرد دارای اختلال مصرف Pethidine و MDMA بود. روش پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه می باشد که نمونه، شامل دو گروه مداخله و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) از کلیه ی بیماران داوطلب (تمایلی) و طرح جمع آوری معتادان متجاهرِ (غربالگری بهزیستی) پذیرش شده در مؤسسه ی بهبودی اقامتی میان مدت (Camp) امید ایمان رهایی -مرکز ماده 15- واقع در شهر ماهدشت استان البرز بود که به روش غیرتصادفیِ هدفمند گزینش و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله (E 1 - E 2 ) و گروه گواه جای گرفتند. از مدل های آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) و تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) جهت آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته و در نهایت مشخص گردید که بین افکارخودآیند، انعطاف پذیری شناختی و تمایزیافتگی خود در الگوی درمانی فرانظری (TTM) و الگوی درمانی کوتاه مدت راه حل محور (SFBT) در بیماران مرد دارای اختلال مصرف Pethidine و MDMA، تفاوت معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک خودکارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری قلب انجام شد. پژوهش حاضر کمی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دوماهه بود. جامعه آماری، شامل بیماران مبتلا به عروق کرونری قلب مراجعه کننده به مرکز قلب بیمارستان مدائن تهران در شش ماهه دوم سال 1400 بود. در این پژوهش تعداد 34 بیمار مبتلا به عروق کرونری قلب با روش نمونه گیری داوطلبانه و هدفمند انتخاب و با شیوه تصادفی در گروه های آزمایش و گواه جایدهی شدند (18 بیمار در گروه آزمایش و 16 بیمار در گروه گواه). بیماران در آزمایش مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد Wynne et al. را طی یک و نیم ماه در 10 جلسه 75 دقیقه ای دریافت نمودند. در این پژوهش از پرسشنامه خودکارآمدی Sherer et al. (SEQ) و پرسشنامه خودمراقبتی Galiana et al. (SCQ) استفاده شد. داده های حاصل با تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم افزار آماری SPSS23 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری قلب تأثیر معنادار دارد. بر اساس یافته های پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با بهره گیری از شش فرایند پذیرش روانی، گسلش شناختی، خود تحت عنوان زمینه، تعامل با زمان حال، ارزش های مشخص شده و رفتار متعهدانه می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت بهبود ادراک خودکارآمدی و رفتارهای خودمراقبتی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری قلب مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: بحران های محیطی ناگهانی و غیر منتظره می توانند نشانه-های روان شناختی شدیدی را ایجاد کنند با عنوان اختلال استرس پس سانحه (PTSD). پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در حساسیت اضطرابی بیماران مبتلا بهPTSD پایه ریزی و اجرا شد. روش: روش تحقیق، طرح تجربی تک آزمودنی چند خط پایه و ابزارهای پژوهش، پرسشنامه حساسیت اضطرابی(ASI) و تاثیر رویداد ویرایش (IES-R) بود. جامعه آماری، نظامیان مبتلا به PTSD که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس سه نفر واجد شرایط انتخاب شدند. درمان در 8 جلسه و یک دوره پیگیری برای هر آزمودنی اجرا شد. از فرمول درصد بهبودی و ملاک بهبود تشخیصی برای میزان بهبودی استفاده گردید. نتایج: یافته ها نشان می دهد که آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان، کاهش معناداری به لحاظ بالینی در حساسیت اضطرابی بیماران به همراه داشته است. بحث: حساسیت اضطرابی یکی از فاکتورهای مرتبه اول آسیب پذیری در ارتباط با آشفتگی های اجتنابی است. راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان با کاهش در حساسیت اضطرابی بیماران، قادر به درمان علائم بوده است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در نظم دهی هیجان بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بوده است. روش: در یک بررسی تک آزمودنی چندخط پایه، سه نفر از مراجعه کنندگان به یک بیمارستان نظامی در شهر تهران به روش نمونه گیری در دسترس به پرسشنامه نظم جویی هیجان و تاثیر رویداد ویرایش (IES-R) پاسخ داده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها به روش تحلیل اندازه گیری های مکرر و به کمک رسم نمودار تجزیه و تحلیل شدند. از فرمول درصد بهبودی و ملاک بهبود تشخیصی نیز برای قضاوت درباره میزان بهبودی استفاده شد. نتایج: بیماران تحت آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان پس از درمان، اثربخشی معناداری در نظم دهی هیجان نشان داده و بهبودی معناداری به لحاظ بالینی کسب نمودند. بحث: آموزش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در نظم دهی هیجان بیماران مبتلا به استرس پس از سانحه اثرگذار می باشد، بنابراین لازم است تا مورد توجه متخصصان بالینی قرار گیرد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی درمان کوتاه مدت شبیه سازی واقعیت مجازی در فرد مبتلا به PTSD مزمن است. روش: براساس روش نمونه برداری در دسترس و ملاک های تشخیصیPTSD ، 1 نفر مبتلا به اختلال مزمن ضربه روانی پس از سانحه ناشی از جنگ انتخاب شد و توسط ویرایش دوم سیاهه افسردگی بک و IES-R در قالب طرح تک آزمودنی پیش، پس و پیگیری پس از درمان یک ماهه و دریافت شش جلسه درمان B-VRT مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که درمان شبیه سازی واقعیت مجازی، موجب کاهش معناداری علائم بالینی این سندرم در این بیمار شده که این نتایج در یک نوبت پیگیری یک ماهه دوام مناسبی داشت. بحث: یافته های مطالعه حاضر تلویحات پیشگیرانه، تشخیصی، بالینی، پژوهشی و آموزشی فراوانی در کنترل علائم PTSD دارد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان اثربخشی طرح واره درمانی مبتنی بر شیوه آموزشی تمثیلی- استعارهای در درمان افسرده خویی جانبازان دچار PTSD انجام شد. روش: از طرح تجربی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تک آزمودنی استفاده شد و 5 نفر از جانبازان PTSD دچار اختلال افسرده خویی به روش نمونه گیری هدفمند تحت درمان قرارگرفتند. نتایج: نتایج نشان داد، طرحواره درمانی مبتنیبر الحاق شیوه آموزشی تمثیلی، موجب کاهش معنادار علایم بالینی افسردگی مزمن و نیز طرحواره های ناسازگار اولیه در این بیماران شد و به علاوه این نتایج در یک نوبت پیگیری 2 ماهه دوام مناسبی داشت. بحث: با کمک شیوه آموزشی تمثیلی و تولید حافظه معنایی «مانا» از عناصر درمانی با بهره از داستانهای تمثیلی میتوان گامی موثر، در ثبات نتایج درمان و جلوگیری از عود، در بیماران دچار PTSD مزمن که با مشکلات عدیده انواع حافظه دچار هستند، برداشت.

زمینه: مطالعات مختلف نشان داده است سایبرکندریا یک اختلال اضطرابی قابل درمان بوده و علائم آن در بیماران مبتلا به دیابت نیز می تواند با مداخلات روانشناختی کاهش پیدا کند. از جمله درمان های رایج برای اختلالات اضطرابی، درمان شناختی-رفتاری است که در مورد اثربخشی آن بر کاهش نشانگان سایبرکندریا در بین بیماران مبتلا به دیابت، خلأ پژوهشی وجود دارد. هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر کاهش نشانگان سایبرکندریا در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در شهر تهران انجام شد. روش: روش این پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در مراکز درمانی شهر تهران (انجمن دیابت تهران و مرکز دیابت نیاوران) بودند (589 نفر) بود. برای انتخاب نمونه آماری، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 30 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) گمارش شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس شدت سایبرکندریا (مک الروی و شولین، 2014) استفاده شد. هم چنین برای اعضای گروه آزمایش، 8 جلسه 90 دقیقه ای از پروتکل درمان شناختی-رفتاری (ویلسون و برانچ، 2019؛ بورن، 2011) برگزار شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل واریانس طرح درون گروهی–بین گروهی و نرم افزار SPSS-20 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی رفتاری بر کاهش تمامی مؤلفه های سایبرکندیا در گروه آزمایش مؤثر بود (001/0 P<) و این کاهش، پایداری خود را در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (05/0 P<). نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود، روان شناسان حوزه سلامت از درمان شناختی-رفتاری برای کاهش نشانگان و درمان اضطراب سلامت، به ویژه در افراد مبتلا به سایبرکندریا استفاده کنند.

زمینه: مطالعات مختلف نشان دادند که اضطراب سلامت به میزان بالایی در بیماران مبتلا به دیابت مشاهده می شود. این اضطراب می تواند زمینه ساز اختلال سایبرکندریا نیز باشد. علی رغم بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی سلامت روان بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، در مورد اثربخشی این رویکرد درمانی بر کاهش نشانگان سایبرکندریا در بین بیماران مبتلا به دیابت، خلأ پژوهشی وجود دارد. هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش نشانگان سایبرکندریا در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در شهر تهران انجام شد. روش: روش این پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در مراکز درمانی شهر تهران (انجمن دیابت تهران و مرکز دیابت نیاوران) بودند (589 نفر) بود. برای انتخاب نمونه آماری، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 30 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) گمارش شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس شدت سایبرکندریا (مک الروی و شولین، 2014) استفاده شد. هم چنین برای اعضای گروه آزمایش، 8 جلسه 90 دقیقه ای از پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هیز و همکاران، 2006؛ هیز و همکاران، 1999) برگزار شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل واریانس طرح درون گروهی- بین گروهی و نرم افزار SPSS-20 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش تمامی مؤلفه های سایبرکندیا در گروه آزمایش مؤثر بود (001/0 P<) و این کاهش، پایداری خود را در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (05/0 P<). نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود، روان شناسان حوزه سلامت از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای کاهش نشانگان اضطراب سلامت، به ویژه در افراد مبتلا به سایبرکندریا استفاده کنند.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزشی ارتقای سبک زندگی سالم مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی بر کیفیت زندگی و تبعیت از درمان بیماران مبتلا به دیابت انجام شد. روش شناسی: این پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل و دوره پیگیری دو ماهه انجام شد. جامعه آماری شامل بیماران دیابتی مراجعه کننده به یکی از مراکز روان درمانی در منطقه 5 شهر تهران بود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه کنترل). ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه تبعیت از درمان بیماران دیابتی و فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHO-QOL-BREF) بود. بسته آموزشی شامل 10 جلسه با موضوعات تغذیه سالم، فعالیت بدنی، مدیریت استرس، مراقبت های پزشکی، آموزه های دینی، و روابط خانوادگی و اجتماعی بود. یافته ها: یافته های توصیفی نشان داد که گروه آزمایش در مراحل پس آزمون و پیگیری بهبود محسوسی در نمرات کیفیت زندگی و تبعیت از درمان داشتند، در حالی که گروه کنترل تغییرات محسوسی را نشان نداد. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که بسته آموزشی به طور معنی داری بر بهبود کیفیت زندگی و تبعیت از درمان بیماران مبتلا به دیابت اثربخش بوده است (p<0.000). نتیجه گیری: بسته آموزشی ارتقای سبک زندگی سالم مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی توانست کیفیت زندگی و تبعیت از درمان بیماران مبتلا به دیابت را بهبود بخشد. این نتایج نشان می دهد که استفاده از برنامه های آموزشی متناسب با فرهنگ و ارزش های بومی می تواند نقش مؤثری در مدیریت بهتر بیماری های مزمن مانند دیابت ایفا کند. توصیه می شود که سیاست گذاران حوزه سلامت از این بسته های آموزشی برای ارتقای سلامت بیماران دیابتی استفاده کنند.