پرنیان زارع پور

تجلّی مؤلّفه های ژانر غنایی در رمان فارسی امری رایج است، اما در ادبیّات معاصر فارسی بررسی و تحلیل دقیقی از آن ارائه نشده  است. در پی این فقدان، هدف پژوهش حاضر تبیین مختصّات غنایی در رمان فارسی و طبقه بندی رمان فارسی بر اساس مؤلّفه های غنایی است. ازاین رو، ابتدا ویژگی های اصلی شعر غنایی فارسی، یعنی درون نگری و برجسته سازی زبانی، مشخّص شد، سپس هفت رمان فارسی انتخاب شد که کم وبیش روایتی غنایی گونه دارند. این آثار بر مبنای خصایص ژانر غنایی بررسی شدند و آن ها را در سه گروه طبقه بندی کردیم: رمان های غیرغنایی، رمان های غنایی و رمان های شبه غنایی. در گروه اوّل، برجسته سازی زبانی در خدمت روایت برون گرایانه است و مؤلّفه غنایی منجر به تغییری در طبقه بندی گونه رمان نشده  است. در گروه دوم، برجسته سازی زبانی در خدمت روایت درون گرایانه است و زیرژانر تازه رمان غنایی شکل گرفته  است. در گروه سوم نیز برجسته سازی زبانی توأمان در سایه روایت برون گرایانه و درون گرایانه قرار دارد و گونه رمان به ژانر غنایی متمایل شده  است. این طبقه بندی نگاه تازه ای به مقوله ژانر غنایی در رمان فارسی دارد و امکان شناخت زیرژانر رمان غنایی و درک شباهت ها و تفاوت های آن را با زیرژانرهای مشابه فراهم آورده  است. همچنین، تعریف نسبتاً جامعی از رمان غنایی ارائه داده  است که این زیرژانر را از انواع مشابه تمیز می دهد.