مصطفی ازکیا

مصطفی ازکیا

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران ،ایران
پست الکترونیکی: [email protected]

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۴ مورد.
۲۱.

دانش بومی استفاده از بلوط در شهرستان ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۴ تعداد دانلود : ۱۷۹۲
"علی رغم نیاز روز افزون جوامع روستایی به کاربرد تکنولوژی جدید، پذیرش تکنولوژی در روستاها بسیار اندک است. بررسی ها نشان می دهد که علت این عدم پذیرش عدم تناسب تکنولوژی با شرایط محیطی روستاهاست. صاحب نظران توسعه معتقدند برای پذیرش این فنآوری استفاده از دانش بومی راهگشاست. این مقاله سعی دارد تا یک جنبه از دانش بومی را در شهرستان ممسنی بررسی کند. این مقاله ضمن برشمردن انواع بلوط، پراکندگی جغرافیایی و بررسی آن از نظر گیاه شناسی به اهمیت و ابعاد مختلف کاربرد بلوط ایرانی در دانش بومی مردم ممسنی می پردازد. این مقاله نشان می دهد که از اجزای مختلف بلوط مانند جفت، پوست، مغز و برگ در دانش بومی مردم استفاده های فراوان می شود. بنابراین، مصلحان روستایی، به عنوان کسانی که در امر توسعه روستایی نقش دارند، و قادرند در فرآیند برنامه ریزی روستایی جهت توسعه آن شرکت کنند، اگر به این دانش که بومی است و با ساختارهای روستا هماهنگ است توجه کنند، با انطباق آن با شرایط جدید می توانند گام های موثری در توسعه روستایی بردارند. علاقه مندان به بررسی فرهنگ جوامع هم می توانند با استفاده از چنین اطلاعاتی، شناخت بیشتری از فرهنگ جامعه مورد نظر پیدا کنند."
۲۲.

نقش فرهنگی «بیت» در شکل گیری فعالیت های توسعه ای مبتنی بر اجتماع محلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قبیله بیت مشارکت جمعی توسعه محلی بنه پاگاو طاق حراثه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۳۵
مقاله پس از مروری مختصر بر تاریخچه شکل گیری مطالعات توسعه محلی به دیدگاه های مربوط به انواع مشارکت های جمعی در زمینه های مختلف کشاورزی، دامداری، آب و سایر ابعاد اقتصادی و اجتماعی در روستاها و عشایر ایران پرداخته است. سپس نقش این گونه همیاری ها در توسعه مبتنی بر اجتماع محلی، به عنوان یک دیدگاه نظری غالب در مطالعات توسعه بررسی شده است. تاریخچه و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی عشایر عرب در حوزه مطالعاتی قسمت بعدی مقاله را تشکیل می دهد: در ادامه عمده ترین عناصر فرهنگی موثر بر انواع همیاری ها و مشارکت های محلی، به منظور شناخت پتانسیل ها و استعدادهای بالقوه منطقه، در بستر تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است و سیر این نوع تعاملات و همیاری ها در زمان حال مطالعه و شعاع و دامنه اعتماد به عنوان بعد ذهنی و شناختی و مشارکت به عنوان بعد عینی، در سطوح مختلف ساختار ایلی و عشایری بررسی شده است و کارآمدترین نوع و سطح از مشارکت و توان بالقوه آن، که هم اکنون نیز موجود است، بر اساس داده های پژوهش مشخص گردیده است. عمده ترین دستاورد این پژوهش این است که در سطح واحد اجتماعی و عشایری، «بیت» در حال حاضر کارکردی موثر بر انواع تشکل های اقتصادی در منطقه برعهده دارد و پتانسیل فرهنگی بیت، علاوه بر به کارگیری در زمینه مدل توسعه مبتنی بر اجتماع محلی، باید در جهت افزایش دامنه شعاع فرابیتی، نیز مورد بررسی و توجه قرار گیرد.
۲۳.

توسعه به مثابه سلطه، واکاوی آثار ادوارد سعید

کلیدواژه‌ها: توسعه شرق شناسی ادوارد سعید سلطه فرهنگ و امپریالیسم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه الگوهای اسلامی توسعه
تعداد بازدید : ۱۸۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
منطق انباشت و تمایل فزاینده به سود اساس نظام تولید سرمایه داری را تشکیل می دهد. به موازات حرکت های استعماری دولت های غربی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین با تعبیر سخاوتمندانه ی «رسالت متمدن سازی» دانشمندان علوم تجربی و انسانی نیز با خلق و بازتولید «دیگری» فروتر، زمینه های فرهنگی و روانی سلطه ی غرب بر بقیه ی جوامع را ممکن ساختند. مکانیزم شکل گیری این گفتمان به بهترین شکل در نوشته های و آثار ادوارد سعید ،خاصه دو کتاب ""شرق شناسی"" و ""فرهنگ و امپریالیسم"" منعکس است. این مقاله نیز با تاکید بر آثار این نویسنده، درصد پاسخگویی به این پرسش است که مفهوم توسعه در آثار و اندیشه های منتقدین توسعه، خاصه ادوارد سعید به چه نحو و معنایی بازتاب یافته است؟ این کار با روش اسنادی و به صورت تحلیل محتوای کیفی آثار انجام یافته است. ادوارد سعید هژمونی فرهنگی استعمار و سرمایه داری را به نقد کشیده و با تحلیل محتوای متون سفرنامه ها ، تاریخ نگاری هاو رمان های شرق شناسان، نقش آنان را در تجلیل از هویت فراتر غرب و تحقیر هویت فروتر شرق برملا می سازد. با تأمل در دو اثر سعید این نتیجه را می توان دریافت که در آثار شرق شناسان، توسعه زبان و نرم افزاری است که سلطه غرب بر شرق، در ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و بدون خشونت امکان پذیر شده و تداوم یافته است.
۲۵.

فرهنگ توسعه در ادبیات کرد

کلیدواژه‌ها: مشارکت اجتماعی بیگانگی اجتماعی دنیاگرایی تقدیر گرایی پذیرش اختیار و آزادی بشر تصور نعمت محدود قناعت و ساده زیستن مذمت فقر تشویق کار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۲
این مقاله‘ تحقیقی در جهت آگاهی از میزان تأثیر متغیرهای فرهنگی در ادبیات کردی است. گزینش کردها از میان سایر اقلیتهای قومی ایران‘ ناشی از وجود جوهره بکر فرهنگ اصیل ایرانی در ادبیات و فرهنگ این قوم است. جامعه آماری این پژوهش‘ 3800 ضرب المثل کردی است که از میان آنها به شیوه تصادفی 1800 ضرب المثل انتخاب و مطالعه شده است. فرضیه کلی این تحقیق‘ عبارت از این است که شمار عوامل و متغیرهای فرهنگی منفی در ضرب المثلهای کردی‘ بیشتر از متغیرها و مضامین مثبت است. نتایج این پژوهش بر خلاف فرضیه تحقیق بیانگر افزونی تعداد متغیرها و مضامین فرهنگی مثبت نسبت به متغیرها و مضامین فرهنگی منفی است. این امر نشان می دهد که بر خلاف تصور اندیشمندانی که با اعتقاد به وجود عوامل و باورهای منفی در ادبیات و فرهنگ کشورههای جهان سوم و تأکید بر این نکته به عنوان مهمترین عامل توسعه نیافتگی در این کشورها‘ به تحلیل دلایل توسعه نیافتگی کشورهای مزبور پرداخته اند. جامعه مورد مطالعه – به عنوان نمونه کوچکی از مجموعه گسترده جوامع جهان سوم از زیرساختها و نگرشهای فرهنگی مثبتی برخوردار است
۲۷.

تعیین کننده های اقتصادی- اجتماعی فقر در مناطق روستایی کلاله(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۶ تعداد دانلود : ۹۲۵
فقر، یکی از جدیدترین مشکلات دوره کنونی به شمار می آید. به رغم پیشرفت های عظیم اقتصادی، میلیون ها نفر در جهان، که بیشترشان در نواحی روستایی زندگی می کنند، همچنان در فقر به سر می برند. با انجام پژوهش در زمینه عوامل موثر بر پیدایش فقر، بویژه فقر روستایی، می توان برنامه ریزان را در به کارگیری الگوهای بهتر فقرزدایی در نقاط محروم روستایی یاری داد. در این پژوهش نیز به منظور شناسایی تعیین کننده های اقتصادی- اجتماعی فقر در جامعه روستایی کلاله (واقع در شرق استان گلستان) با بهره گیری از روش میانه درآمدی، خط فقر در جامعه روستایی مورد مطالعه، محاسبه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 15.7 درصد از ساکنان روستاهای این منطقه زیر خط فقر قرار دارند. از عوامل عمده فقر روستانشینان می توان به عوامل اقتصادی- کشاورزی، عوامل شغلی، روابط اجتماعی و میزان مشارکت اجتماعی اشاره کرد. در این پژوهش همچنین برای تبیین فقر از درآمد سالانه خانوارها و نیز میزان برخورداری روستاها از تسهیلات و امکانات خدماتی استفاده شده است.
۲۸.

ارزیابی عوامل مؤثر بر توانمندی اقتصادی (مطالعه موردی: زنان آسیب پذیر در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی نظریه بنیانی زنان آسیب پذیر ستاد توانمندسازی زنان شهرداری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۶ تعداد دانلود : ۷۸۲
توانمندسازی، فرایندی است که طی آن، فرد از نیازها، خواسته های درونی و قابلیت های خود، آگاه می شود و با هدف رسیدن به خواسته ها، به کسب توانایی های لازم می پردازد. در پژوهش حاضر، درک بومی از توانمندی اجتماعی و اقتصادی، عوامل مؤثر بر رشد و موانع آن، با دو روش کیفی (نظریه بنیانی) و کمّی (تحلیل همسبتگی)، بررسی شده اند. برای جمع آوری اطلاعات کیفی، از فنون مصاحبه عمیق، بحث گروهی متمرکز و مشاهده مشارکتی و مستقیم و برای جمع آوری اطلاعات کمّی نیز از پرسشنامه اسکات و جیف برای صد و یازده نمونه استفاده شد تا از این طریق، موانع توانمندسازی زنان براساس سه عامل نگرش و میزان (شدت) تجربه، آموزش و پایگاه اجتماعی- اقتصادی (اشتغال) زنان در قالب 33 گویه، بررسی شوند. نتایج حاصل از پژوهش کیفی نشان می دهند که اشتغال، متوازن سازی درآمد و هزینه، پس انداز و کارآفرینی، در تداوم بخشی و پایدار سازی توانمندی اقتصادی افراد، نقش تعیین کننده و بسزایی داشته اند. نتایج کلی تحقیق کیفی، نشان می دهند که برخی از عوامل مؤثر در رشد توانمندی عبارتند از: زندگی چند خویشاوند در کنار هم، خانواد ه گرایی، سرمایه اجتماعی، همیاری ، همبستگی اجتماعی و حمایت از یکدیگر. نتایج حاصل از تحقیق کمّی نیز نشان می دهند که دو عامل آموزش و اشتغال، از جمله مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر توانمندسازی زنان آسیب پذیر ستاد توانمندسازی شهرداری تهران، محسوب می شوند.
۲۹.

ابعاد اجتماعی مدیریت بهره برداری از مرتع در ایران (با تاکید بر استانهای فارس و کهگیلویه و بویراحمد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار بهره برداری منابع طبیعی خویشاوندی مرتعداری حقوق انتفاع مرتع مشاع

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر
تعداد بازدید : ۱۵۷۸
تهیه و اجرای طرحهای مرتعداری به عنوان یک سیاست واحد مدیریت اصولی بهره برداری از مراتع توسط سازمان جنگلها و مراتع کشور به مرحله اجرا درآمده است. از مشخصات بارز این طرحها‘ مطالعه و برنامه ریزی مجموعه منابع طبیعی موجود در محدود در محدوده طرح در فرآیند توسعه پایدار است. بررسی نشان می دهد که در تعیین حد مطلوب و واگذاری مرتع به ابعاد معیشتی و رفاهی دامداران و پتانسیلهای تولید در مرتع به توجه کافی به عمل نمی آید. یافته های پژوهش نشان می دهد که هرچه تعداد اعضاء طرحهای مرتعداری کم باشد‘ توفیق فنی طرحها بیشتر است. طرحهای مرتعداری که بر اساس اصول خویشاوندی و دودمانی استوار است از قوام بیشتری در مقایسه با طرحهای مرتعداری مشاعی برخوردار هستند.
۳۳.

فقر آسیب پذیری و توسعه مطالعه موردی منطقه روستایی گرمسار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فقر آزادسازی توسعه پایدار خصوصی سازی آسیب پذیری قشربندی اجتماعی شاخص سازی تعدیل ساختاری توسعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۵
پژوهش حاضر در زمینه شناسایی اقشار آسیب پذیر روستایی در دشت گرمسار صورت گرفته است. هدف از اجرای این پژوهش در درجه اوّل طراحی دستگاه روش شناسی خاص مرتبط با اقشار اجتماعی در جامعه روستایی است. مدل به کار گرفته در این تحقیق با استفاده از چارچوب نظری جامعه شناختی پیرامون قشر بندی اجتماعی از طریق کمی سازی مفاهیم نظری با کمک روش های تحلیل آماری نظیر تحلیل عاملی و رگرسیون چند متغیره صورت پذیرفته است. به علاوه سعی شده است که برخی از ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اقشار آسیب پذیر روستایی بررسی شود. مطالعه نشان می دهد که سیاست های توسعه دهه های اخیر که با تکیه بر راهکارهای تعدیل ساختاری، آزاد سازی و خصوصی سازی مورد کاربست مسوولان اجرایی به ویژه در بخش کشاورزی قرار گرفته است، در ایجاد و گسترش اقشار آسیب پذیر در جامعه روستایی بی تأثیر نبوده است. لذا حمایت از این گونه اقشار در درجه اوّل به شناسایی آنان از طریق روش های علمی ارتباط دارد
۳۵.

تکنولوژی های نوین و علمای حوزه علمیه، مورد مطالعه حوزه علمیه قم تحلیل جامعه شناختی براساس روش نظریه بنیانی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: فناوری نظریه بنیانی توسعه و پیشرفت جامعه شناسی فناوری علمای حوزه علمیه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی تکنولوژی
تعداد بازدید : ۱۴۳۴ تعداد دانلود : ۹۰۷
طرح مسئله توسعه فناوری در گرو شناخت فناوری از یک سو و شناخت جامعه از سوی دیگر است. بی شک شناخت جامعه در گرو شناخت افکار، عقاید و رویکردهای نخبگان آن جامعه است. این رویکردها قانونمندی هایی را در جامعه به وجود می آورد که می تواند دلایل موفقیت یا ناکامی دستیابی به فناوری و انتقال آن را مشخص کند. در جامعه ایران پس از انقلاب اسلامی رویکردهای متفاوتی نسبت به فناوری وجود داشته است. این تحقیق قصد دارد تا در چارچوب مطالعات جامعه شناختی توسعه و استفاده از روش کیفی نظریه بنیانی،[1] به نظریات علما و اندیشمندان حوزه علمیه قم در خصوص پیشرفت فناوری های نوین دست یابد. بدین منظور برای گردآوری داده ها از تکنیک هایی مانند مصاحبه و بررسی اسناد و مدارک بهره گرفته شده است. براساس داده های به دست آمده چهار رویکرد نسبت به پیشرفت فناوری های نوین در بین علمای حوزه علمیه قم وجود دارد. این چهار رهیافت کلی عبارتند از: 1. رویکرد ضرورت ابزاری و محدودیت فناوری؛ 2. رویکرد ضرورت ابزاری و آگاهی رسانی؛ 3. رویکرد تعریف نرم افزاری و بدبینانه؛ 4. رویکرد ابزار توسعه مهارت و معرفت علمی. این چهار رویکرد پس از تحلیل نهایی به دو رویکرد کلی خوشبینانه و بدبینانه به فناوری تحویل گردید. در پایان نیز رهیافت فناوری مناسب به عنوان رهیافت مختار محقق بیان می شود.
۳۹.

مطالعة جامعه شناختی انتظارات زنان جوان از همسرانشان: ارائة نظریه ای زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظریة زمینه ای انتظارات از همسر سنت زدایی گذار منزلتی انتظارات حداکثری برابرخواهانه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده
تعداد بازدید : ۱۲۸۱ تعداد دانلود : ۹۴۴
مطالعة حاضر پژوهشی کیفی است که با هدف درک انتظارات زنان جوان از همسرانشان صورت گرفته است. در این راستا با کاربست روش نظریة زمینه ای و تکنیک مصاحبة عمیق به مطالعة انتظارات زنان پرداخته ایم. تحلیل داده ها نشان می دهد که انتظارات زنان جوان بر اساس گرایش های فکری برابرخواهانه، ازدواج با زمینه های مدرن، اشتغال و ... شکل گرفته است. هم چنین زنان جوان از راه بردهای متفاوتی استفاده می کنند؛ از جمله بازگویی شفاف انتظارات، به چالش کشیدن نابرابری جنسیتی، مادری محدودشده و تأکید بر من فاعلی. بر اساس این راه بردها پیامدهایی حاصل می شود؛ از جمله نزدیکی فعال، بازتولید ارتباط دوسویه و حفظ حوزة خصوصی. یافته ها نشان می دهند زنان جوان در خلال انتظاراتشان در جست وجوی گذار از پای گاه اجتماعی فروتر به پای گاه اجتماعی برترند و در این راستا با کاربست منابعی که برایشان قدرت تولید می کند، به سطوح بالاتر برای زندگی شان می اندیشند و برای گذار منزلتی تلاش می کنند.
۴۰.

مراکز خدمات کشاورزی به مثابه الگوی توسعه روستایی

نویسنده:
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر
تعداد بازدید : ۱۲۷۸ تعداد دانلود : ۷۷۳
جامعه شناسان روستایی را اعتقاد بر این است که ارزیابی اجتماعی و اقتصادی طرح های توسعه روستایی نظیر اصلاحات ارضی‘ مارکز خدمات کشاورزی و ... هنگامی میسر است که حداقل یک دهه از عمر آنها گذشته باشد. از آنجا که از اجرای طرح مراکز خدمات کشاورزی در ایران بیش از چند سالی نمی گذرد و از طرفی با توجه به مشکلات اقتصادی کشور که بر اثر انقلال‘ محاصره اتقصادی و جنگ تحمیلی به وجود آمده است و منجر به کاهش سهم سرمایه گذاری در بخشهای مختلف به ویژه در بخش کشاورزی و از جمله مراکز خدمات کشاورزی شده است‘ ارزیابی اجتماعی و اقتصادی ناشی از اجرای این طرح در تمامی زمینه ها دشوار به نظر می رسد. آنچه در این مقاله درباره نتایج اجتماعی و اقتصادی مراکز خدمات می آید نتیجه مطالعات متعددی است که اینجانب از سال 1362 تا 1367 انجام داده ام و طی آن مراکز خدمات دهستان شهرستانهای جیرفت‘ بلوچستان‘ بابل‘ بندرعباس‘ مغان‘ قزوین‘ گرمسار‘ همدان‘ فومن‘ بروجرد‘ خوانسار و گلپایگان مورد مطالعه قرار گرفته است. به منظور بررسی اثرات اجتماعی – اقتصادی مراکز خدمات روستایی تعداد 357 روستا در شهرستانهای مذکور به عنوان روستاهای تجربی و شاهد انتخاب شد. روستاهای تجربی به روستاهایی اطلاق شد که از امکانات مراکز خدمات بهره مند می شدند و پروژه هایی در آنها به مرحله اجرا درآمده بود و روستاهای شاهد را روستاهایی نامیدم که هنوز زیر پوشش مراکز خدمات قرار نگرفته و از امکانات مراکز خدمات برخوردار نشده بودند. در این مقاله جمعاً 75 مر کز خدمات‘ 1480 خانوا‘ 743 نفر از اعضای شورای اسلامی دهستان و دهات نمونه و مجموعاً نظرات 353 کادر فنی مراکز خدمات کشاورزی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده‘ مصاحبه و تکمیل پرسشنامه و استفاده از اسناد و مدارک موجود جمع آوری شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان