اثر ایدئولوژی بر نظام نظارت و تعادل در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از ویژگی های مهم نظارت بر قدرت سیاسی، متعادل بودن آن است تا از طریق آن مسمی «توقف قدرت با قدرت» به جا آید. در صورت بر هم خوردن تعادل در نظارت، بخشی از قدرت با چیرگی بر سایر نهادها عملاً قدرت سیاسی را از وضع حقوقی خارج می سازد. بر این بنیاد، نوشتار حاضر ضمن پذیرش ایدئولوژیک بودن نظام جمهوری اسلامی، با بهره جویی از روش توصیفی-تحلیلی، مترصد پاسخ به این سؤال است که ماهیت خاص نظام جمهوری اسلامی چه تأثیری بر نظام نظارت بر قدرت سیاسی گذاشته است؟ پژوهش پیش رو در این مسیر، با روش اسنادی، گلوگاه های قدرت در نظام را کاویده و تقابل نهادهای انتخابی و انتصابی را از لحاظ دارابودن صلاحیت های نظارتی و مهم تر از آن شیوه اعمال این نوع صلاحیت ها تحلیل نموده است. طرفه آن که خصیصه های ایدئولوژیک بودن سبب آن شده است که توزیع صلاحیت های نظارتی در قانون اساسی، تفاسیر بر آمده از آن و همچنین رویه حکمرانی مقامات، کفه ترازوی قدرت سیاسی را به نفع نهادهای انتصابی سنگین کند و در سوی دیگر نهادهای انتخابی توفیق چندانی برای توقف قدرت نهادهای انتصابی نیابند. این امر با به مخاطره کشاندن اصول مهم حقوق عمومی مانند حاکمیت قانون و نظارت بر قدرت، تصویر «جمهوری»بودن نظام را کدر کرده است.The impact of ideology on the checks and balances system in the political system of the Islamic Republic of Iran
The balance of supervision over political power is one of its important features; through this, the “control of power with power” will be achieved. If the balance in supervision [over political power] is disrupted, a portion of power, by dominating other institutions, effectively removes political power from its legality. Based on this premise, this paper, while acknowledging the ideological nature of the Islamic Republic system, employs a descriptive-analytical method to seek an answer to the question of what specific impact the particular nature of the Islamic Republic system has had on the supervision over political power. This research explores the bottlenecks of power within the [Islamic Republic] system and analyzes the confrontation between elected and appointed institutions regarding their supervisory competencies and, more importantly, how these competencies are exercised. Thus, the ideological characteristics have led to a distribution of supervisory competencies in the constitution, interpretations arising from it, and the governance practices of authorities, tilting the balance of political power in favor of appointed institutions. On the other hand, elected institutions have had limited success in countering the power of appointed entities. This issue, by jeopardizing important principles of public law such as the rule of law and supervision over power, has obscured the system's image as a "republic."
تبلیغات
