امکان سنجی مالی و فقهی انتشار اوراق بهادار اسلامی با تأثیر اجتماعی در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سرمایه گذاری با تأثیر اجتماعی به نوعی سرمایه گذاری اطلاق می شود که هدف آن، ایجاد اثرگذاری اجتماعی مثبت در کنار دستیابی به بازدهی مالی است. در اوراق قرضه با تأثیر اجتماعی، بازدهی کسب شده توسط سرمایه گذاران بر اساس میزان دستیابی به نتایج اجتماعی توافق شده محاسبه می شود. از نظر شرع مقدس اسلام با توجه به ماهیت ربوی اوراق قرضه، امکان استفاده از اوراق قرضه با تأثیر اجتماعی در کشورهای اسلامی وجود ندارد، به علاوه گره زدن بازدهی اوراق به میزان دستیابی به نتایج و اثرات اجتماعی مورد نظر خود موضوعی است که لازم است از منظر فقهی تحلیل شود؛ بنابراین مسئله پژوهش حاضر بررسی امکان پیاده سازی و انتشار اوراق بهادار اسلامی با تأثیر اجتماعی به عنوان جایگزین اوراق قرضه با تأثیر اجتماعی از منظر مالی و فقهی است. این پژوهش دارای رویکرد کیفی بوده که از منظر هدف کاربردی و از منظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی محسوب می شود. در این پژوهش پس از مطالعه تجربه کشورهای غربی و اسلامی، یک الگوی مفهومی برای اوراق بهادار اسلامی با تأثیر اجتماعی ارائه شد، سپس سناریوهای مختلف پیوند بازدهی اوراق به نتایج پروژه به روش توصیفی تحلیلی شناسایی و تحلیل شدند. در ادامه نظر خبرگان در مورد سناریوها از طریق پرسشنامه گردآوری و با روش تاپسیس بهترین سناریو انتخاب شد. در مرحله بعد نیز امکان مرتبط کردن بازدهی اوراق به عملکرد پروژه از منظر فقهی به روش توصیفی تحلیلی بررسی شد.Feasibility of Issuing Social Impact Securities Compatible with the Principles of Imami Jurisprudence in the Capital Market of the Islamic Republic of Iran
Social impact investing refers to investments aimed at generating positive social outcomes alongside financial returns. In Western financial systems, Social Impact Bonds (SIBs) are commonly used to finance such projects, where investor returns are contingent upon the achievement of predefined social goals. However, due to the interest-based nature of conventional bonds, such instruments are generally impermissible under Islamic law. Moreover, tying investor returns to the level of social impact achieved raises jurisprudential questions that must be examined from a Shariah perspective. This research investigates the financial and jurisprudential feasibility of issuing Islamic Social Impact Sukuk as a Shariah-compliant alternative to conventional SIBs in the Iranian capital market. Adopting a qualitative research approach, the study is categorized as applied in purpose and descriptive-survey in method. Following a comparative review of social impact investment experiences in Western and Islamic countries, a conceptual framework for Islamic social impact Sukuk is proposed. Subsequently, various scenarios for linking returns to project outcomes are identified and analyzed using a descriptive-analytical method. Expert opinions were collected via structured questionnaires, and the best scenario was selected using the TOPSIS decision-making method. In the final phase, the Shariah compatibility of linking Sukuk returns to performance metrics was evaluated through expert interviews and focus group discussions. The findings confirm the feasibility of designing social impact Sukuk structures that comply with Islamic jurisprudential principles.
تبلیغات
