نقد ماهیت گزاره های اخلاقی از منظر محقق اصفهانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گزاره های اخلاقی مانند «عدالت داشتن ضرورت دارد» از مشهورات شمرده می شوند و مشهورات گزاره هایی اند که به جهت پذیرش همگانی یا گروهی خاص مقبولیت عمومی پیدا کرده اند. محقق اصفهانی با توجه به تعریف مشهورات به معنای خاص، واقعیت آنها را تنها بنای عقلا می داند؛ ازاین رو، گزاره های اخلاقی را اعتباری قلمداد می کند و مشهورات را مطابق واقعیت نمی داند؛ افزون بر اینکه وی مشهورات و ضروریات را قسیم می داند. با توجه به اینکه محقق اصفهانی تنها ضروریات را مبین واقعیت می داند لذا از منظر وی، مشهورات که قسیم ضروریات اند واقعیتی غیر از بنای عقلا ندارند و واقعیت از مشهورات نفی می شود؛ این تحقیق درصدد است افزون بر تبیین ماهیت گزاره های اخلاقی از منظر محقق اصفهانی و تصریح به نکات تأثیرگذار در دیدگاه ایشان، این دیدگاه را نقد کند که مشهورات قسیم وهمیات محسوب می شوند؛ ازاین رو به نظر می رسد قسیم بودن مشهورات و ضروریات درست نیست بلکه مبادی حجت از حیث راه شناخت به مشهورات و وهمیات و از حیث ارزش شناخت به ضروریات و مظنونات تقسیم می شوند افزون بر اینکه تعریف مشهورات خاص به واقعیتی جز بنای عقلا نداشتن از ابداعات محقق اصفهانی است اما مشهورات به معنای خاص در دیدگاه صحیح تنها به راه شناختشان توجه می شود و امکان واقعیت داشتنشان نفی نمی شود.Critical Assessment of the Nature of Moral Propositions from the Perspective of the Mohaqiq Isfahani
Ethical propositions such as "justice is necessary" are considered “mashhurat” (well-known or commonly accepted beliefs), which are propositions that gain general acceptance due to universal or specific group endorsement. Mohaqiq Isfahani deems their reality solely as constructs of rational individuals, according to the strict definition of “mashhurat”. Therefore, he regards ethical propositions as conventional. Furthermore, he sees a division between “mashhurat” and axioms; since he believes only axioms reveal true reality, from his perspective, “mashhurat”, which are distinct from axioms, possess no reality beyond the constructs of rational people, thus negating their reality. This research aims not only to elucidate the nature of ethical propositions from the perspective of Mohaqiq Isfahani and identify key factors influencing his viewpoint, but also to criticize the notion that “mashhurat” are distinct from illusions. Therefore, it seems incorrect to assert that “mashhurat” and axioms are separate categories; rather, foundational proofs should be divided in terms of the method of knowledge into “mashhurat” and illusions, and in terms of the value of knowledge into axioms and assumptions. Additionally, defining specific “mashhurat” as having no reality other than the constructs of rational individuals is an innovation of the Isfahani scholar. However, in the correct view, specific “mashhurat” should only be considered regarding their method of understanding, and the possibility of them having reality should not be dismissed.
تبلیغات
