درخت حوزه‌های تخصصی

مکاتب مختلف بشری عقاید مختلفی در معرفی حقیقت انسان دارند؛ برخی انسان را موجودی مرکب از مواد عالم ماده می دانند و هیچ حقیقتی برتر از ماده را نمی پذیرند، گروهی هم انسان را موجودی عرشی می دانند که با فرش همراه شده است و باید مراحل سیر به عرش را با اختیار خود از فرش آغاز کند. نهج البلاغه حقیقت و تمثل انسانی انسان را در اثر دمیدن روح خدایی می داند و معتقد است حالت نفس انسانی در سایه همراهی روح با بدن حاصل می شود که به اقتضای حقیقت خود، اهل سیر در ملکوت و اتصال به لاهوت است و به جهت تعلقش به ماده و بودن در عالم ماده، بُعد هوای نفس و شهوات حیوانی می یابد و پایبند عالم ماده می گردد. شیطان از عوامل مؤثر در نفوذ در نفس انسان و اماره بالسوء شدن آن است، اما انبیا آمده اند تا انسان را بیدار کنند و راه گریز از شیطان و مطمئنه شدن نفس را به آنها بشناسانند. در این مقاله راه توجه به ارزش ها و چگونگی مبارزه با نفوذ شیطان و شیطانی شدن حقیقت انسان از منظر نهج البلاغه بیان می شود.

لقد اتّفق الکثیر من المؤرّخین وذوی العلم والمعرفة علی کون شخصیة أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام شخصیة فذّة لا یکاد یضاهیها أحد. فهو إنسان ذو أبعاد عدیدة جلّت عن أن یبلغ کنهها المتمعّنون. وقد ذهب البعض إلی أنّ الإمام علیاً کان قد سبق عصره بکثیر. فحارت کثیر من الأفهام تجاه هذه العظمة وذهبت مذاهب شتی. فمنهم من لم یُطِق سموّه فنصب له ولأتباعه العداء. ومنهم من ألّهه وجعل یدعو لعبودیته. وقصُر آخرون عن درک عظمته فقصّروا فی حقّه ولم یتوانوا عن التوانی فی نصرته. ولم یکن سوی فئة صغیرة من أتباعه وأهل بیته ممّن قدروه حقّ قدره فلم یُفـِْرطوا فی حقّه ولم یفرّطوا. کلّ ذلک جعل منه رجلاً متوحّداً فذّاً مغترباً بین أبناء جلدته وعشیرته. وقد بثّ الإمام علیه السلام لواعج وحدته هذه فی طیّات خطبه ورسائله وکلماته ومواقفه المختلفة. ترمی هذه الدراسة إلی معرفة أبعاد التوحّد الذی عاشه أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام، من خلال استعراض موضوعی لکلامه فی نهج البلاغة مبتدئة البحث بتمهید لمبحث التوحّد فی المفهوم والمصداق وتقدیم نماذج شعریة من الشعور بالتوحّد.

رسول خدا(ص)نویسندگانی داشتند که به محض نزول وحی،آیات قرآن را می نگاشتند.بدین ترتیب همه قرآن در حیات پیامبر و به دستور آن حضرت نوشته شد.عده ای از صحابه نیز در همان زمان برای خود قرآن هایی فراهم کرده بودند که علاوه بر آیات قرآن،مطالبی را نیز که پیامبر به عنوان تفسیر،پیرامون آیات می فرمودند،در آن می نوشتند.پس از رسول خدا(ص)یک بار در عهد ابی بکر و بار دوم در عهد عثمان دستور به نگارش قرآن داده شد.در این مقاله،روایات مربوط به جمع و نگارش قرآن در زمان پیامبر اکرم(ص)و ابوبکر و عثمان از کتاب صحیح بخاری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است

این نوشتار با تامل در روایات، وضعیت فرهنگی جهان در عصر ظهور را ترسیم می کند و از آن ره گذر، به اقدامات اصلاحی امام مهدی در عرصه فرهنگ و نیز روش امام در رویارویی با ناهنجاری های فرهنگی و ایجاد انقلاب فرهنگی اشاره می کند. در ادامه، وضعیت فرهنگی جهان در عصر حاضر و پدیده جنگ نرم بازنگری می شود و از کنار هم قرار دادن و مقایسه این دو وضعیت با هم و نیز با الهام از عملکرد و روش امام، دو راه برد اساسی بصیرت دهی و معرفت بخشی برای مقابله با انواع هجمه های فرهنگی دشمنان و نیز راه کارهای عملیاتی کردن آنها پیشنهاد شده است که البته اجرای آنها بر عهده دولت زمینه ساز خواهد بود.

در این زمانة فرو ریختگی فیزیکی و فضای تقابل و رویارویی میان باورهای بشری و الهی، مبنا قرار دادن ساحت های گوناگون ارزش های اخلاقی در گسترة مباحث مهدوی، به کار آمدی آموزه های اسلامی و به خصوص شیعی در این روی آورد میانجامد. تحلیل جامع وخرد ورزانه مبتنی بر عقل و وحی، عرصه های معرفتی بنیادینی را در این باره برروی ارباب دانش و بینش خواهد گشود. در این میان، گفته های امام رضا علیه السلام در جایگاه وحی بیانی درباره مرام و رفتار اخلاقی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و منتظران او در فضای عمومی جامعه دینی، حقایقی ناب را به دوستداران و باورمندان به دولت مهدوی ارائه میکند. در این پژوهش به دور از تأویل و تحویلینگری ناصواب، سعی شده است با تبیینی علمی، برخی از سخنان امام رضا علیه السلام در مساله اخلاق مهدوی طرح وبررسی گردد. عدالت محوری، ساده زیستی، تواضع، توجه به عبادت و نماز و انتظارفرج، ارزش های اخلاقی مورد بحث در پژوهش پیش رو هستند.