درخت حوزه‌های تخصصی

دنیای کسب وکار بویژه در سالهای اخیر طوفانی، آشفته، بحرانی، و غیرقابل پیش بینی است. نیروی دریایی نیز همواره با دریایی طوفانی، بحرانی، آشفته و گاه غیرقابل پیش بینی روبه رو است. بازاریاب های جهانی خوش ذوق با این نگاه، بر آن شدند تا ببینند چه مشابهتهایی بین ""دنیای کسب وکار"" و ""نیروی دریایی"" می یابند. به این ترتیب، با مجموعه ای از مشابهتها، ترجیح دادند که ""فعالیت نیروی دریایی"" را به عنوان شاخص، معیار، و الگویی ارزشمند پیش روی خود قرار دهند و بیاموزند چه درسهایی ""نیروی دریایی"" برای ""کسب وکارها"" دارد. اثر حاضر افزون بر درس آموزیهای فراوانی که ""نیروی دریایی"" برای ""کسب وکارها"" دارد، تفاوتهای آشکار بین این دو را در نظر دارد. برای مثال، نیروی دریایی به هنگام برقراری امنیت، برای مقابله با دشمنان خود را تجهیز می کند، اما کسب وکارها همواره باید درصدد باشند تا منافع سهامداران را در نظر بگیرند، ارزش آفرینی برای مشتریان داشته باشند، با تیزبینی ""رقبا"" را رصد کنند، نه از آن جهت که به مقابله برآیند بلکه، بیش از آن، ازآن رو که الگوهای خوب آنان را سرمشق قرار دهند و با پردازشی تازه، ساختار کسب وکار خود را تقویت کنند.

شناخت بازار دارویی ایران، برای آنها که تمایل دارند به این بازار ورود پیدا کنند، یا آنها که سالهاست حضور جدّی دارند، یک ضرورت است. بررسی اجمالی این گزارش که در ادامه به یک گفت وگو انجامیده است، با تأکید بر ""بازار دارویی ایران"" از واقعیتها می گوید که در نظام دارویی ایران در جریان است، همچنین از محدودیتها. مقایسه ی کشورهایی نظیر هند و حتی کشورهای همسایه نشان می دهد که در ایران باید برای بازار دارویی کشور چاره جویی های فراوانی اندیشید و البته پس از اجرای آن، با ارزیابی منصفانه، اقدامات آتی را عملی کرد.

چپ دستها"" یا ""چپ برترها"" هنوز هم در ""جهان"" و هم در ""ایران"" چندان مورد توجه ""بازاریابی"" قرار نگرفته اند. این در حالی است که ""بخش بندی"" و ""تشخیص گوشه های محدود بازار"" بویژه در سالهای اخیر جزو اصلی ترین فعالیتهای بازاریابی است. سالها طول کشید تا برای داوطلبان کنکور که ""چپ دست"" هستند، صندلی مخصوص آنان در جلسات آزمون قرار گیرد. هنوز هم فروشگاههای زنجیره ای تمامی فضاهای خود را بر اساس ویژگیهای رفتاری و حرکتی ""راست دستها"" طراحی و چیدمان می کنند. گو آنکه برخی ""برندهای جهانی"" نظیر مک دونالد گاه به شوخی، گاه به جد، اقداماتی برای عرضه ی همبرگر برای ""چپ دستها"" را شروع کرده اند تا این پیام ویژه را برای این بخش از بازار به گوش ""چپ دستها"" برسانند.

دکتر قاسم زعفرانیان، دانش آموخته ی دانشگاه صنعتی شریف در رشته های مهندسی صنایع، و MBA، دکتری اش را در بازاریابی از دانشگاه منچستر انگلستان دریافت کرده، و هم اکنون استاد بازاریابی دانشگاه لیدز است. گفت وگوی ما با دکتر زعفرانیان نخست با تشریح 3 مدل بازاریابی آغاز شد و بتدریج به موضوع ""بازاریابی خدمات"" آن هم با گرایش به نگاه سوم یعنی ""رویکرد شبکیه ای"" تداوم یافت. ویژگیهای متمایز ""بازاریابی خدمات"" بویژه از ""بازاریابی برای کالا"" با دیدگاه ""رفتار مصرف کننده"" بویژه مشخصه های نسل جوان کنونی توأم شد آنجا که او تأکید داشت محیط ارائه ی خدمت باید مطابق با نوع مشتریان باشد، جوانان و میانسالان نسبت به محرکهای محیطی واکنشهای متفاوتی نشان می دهند. حال و حوصله و هیجانات مشتریان تأثیر بسزایی به تصمیم خرید آنها می گذارد. دکتر زعفرانیان با اصلی ترین دیدگاهش، پیام پرقدرتی را تکرار کرد که دنیای آینده، دنیای خدمات است و این می تواند برای مدیران امروز، و فردا رویکرد مطلوبی برای تنظیم فعالیتها و سازوکارهایشان باشد.

همه ی ما دوست داریم ایده های خلاقانه ای پرورش دهیم، اما نمی دانیم چگونه؟ کوین کوین (Kevin coyne) استاد دانشکده ی مدیریت گویزتا در دانشکده ی اموری، دیدگاههای کاربردی برای پرورش ایده های خلاقانه دارد. دیدگاههای کوین در ایران قابل اجراست؛ چرا که کوین معتقد است مدیرانی که تازه وارد سازمانی می شوند، برای آنکه نشان دهند کار می کنند، شروع می کنند به جابه جایی کارکنان وگاه حذف کارکنان. کوین برای نجات این گروه از کارکنان درصورتی که شایستگی و مهارت بالایی دارند، به آنان یادآوری می کند تا مدتها نزد مدیر تازه وارد، هیچ سخنی از بلندپروازیهای حرفه ای و جاه طلبانه نزنند. صرفاً به رتق و فتق اموری بپردازند که مدیر تازه وارد فکر می کند چالش اصلی است. این در حالی است که بلندپروازیهای حرفه ای و جاه طلبانه بخش آغازین راهی است که می تواند سازمان را از خطر روزمرّگی برهاند.

سالوادور دالی، هنرمند خلاق، برای دوستداران هنر شخصیتی مثال زدنی است؛ چرا که افزون بر نقاشی، با کارگردانان بزرگ سینمای امریکا از جمله آلفرد هیچکاک در ساخت فیلم ""طلسم شده"" همکاری داشته، با فوتبالیستهای معروف بارسلونا توپ زده، فیلمنامه نویس بوده و از جمله ""جزر و مد مهتاب"" یکی از فیلمنامه های اوست، و رمانی دارد به نام ""سالن مُد برای اتومبیلها."" با این همه، آنچه در این اثر از دالی جستجو شده، نگاه خلاق وی به فروش آثار هنری خود اوست. فروش آثار هنری هم در گذشته، و هم در زمان حال بویژه برای هنرمندان ایرانی موضوع ناشناخته و پیچیده ای است که ارتباط فراوانی با آن ندارند و بسیاری از هنرمندان نقاش و مجسمه ساز، تمایلی هم ندارند در این باره بدانند. دالی، درست به عکس در این باره ایده های خوبی برای فروش آثار هنری دارد که می توان از او آموخت و به احتمال حتی در کسب وکارهای معمولی نیز بهره های فراوان برد.

نظر مشتریان مهم نیست! این بزرگترین درسی است که از استیو جابز آموختیم. جابز بر خلاف آنچه می گویند به مشتریان اهمیت دهید، برای دیدگاه خود ارزش بیشتری قائل است. ""تله ی عینیت""، ""افتادن در کلیشه های روزمره""، ""ابتذال همانند بودن""، برخی از واژه های محوری است که در پرتو آن درمی یابید برای در اوج بودن، برای نظر مشتری ارزشی قائل نشوید. اصلی ترین تجربه ی شرکتهای نوآور در یک عبارت خلاصه می شود که: برای تولید محصول بعدی، به نظر مشتریان اعتماد نکنید!

دکتر ابراهیم مظاهری، مهندس متالوژی دانشگاه امیرکبیر، به بازاریابی گرایش می یابد و با طی مدارج عالی، دکتری خود را از کانادا در رشته ی بازاریابی دریافت می کند. وی چندسالی است که استادیار بازاریابی دانشگاه لارنتین کانادا است. گفت وگوی تلفنی ما با دکتر مظاهری، دو محور اساسی داشت که عبارت بودند از: الف)رفتار مصرف کننده ی اینترنتی، و ب) بازاریابی رسانه های اجتماعی. ویژگی این گفت وگوی تلفنی در آن بود که دکتر مظاهری از نتایج پژوهشهایش در این دو حوزه ی بازاریابی (رفتارمصرف کننده ی اینترنتی، و بازاریابی رسانه های اجتماعی) گفت که به تازگی پژوهش و معرفی کرده است. دکتر مظاهری در همین 4 صفحه گفت وگویی که پیش رو دارید، به اصلی ترین نکات و موضوعاتی اشاره می کند که بهتر است مدیران قبل از راه اندازی سایتهای اینترنتی برای فعالیتهای کسب وکاری، با دقت آن را رعایت کنند.

با افزایش خرید و فروش اینترنتی کالا و خدمات، و گسترش تجارت الکترونیکی، موضوع ایجاد اعتماد بسیار بااهمیت شده است. عوامل متعددی بر اعتماد مشتری مؤثرند. پژوهش حاضر با به کارگیری مدل یابی معادلات ساختاری، تأثیر ابعاد فرهنگ هافستد بر اعتماد مشتری در خرید اینترنتی از طریق ادراک مشتری از شرکت را بررسی می کند. این تحقیق با روش پیمایشی در بین دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 92-1391 دانشگاه فردوسی مشهد با حجم نمونة 384 نفر انجام گرفت. روایی با به کارگیری تحلیل عاملی، و پایایی با محاسبة آلفای کرونباخ تأیید شد. برای تحلیل آماری داده ها، تکنیک پی.ال.اس به کار گرفته شد. مردگرایی/ زن گرایی بر اعتماد مشتری در خرید اینترنتی از طریق ادراک مشتری از اعتبار شرکت، تأثیر دارد. ادراک مشتری از اندازه و اعتبار شرکت بر اعتماد مشتری در خرید اینترنتی نیز مؤثر است. این تحقیق شامل همه ابعاد فرهنگی هافستد است که برای اولین بار در ایران انجام شده است.

لیگ قهرمانان باشگاههای اروپا معتبرترین رقابتهای فوتبال در سطح باشگاهی در جهان است. با وجود اینکه شکل برگزاری این رقابتها بارها دستخوش تغییراتی شده است، اما نه تنها با گذر زمان از اعتبار آن کاسته نشده بلکه، سیاستهای حرفه ای اتحادیه ی فوتبال اروپا (یوفا) باعث شده که هر سال به ارزش و محبوبیت این مسابقات افزوده شود. لیگ قهرمانان باشگاههای اروپا به شکل امروزی آن از فصل 1956-1955 آغاز به کار کرده است. در آن دوره از مسابقات 16 تیم حضور داشتند که رئال مادرید توانست قهرمان مسابقات شود و اولین قهرمان لیگ قهرمانان اروپا لقب بگیرد. این تیم اسپانیایی تاکنون 13 بار به مسابقه ی فینال این رقابتها راه پیدا کرده که 10 بار به مقام قهرمانی رسیده و 3 بار نایب قهرمان شده است. پس از رئال مادرید تیم میلان ایتالیا با 7 عنوان قهرمانی در رده ی دوم پرافتخارترین تیمهای باشگاهی در اروپا قرار دارد و بایرن مونیخ و لیورپول با 5 عنوان قهرمانی در رده های بعدی هستند. لیگ قهرمانان باشگاههای اروپا علاوه بر هیجانی که برای فوتبالیستها و طرفداران فوتبال دارد، برای کسب وکارها نیز جذاب است. کمیته ی بازاریابی اتحادیه ی فوتبال اروپا با برنامه های حساب شده ی خود این مسابقات را به رویدادی باارزش به لحاظ بازاریابی و تبلیغات تبدیل کرده و برندهای بزرگ برای گرفتن حق اسپانسری و تبلیغات آن رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند. در این مسابقات می توان تئوریهای بازاریابی ورزشی را که در کتابها آمده بخوبی در عمل مشاهده کرد.

پروفسور سهیل عنایت اله، پاکستانی الاصل، مقیم استرالیا، بنیانگذار روش تحلیل لایه ای علتها، در زمره ی برجستگان آینده پژوهی جهان است. سهیل عنایت اله به دعوت اندیشگاه علم و صنعت جهان معاصر در 27 مردادماه سال 1393 به تهران سفر کرد تا کارگاهی را با عنوان ""آینده پژوهی: نمونه ی موردی خدمات ارزش افزوده ی تلفن همراه"" برگزار کند. گفت وگوی ما با دکتر سهیل عنایت اله پس از حضور او در تهران، در پاییز سال 1393 انجام شد که هدف، بیان اصلی ترین موضوعات آینده پژوهی در جهان امروز بود.

هدف اصلی این مقاله، بررسی رابطه بین رقابت در بازار محصول و کیفیت اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به همین منظور، از شاخص های هرفیندال هیرشمن، لرنر و لرنر تعدیل شده به عنوان معیارهای رقابت در بازار محصول استفاده شده است. هم چنین، کیفیت اطلاعات مالی نیز از دو جنبه کیفیت اقلام تعهدی (کیفیت سود) و کیفیت افشاء بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش را 73 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهد، که در طی سال های 1382 تا 1391 بررسی شده است. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره و تحلیل واریانس برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد که به طور کلی بین شاخص های رقابت در بازار محصول و معیارهای کیفیت اطلاعات مالی رابطه مستقیم معناداری وجود دارد. بنابراین، نتایج پژوهش نشان داد که رقابت در بازار محصولات به عنوان یکی از عوامل مهم در تصمیم های افشای داوطلبانه مدیران، نقش بسزایی ایفا می کند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس نیز نشان داد که بین میانگین شاخص های کیفیت اطلاعات مالی و رقابت در بازار محصولات در صنایع مختلف تفاوت معناداری وجود دارد.

این پژوهش به ارزیابی این موضوع می پردازد که چگونه ارزش از دید مشتری، بازارگرایی و مزایای رقابتی بازده سازمانی را در صنعت خدمات دهی (هتلداری) تحت تاثیر قرار می دهد. جامعه آماری این پژوهش از طریق شیوه سرشماری تمامی هتل های دو تا پنج ستاره شهرهای تهران، همدان، مشهد و هتل های سطح استان مازندران انتخاب گردیده اند که تعداد مجموع آنها 206 هتل می باشد. در این تحقیق به کمک مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل و آزمون یازده فرضیه پژوهش صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد در صورتی که مدیران هتل ارزش ها از دید مشتری خود را به درستی درک نمایند هم سیاست مشتری گرایی و هم رقیب گرایی را با توجه به موقعیت و شرایط خود اتخاذ خواهند کرد. زمانی که مشتریان هتل حساس به قیمت باشند، مدیران هتل تمایل دارند تا رقیب گرایی را توسعه دهند. به علاوه هر چقدر مشتری گرایی و رقیب گرایی یک هتل بیشتر باشد می تواند مزایای رقابتی مبتنی بر تفکیک بازار و نوآوری در بازار را توسعه دهد و در انتها مزایای تفکیک بازار و نوآوری در بازار منجر به بازده بیشتر بازار (رضایت بیشتر مشتری و ایجاد سهم بیشتر بازار ) می شود و این امر خود منجر به بازده مالی (سود) بیشتر هتل ها می شود.

هدف این پژوهش، تحلیل و بررسی تأثیر هم خوانی شخصیت مصرف کننده و برند بر اعتماد و دلبستگی مصرف کننده به برند است. این بررسی در رابطه با دو طبقه متفاوت از محصولات یعنی کالای پرستیژی و مصرفی انجام می شود. در نهایت، نتایج این دو طبقه با یکدیگر مقایسه می شود؛ لذا جامعه آماری این پژوهش را دو گروه تشکیل می دهند. گروه اول خریداران و دارندگان خودرو برند لکسوس هستند که به نمایندگی فروش و خدمات پس از فروش این برند در سطح شهر تهران مراجعه می کنند. گروه دوم مصرف کنندگان نوشیدنی انرژی زای ردبول هستند که برای خرید این نوشیدنی به فروشگاه های زنجیره ای شهر تهران مراجعه می کنند. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه های پژوهش ، پرسشنامه ای با 59 سوال است. پرسشنامه ها در بین 300 نفر توزیع و به صورت مراجعه حضوری و خود گزارشی تکمیل شد. آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون خطی و آزمون مقایسه ضریب همبستگی دو متغیر مشترک در دو نمونه مستقل و با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس و اف.زد.تی کامپیوتیتور انجام شد. نتایج نشان داد هم خوانی شخصیت مصرف کننده و برند بر اعتماد و دلبستگی مصرف کننده به برند تأثیر مثبت دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که تأثیرگذاری هم خوانی شخصیت برند و مصرف کننده بر اعتماد در کالای پرستیژی بیشتر از کالای مصرفی است در حالی که مقایسه تأثیرگذاری هم خوانی شخصیت مصرف کننده و برند بر دلبستگی در کالای پرستیژی و مصرفی معنادار نبوده است.

برندسازان"" با تیزبینی دریافته اند می توانند برای ایجاد، تقویت، پایداری و ثبات برند، از علوم مختلف از جمله زیست شناسی و روانشناسی بهره مند شوند. مطالعات 110 سال پیش پاولف در فیزیولوژی از جمله ی این علوم است که به پاس آن، ایوان پاولف برنده ی جایزه ی نوبل در زیست شناسی و پزشکی شد. وی در آزمایشهای گوناگون توانست با صدای زنگ، ترشح بزاق سگ را ""ایجاد"" و ثبت کند. درحالی که به طور طبیعی، سگ گرسنه با خوردن غذا، یا دیدن غذا باید بزاقش ترشح کند؛ رویدادی که به عنوان شرطی شدن در دنیای زیست شناسی ثبت شد، اما در علوم گوناگون و حتی هنرهای متنوع نظیر سینما، سرگرمی (Entertainment) بخوبی از آن بهره برداری شد. برندسازان با مطالعه ی آن آزمایش علمی که بیش از یک قرن از عمر آن می گذرد، بر این باورند که می توان بخوبی آن مطالعه ی علمی را در دنیای"" برندسازی"" به کار برد با این توجه که بدانیم خرید مردم سگ شماست! بقیه ی قضایا را در این اثر کوتاه بخوانید. گفتنی آنکه در این اثر از ""برندینگ عاطفی"" نیز آمده است که بخشی از آن متکی بر ""شرطی شدن"" پاولف است. خوشبختانه کتابی با همین عنوان برندینگ عاطفی اثر مارک گوبه از سوی خلیل جعفر پیشه، ترجمه و از سوی انتشارات بازاریابی چاپ شده است.

تازگی"" و ""طراوت"" لازمه ی ماندگاری ""برندها"" است؛ چراکه ""مشتریان""، مصرف کنندگان، و حتی ""عموم مردم"" که کاری با برند مورد نطر ندارند، ""تازگی"" و ""طراوت"" را لازمه ی حیات و زندگی می دانند، و از ""کهنگی"" گریزانند. پژوهشها نشان می دهد که ""برندها"" در نسل قدیمی، تا سالیان دراز مورد توجه و احترام است، اما نسل جدید، حتی اگر زود دلبسته ی برندی شوند، بسرعت نیز جایگاهش را تنزل می دهند و به سراغ برند دیگری می روند. جالب آنکه، این تفاوت در کشورهای توسعه یافته، بازارهای نوظهور، و در حال توسعه نیز وجود دارد که این مقاله آن را تشریح می کند. راهکارهایی از سوی مک دونالد، نایک، کوکاکولا، یونیلیور، و آی بی ام اجرا می شود تا همچنان ""تازگی"" و ""طراوت"" این برندها در ""دیدگان"" و ""قلب"" مخاطبان، مانا و پایدار باقی بماند که این مقاله آن را معرفی می کند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر روی کیفیت سود (اطلاعات) است. به این منظور 110 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1390-1382 با استفاده از رگرسیون داده ها ترکیبی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش بیانگر آن بود که رقابت در بازار محصول تأثیر مثبت و معنی داری بر کیفیت سود (اطلاعات) دارد. لذا می توان چنین گفت که افزایش در رقابت بازار محصول می تواند نقش مؤثری در افشای با کیفیت اطلاعات داشته باشد. به بیان دیگر، این پژوهش بیان می دارد که در یک محیط کمتر رقابتی (متمرکز) مدیران واحدهای تجاری تمایل دارند تا با ایجاد یک فضای اطلاعاتی غیر شفاف هزینه های سیاسی و مالکانه افشای اطلاعات را کاهش داده و مزیت رقابتی خود را حفظ نمایند.

استفاد از روش های تحقیق کیفی در رفتار مصرف کننده، غالبا در شکل هایی مانند پیمایش های تجربی، مصاحبه های پیش نویس، فرافکنی، ایفای نقش، مصاحبه عمیق و گروه های کانون انجام می گیرد. اما این روش ها تنها بخشی از فرایند تحقیق کیفی را پوشش می دهند. به عبارتی دیگر، عمدتا راهبردهای گردآوری داده ها هستند تا نوعی طرح کیفی مستقل. درک روش شناسی های کمی و کیفی باید با ارجاع و توجه به بنیان های فلسفی و پارادایمی آن ها صورت گیرد، و یک ارتباط منطقی، راهبردی و پارادایمی با سئوالات و کل طرح تحقیق وجود داشته باشد. بنابراین جهت کاهش اختلال های پارادایمی، در صورتی که محقق در پی فهم تجارب، معانی و کسب بینش درباره رفتار مصرف کننده هست بهتر است از طرح های کیفی مانند پدیدارشناسی و نظریه زمینه ای که به نوبه خود دارای زیر طرح های کیفی گوناگون مرتبط هستند استفاده کرد. از این رو در این تحقیق، پس از بررسی نظرات خبرگان قبلی و تحقیقات پیشین درباره پدیدار شناسی، پدیدار شناسی وجود گرا به عنوان یک پارادایم جایگزین و رهیافت کاملا کیفی در مفهوم سازی و مطالعه تجربیات مصرف کننده معرفی شده و ارکان آن بیان می گردد. این پژوهش، با ارایه یک چارچوب فلسفی و روش شناسی کیفی در بازاریابی موجب درک و تفهم دقیق و واقعی تجربیات مصرف کننده برای محققان، کارشناسان و مدیران بازاریابی می شود.