نقد قرآن محور تأویلات ابن عربی از آیات مربوط به قوم حضرت نوح (ع) در فصوص الحکم (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فصّ نوحی (ع) یکی از مهم ترین فصّ های کتاب فصوص الحکم است که ابن عربی در آن به بررسی و تأویل آیات مربوط به نوح نبی (ع) و قوم ایشان پرداخته است. ابن عربی با گریزِ کامل از نصوص آیات قرآنی و تأویل نمودن آنها بر خلاف ظاهر و نص، بر این باور است که قوم نوح (ع) نه تنها بت پرست نبودند، بلکه اهل شهودات و تجلیات ذاتیِ الهی بوده اند. بر این اساس، آنان دارای دو مقام «تشبیه» و «تنزیه» عرفانی بوده اند و تجلّی خداوند واحد متعال را در همه مظاهر و مخلوقات شهود می نمودند و به منزه بودن او از نقائص و پستی ها باور داشتند. همچنین، حضرت نوح (ع) آنان را صرفاً به گونه «تنزیهی» به سوی خداوند دعوت می نمود؛ از این رو، آنان از قبول دعوت نوح (ع) روی برتافتند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، اثبات شد که چنین تأویلات طولی با نصوص و ظواهر قرآنی سازگار نبوده و در تناقض (ظاهر با باطن) است؛ زیرا قوم نوح (ع)، به تصریح قرآن کریم بت پرست بودند و حضرت نوح (ع) از هیچ کوششی در جهت هدایت و ایمان آوری آنان فروگذار نکرده است. به دلیل بت پرستی، یقیناً سخن گفتن از شهودات و تجلیات اسماء و صفاتی قوم نوح (ع) صحیح نیست؛ به فرض برخورداری از چنین ویژگی ها و مقاماتی، دعوت به یکتاپرستی قوم نوح (ع) معنایی نداشت.Quran-Based Criticism of Ibn Arabi’s Interpretations of the Verses Concerning the People of Prophet Noah (PBUH) in Fuṣūṣ al-Ḥikam
The Noahian chapter (Fasṣ al-Nūḥī) is one of the most significant sections of Fuṣūṣ al-Ḥikam, in which Ibn Arabi examines and interprets the verses related to Prophet Noah (PBUH) and his people. Completely departing from the literal and explicit meanings of the Quranic verses, Ibn Arabi asserts that the people of Noah were not idol worshippers but rather individuals who experienced divine manifestations and inner spiritual visions. According to him, they possessed two mystical states: tashbīh (anthropomorphism) and tanzīh (transcendence). They witnessed God's manifestation in all forms and creations while believing in His transcendence beyond flaws and deficiencies. Ibn Arabi also claimed that Prophet Noah (PBUH) solely invited them to the transcendent aspect of God (tanzīh), which led to their rejection of his message. This descriptive-analytical study demonstrates that such hierarchical (ṭūlī) interpretations are incompatible with the explicit and apparent meanings of the Quran and contradict the relationship between the apparent and hidden meanings. The Quran explicitly describes Noah’s people as idol worshippers, and it is clear that Prophet Noah spared no effort in guiding them toward faith. Given their idol worship, it is certainly inaccurate to attribute mystical experiences or divine manifestations to them. Even if they had such attributes or spiritual ranks, the call to monotheism by Noah would have been meaningless.
تبلیغات
