بررسی نسبت میان امکان فقری و امکان ذاتی از منظر آیت الله جوادی آملی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
«امکان فقری» از نوآوری های صدرالمتالهین شیرازی در باب مفهوم «امکان» است و حقیقت آن را به گونه ای متفاوت شناسانده است. از میان حکیمان صدرائی، آیت الله جوادی آملی معتقد است نظریه امکان فقری، در تنافی و تضاد با «امکان ذاتی» قرار داشته بلکه اساسا بساط «ماهیت» را برمی چیند و مجالی برای امکان ذاتی باقی نمی گذارد. در مقابل برخی از محققان، با ارجاع به علامه طباطبایی، معتقدند امکان فقری، امتداد و تعمیق امکان ذاتی است و این دو با هم سر ناسازگاری ندارند. بر این اساس، هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش اصلی است که آیا پایبندی به نظریه امکان فقری نافی صدق انگاره امکان ذاتی است؟ اگر چنین است این تنافی و ناسازگاری چگونه تبیین می شود؟این پژوهش از نوع مطالعه بنیادین است که به روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا و با جست وجوی داده های مرتبط با هدف و سؤال اصلی تحقیق، ابتدا امکان ماهوی را تقریر و سپس تبیینی از امکان فقریِ ملاصدرا ارائه می کند. در ادامه با استناد به تعابیر آیت الله جوادی آملی، به توضیح و تشریح نظریه ایشان پرداخته و استدلال مخالفان ایشان مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. این پژوهش در پایان، با تایید و تاکید بر درستی نظریه آیت الله جوادی آملی و اشاره به برخی از لوازم این دیدگاه، نتیجه می گیرد که سازگاری میان امکان فقری و امکان ذاتی منتفی است؛ چرا که با تثبیت امکان فقری، ماهیات هویت و تذوّت خود را از دست می دهند و به تعبیر آیت الله جوادی آملی، ماهیت از فرهنگ نامه فلسفی مرخص شده، به موزه معرفت باستانی می رود.Ayatollah Javadi Amoli on the Relationship between Contingency based on Poverty and Essential Contingency
Contingency based on poverty (imkān faqrī) is one of the innovations of Ṣadr al-Muti'allihīn Shīrāzī regarding the concept of contingency which reveals its truth in a different way. Among the followers of Mullā Ṣadrā, Ayatollah Javadi Amoli believes that the theory of contingency based on poverty is in contradiction and conflict with essential contingency and basically eradicates quiddity and leaves no room for essential contingency. In contrast, some researchers, referring to Allama Tabataba'i, hold that contingency based on poverty is an extension and deepening of essential contingency and that the two are not incompatible. Accordingly, the purpose of this research is to answer this question: Does adherence to the notion of contingency based on poverty negate the idea of essential contingency? If so, how is this incompatibility explained? This research is a basic study that, using library sources and content analysis methods, first describes the essential contingency and then provides an explanation of Mullā Ṣadrā's contingency based on poverty. Then, citing the statements of Ayatollah Javadi Amoli, it explains and elaborates on his theory and critically examines the arguments of his opponents. Finally, this article, by confirming and emphasizing the correctness of Ayatollah Javadi Amoli's theory and pointing out some of its implications, concludes that the contingency based on poverty and essential contingency are not compatible; because by establishing contingency based on poverty, quiddity vanishes from the philosophical glossaries.
تبلیغات
