افراشتگیِ درزمانیِ واکه در گویش کردی سنقرکلیایی در چارچوب واج شناسی زایشی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در نوشتار پیشِ رو با رویکرد تاریخی، فرایند افراشتگی درزمانی واکه در چارچوب واج شناسی زایشی چامسکی و هله (1968) در بافت های گوناگون واجی در گویش کردی سنقرکلیایی بررسی شده است. فرایند افراشتگیِ درزمانی واکه افتاده /a/ به واکه میانیِ [e]؛ واکه های میانی /e/ و /e:/ به واکه افراشته [i]؛ و واکه میانی /o:/ به واکه افراشته [u] از نظر درزمانی در واژه های نمونه ارائه شده، از شکل فارسی میانه تا دوره نو در این گویش بررسی شده است. داده های این پژوهش به دو شیوه بررسی اسناد مکتوب تاریخی و مصاحبه میدانی از گویشوران بومی گردآوری شده اند. واژه های نمونه بررسی شده در پژوهش حاضر برگرفته از فرهنگ مردوخ (1392) است. در این جستار مشخص شد که فرایند افراشتگی درزمانی واکه در گذر از دوره باستان به دوره نو در این گویش در بافتِ هم نشینی واکه ها با همخوان هایِ افراشته لثوی-کامیِ /ʃ/، /ʒ/، /ʧ/، /ʤ/؛ نرمکامی هایِ /ŋ/، /g/، /k/ و خیشومی هایِ /m/ و /n/ رخ داده است.Diachronic vowel raising in Kurdish dialect of SonɢorKoljaee within Generative Phonology
In this paper, diachronic vowel raising process in Kurdish dialect of SonɢorKoljee has been analyzed in different contexts in the framework of Generative Phonology (Chomsky & Halle, 1968). Raising process of the low vowel /a/ to mid vowel [e]; mid vowels /e/ and /e:/ to high vowel [i] and mid vowel /o:/ to high vowel [u] has been investigated in sample offered words from Middle Iranian forms to new era in this Kurdish dialect based on diachronic review. The data of this research have been collected via two ways written historical sources and interview with some of native informants. The sample examined words in this research have been chosen from the Mardukh's dictionary (2013). The result of this research showed that diachronic vowel raising process from ancient period to new era in this dialect have taken place when low or mid vowels are adjacent to high alveo-palatals: /ʃ/، /ʒ/، /ʧ/، /ʤ/, velars: /ŋ/، /g/، /k/, and nasals: /m/, /n/ consonants.