ناکارآمدی عقلانیت مدرن در تفکیک ذاتی و عرضی در دین (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
روشنفکران دینی با تفکیک ذاتی و عرضی دین معتقدند که برای رسیدن به ذات دین باید عرضیات و مقتضیات عصر نزول را کنار گذاشت. از نظر آنها، عقلانیت مدرن یکی از مهم ترین ملاک ها برای این تفکیک است. بر اساس این ملاک، انسان عصر مدرن برای پذیرش آموزه های دینی باید آنها را با عقلانیت سکولار ارزیابی کند و هر آموزه ای را که با معیارهای عقلانیت مدرن سازگار باشد، به عنوان ذاتی دین بپذیرد و حفظ کند؛ اما اگر آموزه ای نتواند با عقلانیت مدرن همخوانی داشته باشد، به عنوان عرضی دین قلمداد شده، باید کنار گذاشته شود. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی درصدد بررسی کارآمدی عقلانیت مدرن در تفکیک ذاتی و عرضی دین است. بنابراین سؤال اساسی این است که آیا عقلانیت مدرن توان تفکیک ذاتی و عرضی در دین را دارد یا خیر؟ این پژوهش پس از تبیین ادعای روشنفکران دینی به بررسی توانایی عقل مدرن در انجام چنین تفکیکی می پردازد. مبانی و پیش فرض های دیدگاه روشنفکران دینی و نیز عقلانیت مدرن را مورد بررسی قرار می دهد. در پایان نشان داده می شود که عقلانیت مدرن به دلیل ابتنا بر مبانی و پیش فرض های نادرست، لزوم نسبیت معرفت شناختی و نیز نواقص و محدودیت های ذاتی ای که دارد، معیار مناسبی برای تفکیک ذاتی و عرضی دین نیست.The Inadequacy of Modern Rationality in Distinguishing Essential and Accidental Elements in Religion
Religious intellectuals, by distinguishing between substance and accident religion, believe that in order to reach the essence of religion, one must leave aside the externalities and requirements of the age of descent. According to them, modern rationality is one of the most important criteria for this separation. Based on this criterion, in order to accept religious teachings, modern people must evaluate them with secular rationality, and accept and preserve any doctrine that is compatible with the standards of modern rationality as inherent in religion. But if a doctrine cannot be in line with modern rationality, it should be discarded as a cross-section of religion.
The current research with a descriptive-analytical approach seeks to investigate the efficiency of modern rationality in the separation of intrinsic and transverse religion. The investigation shows that modern rationality is not a suitable criterion for this separation due to its inherent flaws and limitations, as well as insisting on false foundations and assumptions such as critical realism, philosophical hermeneutics, and the distinction between noumen and phenomenon. Modern rationality, in addition to considering the presuppositions and presuppositions of the interpreter as involved in the process of understanding, believes that man is not able to fully access the truth of things and is not able to judge about religion and metaphysical issues. Therefore, the use of modern rationality as a tool to separate the intrinsic and transverse religion is not acceptable.
تبلیغات
